U Višegradu je od 4. do 6. oktobra održan simpozij "Na Drini ćuprija", posvećen djelu poznatog književnika Ive Andrića, koji organizuju Opština Višegrad i Institut za slavistiku Univerziteta u Grazu.
Simpozij je okupio više od stotinu učesnika iz Austrije, Srbije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine, koji su bili smješteni u Rehabilitacionom centru – hotelu Vilina vlas. Ovakav gest organizatora izazvao je ogorčenje žrtava, jer se radi o objektu u kojem se nalazio zloglasni logor za žene. Tokom rata u Vilinoj vlasi silovano je oko 200 Bošnjakinja. Pet djevojaka je izvršilo samoubistvo, šest ih je pobjeglo, a mnoge su ubijene.
Među prvima koji su digli glas protiv odluke organizatora, Instituta za slavistiku Univerziteta u Gracu, te vlasti Opštine Prijedor, da učesnici simpozija “Na Drini ćuprija” budu smješteni u hotelu Vilina Vlas jeste Hikmet Karčić, aktivista udruženja “Ćuprija”. Smatra da u 21. stoljeću, kada se na internetu može naći skoro sve, niko ne može tvrditi da ne zna šta se u hotelu dešavalo tokom rata.
„Dakle u današnjem vijeku ne može niko da tvrdi da ne zna ništa o tim mjestima. Da li svi učesnici znaju? Sumnjam. Međutim, glavni organizator ove konferencije Branko Tosović, profesor slavistike u Institutu za slavistiku Univerziteta u Gracu sigurno zna sve o tom hotelu i dakle on je potpuno svjestan što to on organizuje. Mi smo poslali sigurno nekoliko stotina mejlova i dva tri pismena dopisa njima u ovom Institutu i mi smo tu tražili pod broj jedan da se učesnici ne smjeste u Vilinu Vlas, pod dva da organizatori odu na mezarje „Stražište“ u Višegradu i da se poklone žrtvama koje su ukopane na „Stražištu“.To su bila dva naša osnovna uslova,odnosno zahtjeva koje smo od njih tražili. Oni nama do sad nisu odgovorili ni na jedan e-mail“, pojašnjava Hikmet.
Žrtve su se protivile ideji da učesnici simpozija budu smješteni u hotelu Vilina Vlas. Prema navodima preživjelih svjedoka, koji su svoje iskaze iznijeli pred Sudom BiH, ali i u haškom Tribunalu, Bošnjakinje su u hotelu Vilina vlas bile zarobljene četiri mjeseca. Pripadnici Vojske Republike Srpske i srpskih paravojnih formacija, među kojima su bili i zloglasni "Beli orlovi", dolazili su s ratišta u hotel. Tamo su vršili masovna silovanja djevojaka, govoreći im da trebaju biti sretne "što će roditi četnike". Pet djevojaka je izvršilo samoubistvo, šest ih je pobjeglo, a mnoge su ubijene.
Zbog silovanja višegradskih žena i djevojaka, Sud BiH osudio je Željka Leleka, pripadnika PU ove Opštine na 16 godina zatvora. Hikmet Karčić kaže da postoje dokazi o dešavanjima u Vilinoj vlasi tokom rata.
“Ovo je sudska činjenica da su žene silovane, imamo poznat slučaj Jasmine Ahmetspahić koja je bila silovana u tom hotelu, koja je nakon toga izvršila samoubistvo tako što je skočila sa 3 sprata tog hotela i koja je nakon 20 godina, 2010. pronađena u jezeru Perućac prilikom masovne ekshumacije. Mi smo našli posmrtne ostatke nekoliko žena iz Viline Vlasi. Ja lično ne bih mogao spavati u hotelu u kojem znam da su žene bile silovane tokom rata.”
Negiranje i prikrivanje prošlosti
Predsjednik Skupštine opštine Višegrad Bilal Memišević podržava održavanje simpozijuma. Kaže da ga jedino ljuti to što niko od Bošnjaka, koji su se vratili u Višegrad nije upoznat sa tim skupom.
‘’To se želi sakriti, zamotati u jednu nekorektnu sarmu, da mi nismo još uvijek po njihovom mišljenju kadri pratiti kulturna dešavanja’’, navodi Memišević.
Tokom rata, u Višegradu je ubijeno više od 3.000 Bošnjaka. Predsjednica Udruženja Žena-žrtva rata iz Višegrada Bakira Hasečić ističe kako se na ovaj način još jednom ponižavaju žrtve:
“Znala sam mjesec dana i više da gledam ubijene i zaklane i žive žene i ljude i djevojke koje se odvoze prema hotelu Vilina Vlas, ovo je jedna velika uvreda’’, tvrdi Hasečić.
