Piše: Joschka Fischer; Priredila: Sabina Čabaravdić
Polako, sporije - riječi su koje se sve češće koriste u finansijskim evropskim krugovima. Čak i u Njemačkoj koja ekonomski stoji bolje od svih članica EU.
Strahuje se da bi aktuelna kriza mogla uništiti projekat evropskog ujedinjena, pa se finasijska gabula pretvara lagano i u političku.
Ugovorom iz Maastrichta utemeljena je euro-zona, ali joj je predhodio politički dogovor prepun obećanja.
Zemlje koje su uvele zajedničku valutu sada plaćaju cijenu, jer se monetarna unija temelji na klimavim konfederalnim nogama država koje su pristale na zajedničku valutu, ali su zadržale svoje fiskalne suverenosti.
U doba krize takvo nešto ne može funkcionirati. Temeljni nedostaci euro-zone mogli su biti ispravljeni na samom početku krize, 2007.godine, da je Njemačka bila podržati zajednički odgovor na krizu.
Ali u tom je trenutku Berlinu bilo važnije održavanje nacionalnog prvenstva i konfederalni pristup Uniji.
Kako nas uči istorija, konfederacije nikada nisu dobro funkcionirale jer pitanje suvereniteta, a time i moći, nije u takvim oblicima riješeno.
Jedan od najočitijih primjera su SAD. Nakon rata za nezavisnost, američke su se kolonije najprije uvezale u konfederaciju, bez finansijskog i ekonomskog aranžmana. Kako to nije išlo. Krenulo se putem federacije država.
Oblik koji i danas funkcionira. Danas je Evropa, ili preciznije rečeno eurozona, su u gotovo identičnoj situaciji.
Najduže razdoblje mira
Osim što su povijesni uvjeti za daljnju integraciju mnogo složeniji i teži nego su bili u vrijeme sticanja američke nezavisnosti.
Evropa ima tri izbora. Provlačiti se kroz sadašnju krizu sve dok ona ne eskalira. Okončati monetarnu uniju što može završiti i skončavanjem ukupno evropskog projekta i ostaviti pustoš iza sebe.
I treće, pomaknuti se naprijed, suočiti se sa stvarnim političkim i ekonomskim integracijama.
Za ovu posljednju opciju međutim čelnici evropskih država nemaju dovoljno samopouzdanja jer ne vjeruju da bi za to dobili pristanak kod kuće.
Realnije je dakle da bi se nešto moglo spasiti kombinacijom prve dvije opcije. Jer kad evropski projekat bude jednom nogom iznad provalije, možda se postigne i taj "federalni momenat".
Francuski predsednik Nikola Sarkozi i njemačka kancelarka Angela Merkel na sastanku u Jelisejskoj palati u Parizu, 16. avgust 2011.
Akcenat je na riječi MOŽDA, jer sunovraćenje preko litice takođe je vjerojatna opcija.
Evropsko "nečinjenje" u postojećoj krizi već je proizvelo vidljive posljedice. Pasivnost izabranih dužnosnika popularizirao je nepovjerenje prema EU koje sada prijeti evropskom projektu.
Kriza je počela nagrizati i same temelje Unije: francusko-njemačko-transatlansku saradnju. Istu onu koja je poslijeratnoj Evropi osigurala najduže razdoblje mira i prosperiteta na starom kontinentu.
Pritisak je stigao i na finansijsko tržište Francuske i predstavlja do sada najveću opasnost, jer ako poklekne službeni Pariz, a Berlin ne pritekne u pomoć svim raspoloživim sredstvima, evropska katastrofa biće potpuna.
Kina nudi kredite Briselu
I to se može desiti prije ili kasnije. Da je takav scenario rušenja stubova evropskog mira moguć doprinosi i činjenica da se Francuska neće i ne može odreći regije Mediterana.
Uz sve to, američka fiskalna kriza i slaba ekonomija prisiliće transatlanskog saveznika da smanji svoje globalne vojne obveze.
SAD više će se orjentirati prema Pacifiku nego Altantiku što Evropljanima predstavlja dodatni sigurnosni izazov za koji niko u Evropi nije spreman ni intelektualno, ni materijalno.
Dodatna opasnost proizlazi iz nastajanja novog svjetskog poretka. Naredne godine, čak desetljeća, obilježavaće sve agresivniji američko-kineski dualizam.
Što Kina bude više jačala, to će Amerika više slabiti. To će se najviše odraziti na ekonomske, političke i normativne sfere utjecaja. Istočna i jugoistočna Azija, te Pacifik preuzeće centralnu ulogu i u Evropi.
Kinesko uvlačenje Evrope u igru koju diktira Peking već je počelo. Tokom nedavne posjete kineski premijer Ven Džibao već je ponudio Briselu velikodušnu pomoć u kreditima.
Evropsko poimanje Azije samo kroz Rusiju neće još dugo trajati. Moskva uostalom, osim svojih prirodnih bogatstava i nema što ponuditi.
Proljeće sada stiže iz Kine koja jako dobro razumije značaj Evrope u novom geopolitičkom natječaju sa, odnosno, protiv Amerike.
Ako se ne želi izložiti većim opasnostima, Evropa bi morala nepokolebljivo stati uz svoje transatlanske partnere, a Njemačka stati rame uz rame s Francuskom.
Na ta dva stupa počiva sedam desetljeća mira u Evropi. Održavanje podrazumijeva ništa manje nego jak pritisak prema jakoj i ujedinjenoj Evropi.
