Ovogodišnji, 54. po redu, Međunarodni sajam knjiga u Beogradu protiče u znaku počasnog gosta - Grčke, koja predstavlja 12 svojih autora i 40 izdavačkih kuća, ali i brojnih predstavnika 24 zemlje, među kojima, sve zapaženiju ulogu igraju pisci i izdavači iz zemalja regiona. Sajam je dobra prilika da čitalačka publika, nekad jedinstvenog kulturnog i jezičkog područja, dobije bolji uvid u stvaralaštvo svojih suseda.
Samo retki i uporni, tokom prethodne decenije, imali su zadovoljstvo da prate književna dostignuća autora iz susednih zemalja. Ova mogućnost danas je otvorena svima. Beogradski sajam knjiga, u početku stidljivo i simbolično, a poslednjih nekoliko godina - rutinski i sve masovnije, uz svetske autore, predstavlja i nova izdanja bosansko-hercegovačkih i hrvatskih pisaca.
Prisustvo Muharema Bazdulja, Meline Kamerić, Miljenka Jergovića, Gorana Vojnovića, Renata Baretića, ili Igora Madića – nagoveštava bolju budućnost u ovoj oblasti, i celom događaju daje poseban ton i autentičnost. Kako primećuje pisac Vladimir Arsenijević – „razotkriva i osećaj senzibilitetske srodnosti:
“…nas kao ljudi, a samim tim, i tih književnosti koje se tu stvaraju. Postoji čitav niz, trenutno, interesantnih razlika koje su posledica tragične činjenice, da tokom čitave protekle decenije nismo mogli da komuniciramo, i da sve to zajedno daje jedan interesantan miks.”
Vladimir Arsenijević na Beogradskom sajamu predstavlja izdavačku kuću VBZ koja je, uz 'Profil' i 'Algoritam', deo hrvatskog izdavačkog trijumvirata, u poslednje tri godine, prisutnog na ovdašnjem tržištu:
“Mislim da je u sva tri slučaja koncept dosta sličan. Dakle, da se autori promovišu ravnopravno na čitavom prostoru, naročiti u ovom centralnom prostoru bivše Jugoslavije gde se govore ti naši jezici koje razumemo, nezavisno od toga odakle ti autori dolaze.”
Ostali, manji, izdavači iz ove zemlje grupisani su na štandu Zajednice nakladnika i knjižara Hrvatske gospodarske komore. Tu je i kuća 'Kruzak', što je, ustvari, anagram njenog vlasnika Kruna Zakarija, profesora folozofije:
“Ovo je treća godina da sam prisutan na Beogradskom sajmu knjiga i mogu reći da su me beogradski čitatelji filozofije, ipak, nanjušili, iako, za otkrivanje ovako malog izdavaštva je potreban, čak, i rudarski posao na ovako velikom sajmu kao što je beogradski.”
More različitosti
Bosanskoherecegovačko stvaralaštvo, pored samostalnih nastupa izdavačkih kuća 'Bajbuk' i 'Šahinpašić', objedinila je Asocijacija izdavača i knjižara. Na kolektivnom štandu dominantne su knjige izdavača članova i nerpofitnih organizacija – kulturnih instituta, instituta za jezik, istoriju…, a želja organizatora je, kako kaže predsednik Asocijacije Ibrahim Spahić, da se pokaže šta izdavaštvo danas znači u Bosni i Hercegovini:
“Tri izložbe pisaca, izložba posvećena grafici knjige i izložba posvećena srednjovjekovnoj Bosni i Kulinu Banu, ilustruju, zapravo, situaciju u Bosni i Hercegovini koja ide od bavljenja dalekom prošlošću, do savremenog gradskog izraza i novih djela koja se objavljuju. Sve u svemu, ovo jeste more knjiga u kojem valja naučiti da ne moraju ribe proždirati jedna drugu, nego naučiti da imamo dovoljno prostora, da se na najbolji mogući način, u tom moru različitosti autorskih priloga, izdavačkih projekata i, naravno, intersa publike – svi susretnemo bez mimoilaženja.”
Taib Šahinpašić, vlasnik istoimene izdavačke kuće, kaže da je ovu godinu u bosansko-hercegovačkom izdavaštvu obeležila ekonomska kriza.
“Broj objavljenih knjiga je znatno manji nego što je to bio u prošloj godini i pomoć koju mi dobijamo od države Bosne i Hercegovine, bolje rečeno od Federacije BiH, nije dostatna za neki ozbiljniji i veći broj naslova koji se dotiču kulturne baštine, jezika, istorije itd.”
Za razliku od vodećih zagrebačkih izdavačkih kuća koje su prisutne u Beogradu, izdavači iz Bosne i Hercegovine u tome još nisu uspeli, jer kako objašnjava Taib Šahinpašić – “prosto nisu u tom ekonomskom potencijalu”:
“Ali to je ključ. Apsolutni ključ, jer ja kad dođem na Beogradski sajam, vidim da publika moje knjige traži i namjenski dolazi na štand pojedine biblioteke i kupuje.”
Ipak, bez obzira na ekonomsku krizu i na, još uvek nedovoljno i neadekvatno predstavljanje izdavaštva susednih zemalja, Beogradski sajam knjiga za mnoge izdavače predstavlja centar dobrih vibracija i nagoveštaj boljih odnosa u regionu.