Za književnika Ahmeda Burića simpozij o liku i djelu Ive Andrića u Višegradu, te promocija Andrićgrada, kojeg gradi reditelj Emir Kusturica samo je maska, te način za prekrajanje historijskih činjenica.
“Mi imamo jedna vazalski odnos prema kulturi i koda nas je dozvoljeno sve ukoliko se zaštitiš djelom ili imenom nekog velikana i onda u njegovo ime odnosno u ime njegovog djela uradiš najgore stvari kao što su falsifikati.Nemam drugu riječ da kažem za to nego da je to sramota’’, objašnjava Burić.
Novinarka Irena Antić, koja se bavi temama ratnih zločina smatra kako i ovaj primjer pokazuje problem bh. svakodnevnice, a to je ne prihvatanje i ne suočavanje pojedinaca sa nedavnom prošlosti.
‘’Ja bih rekla da je to u stvari jedna vrsta kontinuiteta u pokušaju negiranja zločina, negiranja odgovornosti i prikrivanja prošlosti onih koji nisu do danas u stanju da se s njom suoče,’’ naglašava Antić.
Žrtve ističu kako nemaju ništa protiv književnih susreta o liku i djelu Ive Andrića. Međutim, Hikmet Karčić smatra da Višegrad još uvijek nije spreman za ovakvu naučnu i kulturnu dimenziju:
„Ja vas podsjećam da i danas 600 ljudi, 600 Bošnjaka civila se vodi kao nestalo u Višegradu. I dan danas ni jedan stanovnik Višegrada nije dao informaciju o lokaciji masovnih grobnica u Višegradu pogotovo kad uzmemo u obzir da se traži još najmanje 60 djece u Višegradu, a još jedna važna činjenica koju moram spomenuti jeste da je Višegrad prva opština u BiH po broju nestalih žena i djece".
************
Program Pred licem pravde - Suđenja za ratne zločine na prostoru bivše Jugoslavije pripremaju Radio Slobodna Europa i Institut za ratno i mirnodopsko izvještavanje (IWPR).
Svake nedjelje od 18.30 do 19.00 i od 22.30 do 23.00 sata - samo u našem radijskom programu i na internet stranici.
Simpozij je okupio više od stotinu učesnika iz Austrije, Srbije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine, koji su bili smješteni u Rehabilitacionom centru – hotelu Vilina vlas. Ovakav gest organizatora izazvao je ogorčenje žrtava, jer se radi o objektu u kojem se nalazio zloglasni logor za žene. Tokom rata u Vilinoj vlasi silovano je oko 200 Bošnjakinja. Pet djevojaka je izvršilo samoubistvo, šest ih je pobjeglo, a mnoge su ubijene.
Među prvima koji su digli glas protiv odluke organizatora, Instituta za slavistiku Univerziteta u Gracu, te vlasti Opštine Prijedor, da učesnici simpozija “Na Drini ćuprija” budu smješteni u hotelu Vilina Vlas jeste Hikmet Karčić, aktivista udruženja “Ćuprija”. Smatra da u 21. stoljeću, kada se na internetu može naći skoro sve, niko ne može tvrditi da ne zna šta se u hotelu dešavalo tokom rata.
„Dakle u današnjem vijeku ne može niko da tvrdi da ne zna ništa o tim mjestima. Da li svi učesnici znaju? Sumnjam. Međutim, glavni organizator ove konferencije Branko Tosović, profesor slavistike u Institutu za slavistiku Univerziteta u Gracu sigurno zna sve o tom hotelu i dakle on je potpuno svjestan što to on organizuje. Mi smo poslali sigurno nekoliko stotina mejlova i dva tri pismena dopisa njima u ovom Institutu i mi smo tu tražili pod broj jedan da se učesnici ne smjeste u Vilinu Vlas, pod dva da organizatori odu na mezarje „Stražište“ u Višegradu i da se poklone žrtvama koje su ukopane na „Stražištu“.To su bila dva naša osnovna uslova,odnosno zahtjeva koje smo od njih tražili. Oni nama do sad nisu odgovorili ni na jedan e-mail“, pojašnjava Hikmet.