Polako, sporije - riječi su koje se sve češće koriste u finansijskim evropskim krugovima. Čak i u Njemačkoj koja ekonomski stoji bolje od svih članica EU.
Strahuje se da bi aktuelna kriza mogla uništiti projekat evropskog ujedinjena, pa se finasijska gabula pretvara lagano i u političku.
Ugovorom iz Maastrichta utemeljena je euro-zona, ali joj je predhodio politički dogovor prepun obećanja.
Zemlje koje su uvele zajedničku valutu sada plaćaju cijenu, jer se monetarna unija temelji na klimavim konfederalnim nogama država koje su pristale na zajedničku valutu, ali su zadržale svoje fiskalne suverenosti.
U doba krize takvo nešto ne može funkcionirati. Temeljni nedostaci euro-zone mogli su biti ispravljeni na samom početku krize, 2007.godine, da je Njemačka bila podržati zajednički odgovor na krizu.
Ako se ne želi izložiti većim opasnostima, Evropa bi morala nepokolebljivo stati uz svoje transatlanske partnere, a Njemačka stati rame uz rame s Francuskom.
Ali u tom je trenutku Berlinu bilo važnije održavanje nacionalnog prvenstva i konfederalni pristup Uniji.
Kako nas uči istorija, konfederacije nikada nisu dobro funkcionirale jer pitanje suvereniteta, a time i moći, nije u takvim oblicima riješeno.
Jedan od najočitijih primjera su SAD. Nakon rata za nezavisnost, američke su se kolonije najprije uvezale u konfederaciju, bez finansijskog i ekonomskog aranžmana. Kako to nije išlo. Krenulo se putem federacije država.
Oblik koji i danas funkcionira. Danas je Evropa, ili preciznije rečeno eurozona, su u gotovo identičnoj situaciji.
Najduže razdoblje mira
Osim što su povijesni uvjeti za daljnju integraciju mnogo složeniji i teži nego su bili u vrijeme sticanja američke nezavisnosti.
Evropa ima tri izbora. Provlačiti se kroz sadašnju krizu sve dok ona ne eskalira. Okončati monetarnu uniju što može završiti i skončavanjem ukupno evropskog projekta i ostaviti pustoš iza sebe.
I treće, pomaknuti se naprijed, suočiti se sa stvarnim političkim i ekonomskim integracijama.
Za ovu posljednju opciju međutim čelnici evropskih država nemaju dovoljno samopouzdanja jer ne vjeruju da bi za to dobili pristanak kod kuće.
Realnije je dakle da bi se nešto moglo spasiti kombinacijom prve dvije opcije. Jer kad evropski projekat bude jednom nogom iznad provalije, možda se postigne i taj "federalni momenat".
Evropsko "nečinjenje" u postojećoj krizi već je proizvelo vidljive posljedice. Pasivnost izabranih dužnosnika popularizirao je nepovjerenje prema EU koje sada prijeti evropskom projektu.
Kriza je počela nagrizati i same temelje Unije: francusko-njemačko-transatlansku saradnju. Istu onu koja je poslijeratnoj Evropi osigurala najduže razdoblje mira i prosperiteta na starom kontinentu.
Pritisak je stigao i na finansijsko tržište Francuske i predstavlja do sada najveću opasnost, jer ako poklekne službeni Pariz, a Berlin ne pritekne u pomoć svim raspoloživim sredstvima, evropska katastrofa biće potpuna.
Kina nudi kredite Briselu
I to se može desiti prije ili kasnije. Da je takav scenario rušenja stubova evropskog mira moguć doprinosi i činjenica da se Francuska neće i ne može odreći regije Mediterana.
Uz sve to, američka fiskalna kriza i slaba ekonomija prisiliće transatlanskog saveznika da smanji svoje globalne vojne obveze.
SAD više će se orjentirati prema Pacifiku nego Altantiku što Evropljanima predstavlja dodatni sigurnosni izazov za koji niko u Evropi nije spreman ni intelektualno, ni materijalno.
Dodatna opasnost proizlazi iz nastajanja novog svjetskog poretka. Naredne godine, čak desetljeća, obilježavaće sve agresivniji američko-kineski dualizam.
Što Kina bude više jačala, to će Amerika više slabiti. To će se najviše odraziti na ekonomske, političke i normativne sfere utjecaja. Istočna i jugoistočna Azija, te Pacifik preuzeće centralnu ulogu i u Evropi.
Kinesko uvlačenje Evrope u igru koju diktira Peking već je počelo. Tokom nedavne posjete kineski premijer Ven Džibao već je ponudio Briselu velikodušnu pomoć u kreditima.
Evropsko poimanje Azije samo kroz Rusiju neće još dugo trajati. Moskva uostalom, osim svojih prirodnih bogatstava i nema što ponuditi.
Proljeće sada stiže iz Kine koja jako dobro razumije značaj Evrope u novom geopolitičkom natječaju sa, odnosno, protiv Amerike.
Ako se ne želi izložiti većim opasnostima, Evropa bi morala nepokolebljivo stati uz svoje transatlanske partnere, a Njemačka stati rame uz rame s Francuskom.
Na ta dva stupa počiva sedam desetljeća mira u Evropi. Održavanje podrazumijeva ništa manje nego jak pritisak prema jakoj i ujedinjenoj Evropi.