Ekonomska analitičarka Svetlana Cenić za Fondaciju CPI (Cenar za zastupanje građanskih interesa) analizirala je izdvajanja budžetskih sredstava za vjerske zajednice u Federaciji BiH, Republici Srpskoj i Distriktu Brčko, za 2010. i 2011. godinu.
Entiteti u BiH i Distrikt Brčko u 2010. godini iz budžeta su za vjerske zajednice izdvojili 24,157.000 KM. U 2011. godini, i pored ekonomske krize, izdvojeno je 25,582.000 KM za vjerske zajednice ili oko šest posto više, podaci su ovog istraživanja.
Ekonomska analitičarka Svetlana Cenić ističe da se ovi podaci ne mogu smatrati potpuno tačnim zbog različitih budžetskih sistema koje imaju entiteti i Distrikt Brčko, ali i zbog toga što je od 63 opštine u Republici Srpskoj, obrađeno 46 budžeta, koliko je bilo moguće pronaći ili dobiti od ovlaštenih lica.
Napominjući da u ove iznose nisu sabirani iznosi za javne kuhinje ili grantovi za humanitarni rad organizacija sa vjerskim predznakom, Cenićeva je navela pojedinačne podatke za 2011. godinu:
„U 2011. Brčko Distrikt 1,500.000, Republika Srpska – a Doboj je uvek sporan – 2,500.000 plus 630.000 i 50.000 KM po zakonu o naknadama za korišćenje prirodnih resursa, znači ona sredstva koja dobije opština pa se raspoređuje. U Federaciji je to za 2011. godinu otprilike 21,000.000!“
U Republici Srpskoj i Distriktu Brčko sredstva se izdvajaju za rad vjerskih zajednica i obnovu i izgradnju vjerskih objekata, a u Federaciji, pored toga, znatna sredstva se izdvajaju i za vjerske škole i institucije. U 2010. ova stavka je iznosila 14,575.000, a u 2011. godini 12,677.000, kaže Cenićeva.
„Ja zaista, iskrena da budem, nisam znala da imamo toliko i katoličkih i bošnjačkih škola, gimnazija, obrazovnih centara, a pogotovo sam uvek iznenađena kad vidim broj katoličkih obrazovnih centara, s obzirom da opet govorimo da je zaista problem taj što je jako nizak procenat Hrvata koji su ostali u Bosni i Hercegovini, ili ono na što se stalno ukazuje – da jednostavno odlaze iz Bosne i Hercegovine.“
Prema riječima Svetlane Cenić - to što iznos izdvajanja u RS djeluje simbolično u odnosu na zbir iz Federacije - zamagljuje istinu:
„Mi u Republici Srpskoj imamo jedan drugi problem, a to je da svaka opština ima svoju krsnu slavu, svaka javna institucija ima krsnu slavu koju obeležava, koja ide na teret poreskih obveznika i na teret prihoda i rashoda u svakom od preduzeća, što se totalno kosi s onim da smo mi sekularna država. Ako ministarstvo ima krsnu slavu, opština ima krsnu slavu, tu onda dolazimo i do onog pitanja diskriminacije. Te, takve troškove retko ćete videti iskazane kroz budžet. To se jednostavno tretira da su to neki državni, republički praznici i da tako treba da se potroše i na to pare.“
Izjednačavanje vjerskog i nacionalnog
Izdvajaje za vjerske zajednice je i regionalna tendencija - jer i Hrvatska i Srbija izdvajaju znatna sredstva. Pa tako Hvatska izdvaja oko 310,000.000 kuna ili oko 84,000.000 KM, a ove godine u Srbiji će se iz budžeta izdvojiti 678,000.000 dinara ili oko 12,000.000 KM za vjerske zajednice, kaže Cenićeva.
„Od tih izdvajanja u budžetu Srbije čak je predviđeno za zaštitu nacionalnog identiteta - to je izdvojeno nekih 266,000.000 dinara, pa tako eparhije Srpske pravoslavne crkve u Republici Srpskoj dobijaju pare da čuvaju nacionalni identitet. Zašto ovo pominjem? Kod nas je zapravo sve izjednačeno – i u BiH, i u Hrvatskoj i u Srbiji imate ono: vera = nacionalni identitet, što mislim da je porazno po sve nas.“
Poredeći ovo sa nekim drugim zemljama, Cenićeva je istakla:
„Ako to poredimo kako to radi svet koji je mnogo bogatiji od nas - u Sjedinjenim Američkim Državama uopšte nema izdvajanja i ne daje se iz budžeta za verske zajednice jer se svaka neka zajednica u SAD onoliko koliko štite njenje interese, toliko će dati svojih doprinosa, donacija ili koječega, ali neće to biti budžetska stavka jer po zakonu nisu ni obavezni. S obzirom da uvek postavljamo ono drugo pitanje – da li je to stanovništvo nahranjeno kako treba, da li živi u nekom blagostanju.
S druge strane, verske zajednice su oslobođene plaćanja poreza na dodatu vrednost na većinu stvari, pa onda, sve to kad se sabere, ipak su izdvajanja mnogo veća i društvo mnogo više daje. Pitanje je šta mi dobijamo. Manipulacija stanovništvom je ogromna, tako se ostaje na vlasti, tako se kupuje vlast. Recept je potpuno jednak – upravo sam davala te primere gde se vidi da se izjednačava versko i nacionalno. Šta ćemo s onima koji su ateisti i šta ćemo s onima koji pripadnost svojoj naciji – naravno - ne određuju prema tome kojoj veri pripadaju?
