Povećavaju li se šanse da Marine Le Pen, postane predsjednica Francuske u maju, nakon očekivanog drugog kruga izbora. Njen do sada najjači protivkandidat, Francoise Fillon, našao se u centru policijske istrage o korupciji u kojoj je osumnjičena njegova supruga.
Socijalistička partija, aktuelnog, nepopopularnog predsjednika, Francoise Hollanda, neočekivano je u nedjelju umjesto bivšeg premijera Manuela Vallsa za svog kandidata odabrala Benoit Hamona koji zastupa tvrdu lijevu agendu. Mnogi smatraju da je njegovim izborom otvoren put centrističkom kandidatu, mladom 39-godišnjem Emmanuelu Macronu, bivšem ministru ekonomije i bankaru.
Marine Le Pen balansira na obično uspješnoj populističkoj matrici
Sa druge strane Marine le Pen je, za razliku od dosadašnjeg temeljnog zastupanja ekstremno desnih stavova, tradicionalnih francuskog Nacionalnog fronta, čiji je utemeljitelj njen otac, Jean Marie Le Pen, u ovoj kampanji već neko vrijeme pokušala da pridobije sve nezdovoljniju radničku u klasu, balansirajući tako na obično uspješnoj populističkoj matrici.
Iza njenog blagog okretanja ka takozvanoj umjerenijoj političkoj retorici stoji njen bliski savjetnik Florian Philipot, koji je, kako piše The Guardian, u noći ili ranim jutranjim satima, kada pobjeda Donalda Trumpa u Americi još nije bila zvanična napisao u tweetu: “Njihov svijet se raspada. Naš počinje da se gradi“.
Potom se čuo sa liderkom Nacionalnog fronta, koja je takođe bila u pobjedničkom zanosu zbog Trumpove pobjede, a onda sjeo u automobil i odvezao se, do 250 kilometara od Pariza udaljenog sela Kolombe le Dez Egliz, u kojem je sahranjen general Charles de Gaulle. Trumpova pobjeda dogodila se baš na godišnjicu smrti slavnog francuskog poratnog lidera, koji je predvodio francuski otpor nacističkoj Njemačkoj tokom Drugog svjetskog rata.
Ugledni britanski dnevnik, navodi da mnogo toga kada je riječ o čovjeku koji bi Marine Le Pen mogao dovesti na čelo francuske države nije klasično desničarsko, upravo poput njegovog obožavanja generala De Gaullea, kojeg je stranka čijoj je liderki na usluzi, dugo smatrala izdajnikom zbog toga što je Alžiru omogućio nezavisnostof Francuske. Osim toga Philippot je gej, a Jean Marie Le Pen je jednom prilikom homoseksulanost nazavo “biološkom i sociološkom anomalijom”.
Florian Philippot je zaslužan za djelimično udaljavanje Marine le Pen od očeve ksenofobne, antisemitske i fašističke politike i ekonomsko približavanje nezdovoljnoj radničkoj i nižoj srednjoj klasi.
Le Pen i Philippot su se upoznali 2009., i od tada je njen glavni savjetnik kojem u potpunosti vjeruje i vrlo rijetko donosi odluke bez konsultacije sa njim.
“Oni su intelektualno povezani, u potpunosti su saglasni oko bazičnih principa“, kaže Bertrand Dutheil de la Rochere, drugi savjetnik Le Pen, koji je takođe blizak Philippotu. Sama Marine Le Pen je njihov susret okarakterisla kao “intelektualnu ljubav na prvi pogled”, nakon čega su uskoro počeli završavati rečenice jedno drugom. Potom je dvije godine nastavio da radi u državnoj administraciji i bude politički savjetnik Le Penovoj iako je to bilo suprotno zakonu.
Prekompozicija strategije ne i ideologije Le Pen
Greška bi međutim bila, navodi The Guardian, ovog civilnog službenika u ministarstvu unutašnjih poslova koji nikada prije nije glasao za ekstremnu desnicu oličenu u Nacionalnom frontu, ali je gajio veliku strast prema nacionalnom suverenitetu Francuske, nazvati umjerenim političkim strategom. Philippot strasno mrzi Evropsku uniju, a napuštanje eurozone je njegova opsesija. Kažu da se trgne svaki put kad ispred neke od institucija u Francuskoj vidi zastavu EU.
Marine Le Pen je pak sama izvukla pouke iz grešaka koje je napravio njen otac u pokušajima da se domogne funkcije šefa države. Dobro je zapamtila politički potres koji je Jean Marie Le Pen izazvao 2002., kada je ušao u drugi krug predsjedničkih izbora. Sjeća se masovnih protesta koji su uslijedili, i kasnijeg jedinstvenog glasanja za Jacquesa Chiraca u cilju da se spriječi da njen otac postane šef države. Uvidjela je da se mora distancirati od antisemitizma da bi svoju stranku izvukla sa političkih margina, iako je se nikada nije odrekla snažne antimigrantske kampanje i protekcionizma koji su ostali aduti za privlačenje pristalica.
