Nekoliko stotina građana, predvođenih gradonačelnicima Banjaluke i Bijeljine Draškom Stanivukovićem i Ljubišom Petrovićem, okupilo se ispred zgrade Narodne skupštine Republike Srpske(NSRS) u utorak, 10. decembra, nakon što su dan ranije protestovali ispred sjedišta predsjednika tog entiteta.
Stanivuković i Petrović nezadovoljni su prijedlogom zakona kojim se smanjuju prihodi od poreza na dodatnu vrijednost (PDV) za te dvije najveće lokalne zajednice u ovom entitetu.
Prema prijedlogu, koji je stavljen na dnevni red sjednice Narodne skupštine Republike Srpske, predviđa se da Banjaluka dobije sedam odsto manje sredstava koja bi trebale dobiti druge opštine.
Okupljeni traže povlačenje Prijedloga zakona o budžetskom sistemu RS
Stanivuković tvrdi da će Banjaluka samo tokom 2025. godine dobiti šest miliona maraka manje u gradski budžet (oko tri miliona evra).
"Na sastanku Saveza opština i gradova Republike Srpske nije postignut dogovor. Naš prijedlog da zakon ide u redovnu proceduru i da se deset miliona maraka (više od pet miliona eura) za nerazvijene opštine sakupi tako da Vlada RS da trećinu, kabinet Predsjednika RS trećinu, te Banjaluka i Bijeljina trećinu je odbijen", kazao je pred okupljenima gradonačelnik Banjaluke, koji je i potpredsjednik Saveza.
Protest ispred NSRS u Banjaluci, 10.12.2024.
Uoči protesta je održana vanredna sjednica Saveza na kojoj je odlučeno da će se primjena ovog zakona ograničiti samo na 2025. godinu, te da se naredne godine ponovo mijenja zakon, ali u redovnoj proceduri. Za to rješenje je glasalo 50 članova.
Ljubiša Ćosić, predsjednik Saveza opština i gradova RS i SNSD-ov gradonačelnik Istočnog Sarajeva, izjavio je da Savez odlučuje većinom glasova i da su "išli po hitnoj proceduri jer je kraj godine".
"Ta dva grada [Banjaluka i Bijeljina] imaju više budžeta od 35 izrazito nerazvijenih i nerazvijenih lokalnih zajednica. Samo u prošloj godini ste dobili 18 miliona maraka (više od devet miliona evra)", kazao je Ćosić nakon sastanka u NSRS.
Hitna procedura kod donošenja zakona isključuje mogućnost javne rasprave o prijedlogu, te ulaganja i glasanja o amandmanima što je moguće u redovnoj skupštinskoj proceduri.
Sukob vlasti Republike Srpske i banjalučkih vlasti traje od petka kada je, po nalogu Stanivukovića, pogašena javna rasvjeta oko zgrade Vlade RS i sjedišta entitetskog predsjednika Milorada Dodika "kao mjera štednje".
Na parking su gradske vlasti postavile betonske barijere i dovezli vatrogasna vozila kako bi spriječili ulazak vozila.
Blokirani ulaz na parking pred zgradom Vlade RS u Banjaluci 9. 12. 2024.
Stanivuković je najavio i gašenje grijanja institucijama koje imaju dugovanja prema Banjaluci, te prestanak opsluživanja i međunarodnog aerodroma u Mahovljanima, dvadesetak kilometara od Banjaluke. Ako vlasti ne ne povuku zakon, najavio je "nove mjere".
Inače, Stanivuković je objavio u nedjelju video naguravanja sa policijom u ovom gradu, nakon što su on i saradnici "otjerani" sa parkinga ispred zgrade Vlade RS-a.
Ministarstvo unutrašnjih poslova RS saopštilo je 9. decembra kako neće dozvoliti nezakonito postupanje bilo koga, pa ni gradonačelnika Banjaluke, te je protiv njega pokrenut prekršajni postupak, kako je saopštila ova entitetska institucija.
Stanivuković je ranije kazao da su pogođeni samo Banja Luka i Bijeljina, dvije najveće lokalne zajednice u RS-u koje vode gradonačelnici iz Partije demokratskog progresa i Srpske demokratske stranke.
Vlast u većini drugih opština u RS-u nakon oktobarskih izbora drži Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) predsjednika RS Milorada Dodika, koji predvodi i entitetsku i državnu većinu.