Jevrejska zajednica i Fond Holokausta u Severnoj Makedoniji osudili su registraciju udruženja Bugara u Ohridu pod imenom "Car Boris Treći".
Boris Treći bio je monarh tokom Drugog svetskog rata kada se Bugarska pridružila nacističkom Trojnom paktu i učestvovala u progonu Jevreja sa teritorija koje je okupirala.
"Zgroženi smo i uvređeni registracijom Ohridskog udruženja 'Car Boris Treći' i lakoćom sa kojom se veličaju nacizam, fašizam i govor mržnje u našoj zemlji", reagovali su Udruženja Jevreja u Makedoniji.
Udruženje "Car Boris Treći" u Ohridu registrovano je u novembru prošle godine, ali je javnost za njega doznala ovih dana.
Pre dva meseca makedonska javnost je burno reagovala na registraciju kluba u Bitolju sa imenom "Vančo Mihajov", koji takođe važi kao saradnik fašista. Na otvaranju ovog kluba bili su tadašnji bugarski premijer Kiril Petkov i šefica bugarske diplomatije Teodora Genčovska.
Jevrejska zajednica konstatuje da su očigledno sve učestalije registracije udruženja sa bugarskim predznakom koja nose imena dokazanih saradnika nacističke Nemačke.
"Vraća se nacizam u Makedoniji, ne mogu da shvatim kako mi kao država ne možemo da stanemo na put ovim provokacijama, glorifikacijama poznatih fašističkih imena", izjavio je Pepo Levi, predsednik Jevrejske zajednice za makedonske medije.
Pročitajte i ovo: Razgovori Severne Makedonije i Bugarske zakočili na Goce DelčevuDeportacije Jevreja
Podseća da su car Boris Treći i vlada carske Bugarske direktno odgovorni za deportaciju više od 11.300 Jevreja sa okupiranih teritorija u tadašnjoj Makedoniji, Grčkoj i Srbiji, od kojih je 7.144 Jevreja iz Makedonije, u logor smrti Treblinka u okupiranoj Poljskoj.
Bugarska, saveznica nacista, odbila je da deportuje Jevreje sa svoje teritorije u Nemačku, ali to nije bio slučaj sa teritorijama koje je okupirala.
Bugarsko udruženje u Ohidu nema svoje prostorije, niti osnivači odgovaraju na novinarska pitanja.
Bugarski klub "Vančo Mihailov" u Bitolju nalazi se u "Ruzveltovoj" ulici u Bitolju, koja je do Drugog svetskog rata bila u sastavu jevrejske četvrti Dezno Drago. Jevrejska zajednica najavila je da će istražiti i spekulacije po kojima je zgrada u kojoj je smešten klub bila u vlasništvu jevrejske porodice.
"Zgrada je do pre nekoliko godina bila u vlasništvu porodice Papakoč, a čini mi se da postoje saznanja da je pre toga bila jevrejska kuća", kaže Peter Stavrev, hroničar Bitolja za Radio Slobodna Evropa (RSE).
U ovoj ulici nalazi se nekoliko zgrada u kojima su živeli Jevreji koji su ubijeni u nacističkim logorima nakon deportacije 1943. godine prvo u Bugarskoj, a zatim u nacističkim logorima.
Vaš browser nepodržava HTML5
Zajednički put Bugarske i Sjeverne Makedonije
Komisija pokrenula postupak
U vezi sa otvaranjem Kulturnog kluba "Vančo Mihajlov" u Bitolju, Komisija za borbu protiv diskriminacije pokrenula je postupak po prijavi građana.
Komisija je napravila uviđaj u prostorijama kluba sa portretima istorijskih ličnosti od kojih su neki kontroverzne ličnosti u makedonskoj istoriji. Na jednom od zidova je uokviren odlomak iz teksta koji je napisao Vančo Mihajlov, a u kome se negira postojanje makedonske nacije.
Predsednica Komisije Vesna Bendevska za RSE je najavila da će 31. avgusta objaviti odluku o tome da li ima ili ne diskriminacije, te da ne želi da prejudicira. Ali je reagovala zato što tokom inspekcije kluba bio je i bugarski generalni konzul Dimitar Ivanov, što je Komisija shvatila kao pokušaj uticaja, ali je zvanična Sofija odbacile te navode.
Oba udruženja Bugara, u Bitolju i u Ohridu otvorena su usred tekućeg spora između Severne Makedonije i Bugarske oko istorije i identiteta.
Bugarska insistira da makedonski identitet i jezik imaju bugarsko poreklo. Bugarska se, između ostalog, protivi činjenici da u udžbenicima Severne Makedonije trogodišnju bugarsku okupaciju većeg dela današnje Severne Makedonije u ratu nazivaju "okupacijom". Insistiraju da je pravi termin "bugarska administracija".
Bugarska je skoro tri godine blokirala pristupanje Severne Makedonije EU zbog ovog spora. Nedavni francuski predlog, koji je usvojen u Sobranju, je pokušaj da se reši spor.