U međuvremenu je kao vijećnica u jednom depresivnom malom nekad rudarskom gradiću sjevera Francuske, naučila i upoznala život takozvanog francuskog industrijskog pojasa koji je tradicionalno glasao ljevicu, a koje je pokušala okrenuti Nacionalnom frontu, podsjećajući ih neprekidno da su žrtve industrijalizacije.
Tu se idealno uklopio Philippot, već duboko inkoropriran u porodičnom klanu Le Penovih, koji je takođe znao da radnici i niža srednja klasa mogu biti njihovi potencijalni glasači.
Marine le Pen i Philippot su na tim osnovama napisali novi program Fronta, fokusiran na protekcionizmu, snažanoj državi, kontroli cijena, penzionisanju u 60-toj, povećanju plata i penzija. Bio je to manifesto koji je socijalistički predsjednik Republike, Fracoise Hollande povezao sa “Komunističkim traktatom 1970-tih.”
Odnos prema migrantima nijesu naravno promijenili, ali je Le Ponova u retorici promijenila fokus, osim toga zajedno sa svojim savjetnikom, neprekidno odbacuje etiketu “ekstremna desnica” pokušavajući da se prepakuje u ni lijevo ni desno.
Oboje se nadaju da je nakon Brexita i Donalda Trumpa, moguće da će im prekompozicija strategije, ne i ideologije, donijeti uspjeh.
A na francuskoj ljevici i desnici, te centru čeka ih zanimljiva situacija.
Republikanski kandidat Francois Fillon u centru korupcionaškog skandala zajedno sa suprugom
Kandidat desnice, Francoise Fillion, tvrda, konezrvativna, desna linija republikanaca, koji ima blagonaklon odnos prema ruskom predsjedniku Vladmiru Putinu, koji je potkraj prošle godine nenadano do nogu potukao favorita, bivšeg premijera i očekivanog kandidata Alaina Juppea, našao se u posljednjih dana u centru korupcionaškog skandala zajedno sa suprugom.
Francuska policija je u ponedjeljak saslušavala i Filliona i njegovu susprugu Penelopu pet sati, u istrazi u kojoj se gospođa Fillon sumnjiči da je primila državni novac za posao koji nije odradila. U utorak, posljednjeg januarskog dana, policija je ušla u zgradu francuskog parlamenta u sklopu istrage koja se zove “Penelopagate“ skandal. Za ovaj neuobičajen postupak, ulazak policije u donji dom parlamenta, bila je neophodna saglasnost predsjednika donjeg zakonodavnog doma Francuske.
Istražitelji provjeravaju moguću zlopotrebu državnih fondova nakon što su mediji objavili da je Fillonova supruga u periodu od osam godina za uslugu parlamentarne pomoći dobila 500.000 eura možda čak i više. Prema francuskim zakonima, nije nelegalno da političari za određene poslove angažuju članove svojih porodica, ali imaju obavezu da taj posao i završe. Sumnja se naime da je Penelopa Fillon primila novac za neodrađeni posao.
Fillon insistira da je žrtva klevetničke kampanje i da je rad njegove supruge bio “stvaran i realan”. Kako je rekao, ovo ga neće ometati u kampanji te će čekati da se okonča rezultat istrage.
Obraćajući se pristalicama u nedjelju, Fillon je sa suzama u očima i suprugom Penelopom pored sebe, u Parizu rekao:“Ne bojim se ničeg, ja imam debelu kožu”.
Bilo je to dan prije nego što je policija u ponedjeljak više od pet sati pojedinačno saslušavala njega i suprugu.
“Siguran sam u sebe i nijesam zabrinut. Čekam kraj ove istrage”, rekao je Fillon u utorak obraćajući se evropskog grupi biznismena u Parizu, dodajući da je meta profesionalne kampanje za njegovo diskvalifikovanje i da su optužbe “bijedne”.
Kako je objavio Reuters, istraživanja javnog mnjenanja u Francuskoj pokazala su međutim da većina građana te zemlje nije uvjerena u Fillonove tvrdnje. Ispitivanje javnog mnjenja Elaba urađeno za BFM TV je pokazalo da 76 posto ispitanih ne vjeruje onome što Fillon kaže u svoju i odbranu svoje supruge.
Iako su ga poslanici republikanske stranke u ponedjeljak podržali, Christian Jacob, republikanski lider donjeg doma parlamenta je rekao “on ima nepodijeljnu podršku” republikanskih zastupnika, agencije su u utorak navele da se u stranci sada ipak pribojavaju razvoja situacije i razmišljaju o “planu B”, bez Fillona.
Šansa za nezavisnog Marcona između Fillona i Hamona
Osim toga, istraživanja javnog mnjenja su pokazala da Fillonu podrška blago opada i da je počeo da klizi ka dolje, te da mu Marine Le Pen i nezavisni kandidat centra, Emmanuel Macron dišu za vratom.
Od ovoga bi najviše koristi mogao da ima upravo nezavisni kandidat, mladi bivši ministar ekonomije i bivši bankar Rothschilda, Emmanuel Macron.