“Smatram da je Beogradski sajam knjiga ono najbolje što Beograd ima, da je to onaj dobri duh Beograda i Srbije, i da je to, mi bismo u Zagrebu rekli, stožer oko kojega se duh Srbije, zapravo, ponovo treba, ili stalno treba okupljati i na taj način zračiti prema nama, ostalim narodima bivše nam države”, kaže Kruno Zakarija.
Samo retki i uporni, tokom prethodne decenije, imali su zadovoljstvo da prate književna dostignuća autora iz susednih zemalja. Ova mogućnost danas je otvorena svima. Beogradski sajam knjiga, u početku stidljivo i simbolično, a poslednjih nekoliko godina - rutinski i sve masovnije, uz svetske autore, predstavlja i nova izdanja bosansko-hercegovačkih i hrvatskih pisaca.
Prisustvo Muharema Bazdulja, Meline Kamerić, Miljenka Jergovića, Gorana Vojnovića, Renata Baretića, ili Igora Madića – nagoveštava bolju budućnost u ovoj oblasti, i celom događaju daje poseban ton i autentičnost. Kako primećuje pisac Vladimir Arsenijević – „razotkriva i osećaj senzibilitetske srodnosti:
“…nas kao ljudi, a samim tim, i tih književnosti koje se tu stvaraju. Postoji čitav niz, trenutno, interesantnih razlika koje su posledica tragične činjenice, da tokom čitave protekle decenije nismo mogli da komuniciramo, i da sve to zajedno daje jedan interesantan miks.”
Vladimir Arsenijević na Beogradskom sajamu predstavlja izdavačku kuću VBZ koja je, uz 'Profil' i 'Algoritam', deo hrvatskog izdavačkog trijumvirata, u poslednje tri godine, prisutnog na ovdašnjem tržištu:
“Mislim da je u sva tri slučaja koncept dosta sličan. Dakle, da se autori promovišu ravnopravno na čitavom prostoru, naročiti u ovom centralnom prostoru bivše Jugoslavije gde se govore ti naši jezici koje razumemo, nezavisno od toga odakle ti autori dolaze.”
Ostali, manji, izdavači iz ove zemlje grupisani su na štandu Zajednice nakladnika i knjižara Hrvatske gospodarske komore. Tu je i kuća 'Kruzak', što je, ustvari, anagram njenog vlasnika Kruna Zakarija, profesora folozofije:
“Ovo je treća godina da sam prisutan na Beogradskom sajmu knjiga i mogu reći da su me beogradski čitatelji filozofije, ipak, nanjušili, iako, za otkrivanje ovako malog izdavaštva je potreban, čak, i rudarski posao na ovako velikom sajmu kao što je beogradski.”
More različitosti
Bosanskoherecegovačko stvaralaštvo, pored samostalnih nastupa izdavačkih kuća 'Bajbuk' i 'Šahinpašić', objedinila je Asocijacija izdavača i knjižara. Na kolektivnom štandu dominantne su knjige izdavača članova i nerpofitnih organizacija – kulturnih instituta, instituta za jezik, istoriju…, a želja organizatora je, kako kaže predsednik Asocijacije Ibrahim Spahić, da se pokaže šta izdavaštvo danas znači u Bosni i Hercegovini:
“Tri izložbe pisaca, izložba posvećena grafici knjige i izložba posvećena srednjovjekovnoj Bosni i Kulinu Banu, ilustruju, zapravo, situaciju u Bosni i Hercegovini koja ide od bavljenja dalekom prošlošću, do savremenog gradskog izraza i novih djela koja se objavljuju. Sve u svemu, ovo jeste more knjiga u kojem valja naučiti da ne moraju ribe proždirati jedna drugu, nego naučiti da imamo dovoljno prostora, da se na najbolji mogući način, u tom moru različitosti autorskih priloga, izdavačkih projekata i, naravno, intersa publike – svi susretnemo bez mimoilaženja.”
Taib Šahinpašić, vlasnik istoimene izdavačke kuće, kaže da je ovu godinu u bosansko-hercegovačkom izdavaštvu obeležila ekonomska kriza.
“Broj objavljenih knjiga je znatno manji nego što je to bio u prošloj godini i pomoć koju mi dobijamo od države Bosne i Hercegovine, bolje rečeno od Federacije BiH, nije dostatna za neki ozbiljniji i veći broj naslova koji se dotiču kulturne baštine, jezika, istorije itd.”
Za razliku od vodećih zagrebačkih izdavačkih kuća koje su prisutne u Beogradu, izdavači iz Bosne i Hercegovine u tome još nisu uspeli, jer kako objašnjava Taib Šahinpašić – “prosto nisu u tom ekonomskom potencijalu”:
“Ali to je ključ. Apsolutni ključ, jer ja kad dođem na Beogradski sajam, vidim da publika moje knjige traži i namjenski dolazi na štand pojedine biblioteke i kupuje.”
Ipak, bez obzira na ekonomsku krizu i na, još uvek nedovoljno i neadekvatno predstavljanje izdavaštva susednih zemalja, Beogradski sajam knjiga za mnoge izdavače predstavlja centar dobrih vibracija i nagoveštaj boljih odnosa u regionu.
“Smatram da je Beogradski sajam knjiga ono najbolje što Beograd ima, da je to onaj dobri duh Beograda i Srbije, i da je to, mi bismo u Zagrebu rekli, stožer oko kojega se duh Srbije, zapravo, ponovo treba, ili stalno treba okupljati i na taj način zračiti prema nama, ostalim narodima bivše nam države”, kaže Kruno Zakarija.