Deset rundi sankcija koje je Evropska unija (EU) uvela Rusiji otkako je počela invaziju na Ukrajinu najteža su kazna Unije protiv neke strane zemlje.
EU kaže da njihove sankcije imaju za cilj da smanje prihode Moskve i pristup tehnologiji koja se koristi u ratu. Ali, uticaj "neće biti dovoljno jak da ograniči sposobnost Rusije da vodi rat protiv Ukrajine 2023.", navodi se u istraživačkoj bilješci Evropskog parlamenta.
Mnogo trgovine i dalje se odvija između 27 zemalja bloka i Rusije - što je rezultat uspješnog lobiranja, nespremnosti EU da podnese teži ekonomski udar i zabrinutosti zbog talasanja globalnog lanca snabdijevanja.
Unija sada želi da zaobiđe neke sankcije, a zvaničnici su identifikovali Ujedinjene Arapske Emirate, Tursku, Armeniju, Gruziju, Kazahstan i Kirgistan kao potencijalne rute zaobilaženja.
Evo liste oblasti u kojima EU nastavlja da posluje sa Rusijom.
Trgovinski tokovi
Rusija je 2021. bila peti najveći trgovinski partner EU sa robnom razmjenom vrijednom 258 milijardi eura, prema podacima Evropske komisije. Glavni uvoz u EU bili su gorivo, drvo, gvožđe i čelik, i đubriva.
Od invazije 2022. godine, vrijednost uvoza EU iz Rusije pala je za polovinu.
Ukupno je EU uvezla robe u vrijednosti od 171 milijardu eura iz Rusije od marta 2022. do kraja januara 2023. godine, prema posljednjim dostupnim podacima Eurostata, statističkog ureda EU.
A Unija je prošlog mjeseca saopćila da je za Ukrajinu izdvojila 60 milijardi eura tokom godinu dana od invazije, iako taj ukupni iznos ne uključuje vrijednost modernih tenkova koje je Kijev dobio od tada, niti najnoviji dogovor o zalihama municije.
Pročitajte i ovo: SAD najavljuju novih 400 miliona dolara pomoći Ukrajini u oružjuLNG
EU je prošle godine sankcionisala uvoz ruskog uglja i morske nafte. Gas nije pokriven sankcijama EU, ali Moskva je smanjila isporuke gasovodima prema Evropi od invazije. EU je 2022. dobila oko 40 posto manje ruskog gasa nego prethodnih godina.
Tečni prirodni gas (LNG) je druga priča. Isporuke LNG-a iz Rusije u Evropu porasle su od rata - na 22 milijarde kubnih metara u 2022., sa oko 16 milijardi kubnih metara u 2021., prema analizi EU.
Količina LNG-a je manja od ruskih isporuka gasa, koje su prije rata iznosile oko 155 milijardi kubnih metara godišnje. Ali porast je naveo neke zemlje da zatraže da se zakonski blokira uvoz LNG-a.
Pročitajte i ovo: Gasni pritisak Rusije na EvropuNuklearna industrija
Slično tome, nije bilo sankcija protiv ruske nuklearne industrije, čemu se Mađarska, gdje ruska državna nuklearna kompanija Rosatom treba proširiti elektranu Paks, i Bugarska otvoreno protive.
Uvoz proizvoda ruske nuklearne industrije u EU u 2022. iznosio je skoro 750 miliona eura, prema Eurostatu. Euratom, nuklearna agencija EU, saopćila je da je Rusija obezbijedila petinu uranijuma koji koriste komunalna preduzeća EU 2021. godine, kao i četvrtinu konverzije i trećinu usluga obogaćivanja.
Ministarstvo energetike Francuske osporilo je dijelove izvještaja Greenpeacea, koji je prošlog mjeseca rekao da je Pariz naglo povećao uvoz obogaćenog uranijuma iz Rusije od invazije. Pariz je rekao da bi bilo skuplje prekinuti ugovore s Rusijom nego nastaviti.
Pročitajte i ovo: Ruski stisak nad svjetskim tokovima nuklearne energijeDijamanti
EU je prošle godine kupila ruske dijamante u vrijednosti od 1,4 milijarde eura, prema Eurostatu, jer nije zabranila ni uvoz dragulja niti je na crnu listu stavila rusku državnu firmu Alrosa, koja rudari dijamante.
Belgija, u čijem gradu Antwerpenu je najveći svjetski centar za trgovinu dijamantima, uznemirila je neke članice bloka lobirajući protiv toga da EU samostalno kupuje ruske dijamante.
Pročitajte i ovo: Putin rekao da sankcije mogu imati negativne posledice po rusku privreduEU, Sjedinjene Države i druge ekonomije G7 sada rade na sistemu praćenja, kako bi zajedno istisnuli ruske dijamante. Svjetski centar za dijamante iz Antverpena rekao je da je potrebno uključiti Indiju – koja nije članica G7 - da bi sistem bio efikasan.
Hemikalije i sirovine
Uvoz ruskih đubriva u EU prošle je godine iznosio 2,6 milijardi eura, što je 40 posto više u odnosu na 2021. jer je rast cijena nadmašio smanjene količine, prema Eurostatu.
Potaša, gnojivo iz Rusije i savezne Bjelorusije strogo je ograničena ili zabranjena u EU. Ali druga đubriva, uključujući ureu, slobodno teku, rekao je Sean Mackle iz industrijskog lobija Fertilizers Europe, dodajući da je neujednačen pristup opterećivao implementaciju.
Među sirovinama na koje sankcije ne utiču je nikal, koji se uglavnom koristi za proizvodnju nerđajućeg čelika. EU je uvezla nikla u vrijednosti od 2,1 milijardu eura 2021. godine, a 3,2 milijarde eura prošle godine, prema Eurostatu.
Pročitajte i ovo: Rusija usvojila novu spoljnopolitičku strategijuVelika imena i sekundarne sankcije
Alrosa i Rosatom nisu na listi sankcija Unije, koja trenutno uključuje skoro 1.700 pojedinaca i subjekata kojima je zabranjen ulazak u EU. Gazprombank - finansijski ogranak ruskog plinskog monopoliste Gazproma - i drugi najveći ruski proizvođač nafte Lukoil u privatnom vlasništvu također nisu na listi.
Transparency International već dugo poziva na smanjenje pristupa Rusije lobiranju u EU i na sekundarne sankcije za kažnjavanje onih koji pomažu drugima koji su već pod sankcijama.