Mnogi smatraju da Macronu u korist može biti i to što je Socijalistička partija, čiji je aktuleni predsjednik Francuske Hollande odlučio da se zbog drastičnog pada popularnosti ne kandidaje za drugi mandat, u nedjelju na stranačkim izborima izabrala da njen kandidat bude relativno nepoznati bivši ministar obrazovanja Benoit Hamon, koji je u odnosu na doskorašnjeg premijera Manulela Vallsa osvojio 58 posto glasova, prema 41 posto. Naime, baš kao što se Fillonov program kod republikanaca smatra konzervativno desnim, tako se i za Hamona smatra da zastupa tešku ljevičarsku agendu.
Iznenađujući kandidat socijalista Benoit Hamon
Hamon (49) je od svih sedam kandidata socijalista zastupao najviše ljevičarske stavove koji su ga po svemu sudeći i doveli u završni krug sa Vallsom, u kojem ga je pobijedio. Zastupa ideju uvođenja univerzalnog mjesečnog primanja za sve građane, želi da legalizuje kanabis, a oštro je kritikovao prošlogodišni zakon o radu koji je sindikate izveo na proteste a kojim je omogućeno lakše i zapošljavanje i otpuštanje sa posla.Veliki je zagovornik ekoloških standarda.
Analitičari kažu da je iznenađujuće izbijanje Hamona u prvi plan, pokazalo duboku podjelu kod socijalista. A nakon pobjede, sam Hamon je pozvao “sve ljevičare da se ujedine oko njega”.
No mnogi tvrde da upravo zbog navedenih problema kod republikanaca i socijalista, šansu da u drugom krugu prođe sa Le Pen ima centrista Marcon. Nakon što je bivši premijer Valls ispao iz igre, analitičari vjeruju da će glasače lijevog centra mnogo više privući Macron nego Hamon, isto kao što bi mogao privući i dio glasače desnog centra.
Pod pritiskom skandala i osjećajući da mu je Macron za petama na skupu u Parizu za vikend, Fillon ga je pokušao ocrniti:
“Macron predstavlja Hollandove rekorde. On je iznad svega dio elite koja ne zna ništa o realosti sa kojom se suočava ova zemlja”, rekao je republikanski kandidat.
Socijalisti su ga pak napadali da je “izdajnik” kada je napustio Hollandea u avgustu, potom su ga uzaludno molili da prihvati njihovu kandidaturu.
“Ja ne tražim stranačku podršku, ono što želim je da ubijedim većinu Francuske”, rekao je Emmanuele Macron.
Bivši ministar ekonomije i bivši bankar nezavisni kandidat centra Emmanuel Marcon
Osim što ima dobre kontakte sa biznis elitom, kao bivši ministar ekonomije i bivši bankar, Macron uživa veliku popularnost i kod običnih građana različitog profila. Na primjer farmera u Bretanji (u kojoj se proizvodi 13 miliona francuskih svinja godišnje) koju je posjetio u više navrata svaki put u potpunosti pripremljen za konkretna pitanja proizvođača i sa odličnim poznavanjem njihovih problema.
Na jesen prošle godine kao nezavisni kandidat centra bio je iznenađenje za koje su i republikanci i socijalisti tvrdili da će njegov "balon popularnosti" uskoro pući, što se ipak ne dešava. U međuvremenu je, kako piše Politico, uveden termin “Macronov metod”, koji podrazumijeva da posjećuje određene target grupe sa specifičnim problemima i kod svake od njih dođe veoma dobro pripremljen, pažljivo sluša sagovornike i razgovara sa njima o važnim temama na način na koji kod njih stvara utisak da mu pomažu u formiranju mišljenja ili stavova o određenom problemu.
Neformalo Macron i dalje uživa veliki podršku u samoj Socijalističkoj partiji i to kod nekih od njenih najistaknutijih članova.
Pri tom na svakoj njegovoj stanici je Evropa. I svaki put, Macron ponavlja svoju dobro njegovanu mantru da Evropu vidi "ne kao problem, već kao rješenje"
Kako navodi Politico, to ga je učinilo rijetkom zvjerkom danas: francuskim političarem koji dobija burne aplauze promovišiću evropske integracije.
Kada je o popularnosti riječ treba reći i da uživa veliku pažnu takozvanih tabloidnih medija i zato što je oženjen svojom srednjoškolskom profesoricom, znatno starijom od njega u koju se zaljubio kao tinejdžer.
Iako istraživanje Le Figaroa pokazuje da će desničarka Le Pen biti prva u prvom krugu izbora u aprilu, u drugom krugu, koji će se najverovatnije održati 7. maja, prema istraživanju objavljenom u nedjelju, kada su održavani unutarstranački izbori kod socijalista i nije se znao njihov kandidat, liderku Nacionalnog fronta mogu pobijediti i Fillon i Macron.
No, treba imati na umu da su se istraživanja javnog mnjenja u prošloj godini i u slučaju Brexita i u slučaju Trumpa pokazala potpuno nepouzdana.