Iako je nakon poslednje runde dijaloga u Briselu ostvaren pomak, stavovi dve strane o Asocijaciji / Zajednici srpskih opština su i dalje udaljeni kada se radi o suštinskim pitanjima, izjavila je Edita Tahiri, kosovska ministarka za dijalog sa Srbijom.
Na predstavljanju izveštaja kosovskog Instituta za lokalnu samoupravu pod nazivom „Asocijacija/Zajednica srpskih opština: dva naziva, dva cilja“, Tahiri je kazala da se stav kosovske vlade zasniva na kosovskom Ustava i zakonima, kao i na samom Briselskom sporazumu.
Ona je dodala da će neki od ciljeva Asocijacije biti promocija zajedničkih interesa opština članica ove asocijacije, pružanje pomoći i podrške opštinama u rešavanju lokalnih pitanja, pružanje pomoći u poboljšanju kapaciteta radi boljeg upravljanja. Međutim, naglasila je ona, Asocijacija neće moći donositi odluke u ime opština.
Edita Tahiri
„Drugim rečima, Asocijacija ne može imati izvršna ovlašćenja zato što zakonima Kosova, Ustavom Kosova, u našem političkom sistemu postoje dva nivoa izvršne vlasti – centralni i lokalni nivo. Naš Zakon o lokalnoj samoupravi je jasan u tome da su izvršna ovlašćenja u opštinama ekskluzivno za opštine, i da se ona ne mogu se preneti na neki drugi nivo“, rekla je ona.
Dodala je i da neće biti posebnog zakona o Asocijaciji, već će se koristiti model koji već funkcioniše na Kosovu, čije su članice opštine sa albanskom većinom. Tahiri je naglasila da Asocijacija neće imati izvršni odbor, već će postojati odbor sa predsednikom i skupštinom asocijacije.
Tahiri je kazala da, pošto se postigne sporazum o principima, osnivanju i funkciji Asocijacije opština sa srpskom većinom, uslediće faza izrade statuta kojeg će pripremiti Upravljačka ekipa i kosovsko Ministarstvo za administraciju lokalne samouprave. Asocijacija će moći da sarađuje sa ostalim asocijacijama, i moći će da ima svoje prihode. Tahiri je takođe rekla da je kosovska strana odbila zahtev da u Asocijaciji rade civilni službenici, zato što Asocijacija nije državna institucija da bi imala civilne službenike.
„Srbija se neprestano nerealnim zahtevima trudi da postigne nešto za svoju manjinsku zajednicu van Srbije, a što nije sama u stanju da pruži unutar Srbije“, kazala je Tahiri.
Besnik Tahiri, autor izveštaja kaže da su dosta zabuna oko ovog tela prouzrokovali različiti nazivi koji se koriste – Asocijacija kod albanske strane, i Zajednica kod srpske, i tokom rada na izveštaju utvrđeno je da obe adrese imaju različite ciljeve.
„Cilj zvanične Prištine je da se formira Asocijacija ne samo koja je u skladu sa Ustavom, već i koja će manje više raditi isti posao kao i postojeća Asocijacija albanskih opština. Tokom naših intervjua u Beogradu, oni ne kriju cilj da formiraju jedan politički entitet koji će imati političke ciljeve, a to su samo povezali s jednom rečenicom da opstanak srpske zajednice zavisi od osnivanja Asocijacije“, navodi on.
Dušan Janjić
Dušan Janjić iz Foruma za etničke odnose kazao je da je cilj Briselskog sporazuma bio integracija Srba, pogotovo onih sa severa Kosova, te da je u etnički podeljenim društvina normalno postojanje tzv. etnički pluranih institucija. On je dodao da se prilikom upotrebe reči ’Zajednica’ jača beogradski, politički stav, a kada se upotrebljava reč ’Asocijacija’, onda se više podupire prištinski stav.
„U svakom slučaju, važno je da uvidimo da postoji taj problem integracije Srba, ili potpune integracije u kosovski sistem, i jako je važno znati da to jeste intencija Briselskog dijaloga. To sada mnogima u Srbiji ne odgovara i ne bi pre vremena to da izgovore. Nećemo puno rešiti dilema ako se držimo imena, ali je važno da znamo ograničenja jednog i drugoga“, kazao je on.
„Za Beograd, možda Zajednica opština predstavlja političko obećanje koje mora da izvrši, a nije toliki teret kako se čini za stolom zbog javnosti u Srbiji“, dodao je on.
Janjić dodaje da je Briselski dijalog doneo dosta rezultata, te da u Srbiji postoji politička volja da se nešto uradi i da paralelne institucije više ne funkcionišu, jer ni Srbija više ne može da održava paralelizam institucija iz ekonomskih i budžetskih razloga.
Neke od preporuka Instituta za lokalnu samoupravu, kada se radi o Asocijaciji / Zajednici srpskih opština su da sedište ovog tela bude u Gračanici, s obzirom da najveći deo Srba živi južno od Ibra, da on ima svoj statut kojeg će usvojiti njegova skupština uz poštovanje svih etničkih zajednica koje žive u tim opštinama, da koriste simbole koji će poštovati sve etničke zajednice koje žive u opštinama, i da Skupštinu čine odbornici koje će izabrati Skupštine opština sa srpskom većinom.