Žrtve su se protivile ideji da učesnici simpozija budu smješteni u hotelu Vilina Vlas. Prema navodima preživjelih svjedoka, koji su svoje iskaze iznijeli pred Sudom BiH, ali i u haškom Tribunalu, Bošnjakinje su u hotelu Vilina vlas bile zarobljene četiri mjeseca. Pripadnici Vojske Republike Srpske i srpskih paravojnih formacija, među kojima su bili i zloglasni "Beli orlovi", dolazili su s ratišta u hotel. Tamo su vršili masovna silovanja djevojaka, govoreći im da trebaju biti sretne "što će roditi četnike". Pet djevojaka je izvršilo samoubistvo, šest ih je pobjeglo, a mnoge su ubijene.
Zbog silovanja višegradskih žena i djevojaka, Sud BiH osudio je Željka Leleka, pripadnika PU ove Opštine na 16 godina zatvora. Hikmet Karčić kaže da postoje dokazi o dešavanjima u Vilinoj vlasi tokom rata.
“Ovo je sudska činjenica da su žene silovane, imamo poznat slučaj Jasmine Ahmetspahić koja je bila silovana u tom hotelu, koja je nakon toga izvršila samoubistvo tako što je skočila sa 3 sprata tog hotela i koja je nakon 20 godina, 2010. pronađena u jezeru Perućac prilikom masovne ekshumacije. Mi smo našli posmrtne ostatke nekoliko žena iz Viline Vlasi. Ja lično ne bih mogao spavati u hotelu u kojem znam da su žene bile silovane tokom rata.”
Negiranje i prikrivanje prošlosti
Predsjednik Skupštine opštine Višegrad Bilal Memišević podržava održavanje simpozijuma. Kaže da ga jedino ljuti to što niko od Bošnjaka, koji su se vratili u Višegrad nije upoznat sa tim skupom.
‘’To se želi sakriti, zamotati u jednu nekorektnu sarmu, da mi nismo još uvijek po njihovom mišljenju kadri pratiti kulturna dešavanja’’, navodi Memišević.
Tokom rata, u Višegradu je ubijeno više od 3.000 Bošnjaka. Predsjednica Udruženja Žena-žrtva rata iz Višegrada Bakira Hasečić ističe kako se na ovaj način još jednom ponižavaju žrtve:
“Znala sam mjesec dana i više da gledam ubijene i zaklane i žive žene i ljude i djevojke koje se odvoze prema hotelu Vilina Vlas, ovo je jedna velika uvreda’’, tvrdi Hasečić.
Za književnika Ahmeda Burića simpozij o liku i djelu Ive Andrića u Višegradu, te promocija Andrićgrada, kojeg gradi reditelj Emir Kusturica samo je maska, te način za prekrajanje historijskih činjenica.
“Mi imamo jedna vazalski odnos prema kulturi i koda nas je dozvoljeno sve ukoliko se zaštitiš djelom ili imenom nekog velikana i onda u njegovo ime odnosno u ime njegovog djela uradiš najgore stvari kao što su falsifikati.Nemam drugu riječ da kažem za to nego da je to sramota’’, objašnjava Burić.
Novinarka Irena Antić, koja se bavi temama ratnih zločina smatra kako i ovaj primjer pokazuje problem bh. svakodnevnice, a to je ne prihvatanje i ne suočavanje pojedinaca sa nedavnom prošlosti.
‘’Ja bih rekla da je to u stvari jedna vrsta kontinuiteta u pokušaju negiranja zločina, negiranja odgovornosti i prikrivanja prošlosti onih koji nisu do danas u stanju da se s njom suoče,’’ naglašava Antić.
Žrtve ističu kako nemaju ništa protiv književnih susreta o liku i djelu Ive Andrića. Međutim, Hikmet Karčić smatra da Višegrad još uvijek nije spreman za ovakvu naučnu i kulturnu dimenziju:
„Ja vas podsjećam da i danas 600 ljudi, 600 Bošnjaka civila se vodi kao nestalo u Višegradu. I dan danas ni jedan stanovnik Višegrada nije dao informaciju o lokaciji masovnih grobnica u Višegradu pogotovo kad uzmemo u obzir da se traži još najmanje 60 djece u Višegradu, a još jedna važna činjenica koju moram spomenuti jeste da je Višegrad prva opština u BiH po broju nestalih žena i djece".
************
Program Pred licem pravde - Suđenja za ratne zločine na prostoru bivše Jugoslavije pripremaju Radio Slobodna Europa i Institut za ratno i mirnodopsko izvještavanje (IWPR).
Svake nedjelje od 18.30 do 19.00 i od 22.30 do 23.00 sata - samo u našem radijskom programu i na internet stranici.