Višerangirani kurdski militant Čemil Bajik zaprijetio je u subotu Turskoj novom oružanom pobunom ukoliko se Ankara bude pridržavala trenutne politike neintervencije u borbi za kontrolu nad sirijskom gradom Kobanijem.
Kurdske snage u savezništvu sa pripadnicima Radničke partije Kurdistana (PKK), Narodnim odbrambenim jedinicama (JPG) bore se protiv militanata iz organizacije IS.
"Upozorili smo Tursku. Ukoliko nastavi ovim pitem, onda će gerilci ponovo pokrenuti odbrambeni rat za zaštitu našeg naroda", istakao je Bajik, koji je jedan od osnivača PKK i jedan od najviše rangiranih članova te organizacije izvan zatvora.
Američka vojska izvršila je u subotu i petak šest udara iz vazduha na položaje militanata iz organizacije Islamska država nedaleko od opkoljenog grada Kobanija u Siriji, saopšteno je iz američke Centralne komande.
U saopštenju se navodi da su američka i holandska vojska, takođe, izvršile tri udara iz vazduha na militante u Iraku nedaleko od mjesta Tal Afar i Hit.
"Američke snage izvršile su i brojna izbacivanja iz zaliha iračkim bezbjednosnim snagama što je obavljeno na zahtjev vlasti u Bagdadu", navodi se u saopštenju, i precizira da su zalihe hrane, vode i municije izbačene oko grada Baidžija.
Inače, pucnjave i eksplozije odjekivale su u subotu u blizini tursko-sirijske granice u gradu Kobani kojeg militanti Islamske države pokušavaju opkoliti, pa tako i njegove kurdske odbrambene snage. Kurdi su uzvratili napad i još uvijek kontrolišu obližnji granični prelaz na turskoj granici.
Agencije prenose da je ova kontrolna tačka ključna objema stranama.
Zvaničnici u iračkoj Anbar provinciji su, navodno, pozvali na hitan apel za pomoć protiv Islamske države, upozoravajući da je ova regija beznadežna ukoliko je militanti budu koristili veću silu.
Tampon zona
Stvaranje zone zabranjenih letova iznad Sirije, što od SAD traže Turska i drugi saveznici, značilo bi da bi administracija predsjednika Baraka Obame morala da se opredijeli između saradnje sa sirijskim predsjednikom Bašarom Asadom ili aktivira svoju protivvazdušnu odbranu, što bi bilo ekvivalentno ratu.
Obama se dugo opire i jednoj i drugoj opciji, a sami vazdušni udari možda ne bi spriječili ekstremiste Islamske države da nastave sa masakrom u kurdskom gradu Kobaniju na granici Sirije sa Turskom, koji je sada na meti napada, navodi agencija AP.
AP dodaje da uprkos tome, SAD trenutno ne razmišljaju o promjeni kursa u svojoj jednomjesečnoj operaciji borbe protiv terorizma u Iraku i Siriji.
(Militanti Islamske države na ulicama Kobanija, 11. oktobar, Reuters)
Vaš browser nepodržava HTML5
Militanti IS na ulicama grada Kobani
Sve su učestaliji zahtjevi da se stvori bezbjednosna tampon zona na sirijskoj strani granice sa Turskom, kako bi bio spriječen pad Kobanija, u kome, prema upozorenjima UN, ima masovnih ljudskih žrtava.
"Tampon zona" bi podrazumijevala da Amerikanci i njihovi partneri štite kopno i patroliraju nebom, što bi značilo da je neophodno uvođenje zone zabranjenih letova.
Turska to traži zbog više razloga. Jedan od njih je i što bi uvođenjem zone zabranjenih letova Ankara uspjela da spriječi dalji talas izbjeglica na svoju teritoriju.
Time bi, takođe, mogao da se sirijskim opozicionim borcima osigura teren za konačno svrgavanje Asada, što je nešto što Turska želi da se desi.
SAD, svjesne mogućih posljedica, žele da fokus ostane na pokušajima da budu pobijeđeni ekstremisti Islamske države, koji su osvojili velike dijelove sjeverne Sirije i Iraka.
Neki američki najbliži saveznici, ali i najžešći kritičari Obamine spoljne politike u SAD podržavaju turske zahtjeve.
Francuska je prethodne sedmice izdala saopštenje u kojem je objavila svoju podršku stvaranju zone zabranjenih letova, a i američki državni sekretar Džon Keri rekao je da je ta ideja vrijedna razmatranja.
Čak Hejgel
S druge strane, američki sekretar odbrane Čak Hejgel pokazao je malo entuzijazma za tu ideju. On je rekao da su "američki lideri spremni da razgovaraju o tampon zoni, ali njeno stvaranje nije u planu".
Eventualno stvaranje tampon zone koja bi bila bezbijedna od kopnenih napada Islamske države i sirijskih vazdušnih snaga zahtijevali bi učešće stotine američkih letjelica, a koštalo bi milijardu dolara mjesečno, i ne bi garatovalo promjenu stanja na terenu koja bi dovela do okončanja sirijskog građanskog rata.
AP zaključuje da bi to značilo da bi američki angažman mogao da se prolongira u nedogled.
Pentagon je već tu lekciju naučio u Iraku, kada je poslije Zalivskog rata 1991. uspostavio zonu zabranjenih letova iznad sjevernog Iraka kako bi zaštitio iračke Kurde i još jednu iznad južnog Iraka da bi zaštitio šiite. Obje zone američke vazdušne snage obezbjeđivale su u narednih 12 godina, sve do invazije na Irak 2003.
Stvaranje takve zone iznad Sirije, ocijenjuje AP, moglo bi da dovede do direktne konfrontacije sa jednom od najvećih bliskoistočnih protivvazdušnih odbrana, koja je posljednjih godina ojačana najmodernijim ruskim sistemima.
Sirijci posjeduju zemlja-vazduh rakete, kao i hiljade protivavionskih pušaka.
Moskva je prošle godine razljutila Vašington kada je potvrdila da će prodati Siriji svoje S-300 protivavionske rakete, koje mogu da izvrdaju tehnologiju presretanja.
AP navodi da je jedna od opcija za SAD, da bi izbjegla sve ove probleme, i da postigne sporazum sa sirijskom vladom, te da se zajednički bore protiv ekstremista Islamske države.
Obama je, međutim, to isključio zbog liste zločina protiv čovječnosti i kršenja ljudskih prava civila koje je počinila Vlada iz Damaska, tako da će Vašington morati da traži alternativni pristup, ocijenjuje AP.