Jasno je zbog čega se ovo radi i jasno je da će ovakav scenario ostati na sceni još dugo, dok god se bude moglo na taj način i tom najnižom vrstom manipulacije – a to je tim osećanjima – vladati stanovništvom“, zaključuje Svetlana Cenić za RSE.
Ekonomska analitičarka Svetlana Cenić ističe da se ovi podaci ne mogu smatrati potpuno tačnim zbog različitih budžetskih sistema koje imaju entiteti i Distrikt Brčko, ali i zbog toga što je od 63 opštine u Republici Srpskoj, obrađeno 46 budžeta, koliko je bilo moguće pronaći ili dobiti od ovlaštenih lica.
Napominjući da u ove iznose nisu sabirani iznosi za javne kuhinje ili grantovi za humanitarni rad organizacija sa vjerskim predznakom, Cenićeva je navela pojedinačne podatke za 2011. godinu:
„U 2011. Brčko Distrikt 1,500.000, Republika Srpska – a Doboj je uvek sporan – 2,500.000 plus 630.000 i 50.000 KM po zakonu o naknadama za korišćenje prirodnih resursa, znači ona sredstva koja dobije opština pa se raspoređuje. U Federaciji je to za 2011. godinu otprilike 21,000.000!“
Jasno je zbog čega se ovo radi i jasno je da će ovakav scenario ostati na sceni još dugo, dok god se bude moglo na taj način i tom najnižom vrstom manipulacije – a to je tim osećanjima – vladati stanovništvom“, zaključuje Svetlana Cenić za RSE.
„Ja zaista, iskrena da budem, nisam znala da imamo toliko i katoličkih i bošnjačkih škola, gimnazija, obrazovnih centara, a pogotovo sam uvek iznenađena kad vidim broj katoličkih obrazovnih centara, s obzirom da opet govorimo da je zaista problem taj što je jako nizak procenat Hrvata koji su ostali u Bosni i Hercegovini, ili ono na što se stalno ukazuje – da jednostavno odlaze iz Bosne i Hercegovine.“
Prema riječima Svetlane Cenić - to što iznos izdvajanja u RS djeluje simbolično u odnosu na zbir iz Federacije - zamagljuje istinu:
„Mi u Republici Srpskoj imamo jedan drugi problem, a to je da svaka opština ima svoju krsnu slavu, svaka javna institucija ima krsnu slavu koju obeležava, koja ide na teret poreskih obveznika i na teret prihoda i rashoda u svakom od preduzeća, što se totalno kosi s onim da smo mi sekularna država. Ako ministarstvo ima krsnu slavu, opština ima krsnu slavu, tu onda dolazimo i do onog pitanja diskriminacije. Te, takve troškove retko ćete videti iskazane kroz budžet. To se jednostavno tretira da su to neki državni, republički praznici i da tako treba da se potroše i na to pare.“
Izjednačavanje vjerskog i nacionalnog
Izdvajaje za vjerske zajednice je i regionalna tendencija - jer i Hrvatska i Srbija izdvajaju znatna sredstva. Pa tako Hvatska izdvaja oko 310,000.000 kuna ili oko 84,000.000 KM, a ove godine u Srbiji će se iz budžeta izdvojiti 678,000.000 dinara ili oko 12,000.000 KM za vjerske zajednice, kaže Cenićeva.
„Od tih izdvajanja u budžetu Srbije čak je predviđeno za zaštitu nacionalnog identiteta - to je izdvojeno nekih 266,000.000 dinara, pa tako eparhije Srpske pravoslavne crkve u Republici Srpskoj dobijaju pare da čuvaju nacionalni identitet. Zašto ovo pominjem? Kod nas je zapravo sve izjednačeno – i u BiH, i u Hrvatskoj i u Srbiji imate ono: vera = nacionalni identitet, što mislim da je porazno po sve nas.“
Poredeći ovo sa nekim drugim zemljama, Cenićeva je istakla:
„Ako to poredimo kako to radi svet koji je mnogo bogatiji od nas - u Sjedinjenim Američkim Državama uopšte nema izdvajanja i ne daje se iz budžeta za verske zajednice jer se svaka neka zajednica u SAD onoliko koliko štite njenje interese, toliko će dati svojih doprinosa, donacija ili koječega, ali neće to biti budžetska stavka jer po zakonu nisu ni obavezni. S obzirom da uvek postavljamo ono drugo pitanje – da li je to stanovništvo nahranjeno kako treba, da li živi u nekom blagostanju.
S druge strane, verske zajednice su oslobođene plaćanja poreza na dodatu vrednost na većinu stvari, pa onda, sve to kad se sabere, ipak su izdvajanja mnogo veća i društvo mnogo više daje. Pitanje je šta mi dobijamo. Manipulacija stanovništvom je ogromna, tako se ostaje na vlasti, tako se kupuje vlast. Recept je potpuno jednak – upravo sam davala te primere gde se vidi da se izjednačava versko i nacionalno. Šta ćemo s onima koji su ateisti i šta ćemo s onima koji pripadnost svojoj naciji – naravno - ne određuju prema tome kojoj veri pripadaju?
Jasno je zbog čega se ovo radi i jasno je da će ovakav scenario ostati na sceni još dugo, dok god se bude moglo na taj način i tom najnižom vrstom manipulacije – a to je tim osećanjima – vladati stanovništvom“, zaključuje Svetlana Cenić za RSE.