Nakon što je Regulatorna agencija za komunikacije Bosne i Hercegovine (RAK) izrekla Radio-televiziji Republike Srpske (RTRS) kaznu u iznosu od 29.000 maraka (više od 14.800 evra) radi utvrđenog kršenja Kodeksa o audiovizuelnim medijskim uslugama i medijskim uslugama radija zbog tendencioznog promovisanja Milorada Dodika i njegovog Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), uslijedio je pravi mali rat političkih partija saopštenjima.
Dok u RTRS-u ćute, analitičari upozoravaju da građani moraju imati ozbiljniju ulogu u kreiranju politike javnih servisa nego politički subjekti.
Kako piše u objašnjenju odluke RAK-a, utvrđeno je da je RTRS kroz Informativni program kontinuirano tendenciozno promovisao interese jednog političkog subjekta, kroz selektivan pristup izvještavanju, konstantno tretiranje favorizovanih pojedinaca ili subjekata u pozitivnom kontekstu, što je uzrokovalo da kroz niz emitovanja programskih sadržaja prevlada jedno mišljenje ili stanovište kada se radi o svim političkim, privrednim ili drugim temama od javnog interesa.
"Analiza je pokazala da od 78 analiziranih izdanja centralnog informativnog programa 'Dnevnik 2', njih 55 počinje sa informacijom ili fokusiranim na mišljenje ili aktivnosti Milorada Dodika, bilo prenošenjem njegove izjave, bilo u svojstvu predsjednika RS (Republike Srpske) ili predsjednika SNSD-a, kao i prenošenjem izjava predstavnika SNSD-a u vlasti RS", navodi za Radio Slobodna Evropa dio obrazloženja odluke portparolka RAK-a Amela Odobašić.
"Analizom je takođe utvrđeno da je način izvještavanja o aktivnostima, stavovima i mišljenjima predstavnika vlasti RS-a bez izuzetaka bio afirmativan, svodio se na prenošenje mišljenja i stavova bez ikakvog kritičkog osvrta", ističe Odobašić.
Urednik magazina Buka Aleksandar Trifunović navodi da odluka RAK-a ne čudi, jer "RTRS nedvosmisleno funkcioniše kao portparol Dodika i SNSD-a".
"Ono što je nepobitna činjenica je da u zadnjih 12 – 13 godina, moguće čak i nešto duže, RTRS nije doveo u pitanje nijedan potez Milorada Dodika. Čak se dešavalo da je i Dodik sam promijenio neke stavove, a RTRS se i dalje drži i tih stavova kojih se Dodik odrekao. Tako da sad imamo jednu bizarnu situaciju – medij koji treba da štiti interese javnosti, štiti uglavnom interese Milorada Dodika i njegove partije i oligarhiju koja prati tu partiju", ocjenjuje Trifunović.
Aleksandar Trifunović dodaje i kako u svemu pomalo čudi niska kazna za RTRS.
"Glede kazne koju plaćaju, mislim da vladajuća partija ukalkuliše tu kaznu i svjesno pristaje na tu štetu, jer korist koju oni dobijaju zbog anatemisanja ostalih u svojim programima, tu mislim i na političke protivnike, druge narode, mnogo je veća od te kazne. Jednostavno, dobitak taj ogromni jednog političkog tržišta, koji je zaista tu zahvaljujući umnogome i RTRS-u, neuporediv je sa tom jednom kaznom koja je mizerna i mala. To su sume koje se lako nađu za tu svrhu", riječi su urednika magazina Buka.
Vaš browser nepodržava HTML5
Prilog RTRS, avgust 2015.
[U centralnoj informativnoj emisiji iz avgusta 2015. Dodik je bio glavni lik. On je u šestominutnom prilogu davao mišljenje o svemu, ponajprije na blog američke ambasadorice u BiH Morin Kormak. Red novinarskih prepričavanja predsjednikovog stava, a onda red predsjednika RS-a.]
Nakon objave odluke RAK-a uslijedio je pravi mali rat saopštenjima između vladajućih i opozicionih stranaka.
Valja izdvojiti zapažanje RAK-a u Odluci, prema kojem se opozicioni Savez za promjene u programu RTRS-a konstantno naziva "takozvani".
U saopštenju SNSD-a tvrdi se da ne prestaju napadi na predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika, predsjednicu Vlade Željku Cvijanović i RTRS, te da finansije za još jedan pokušaj uništenja institucija RS-a zasad iznose pet miliona dolara (više od 4,2 miliona evra).
SNSD ističe da Srpska demokratska stranka (SDS), Partija demokratskog progresa (PDP) i Ćamil Duraković istim rječnikom napadaju RTRS, te da to nikoga ne čudi "jer su takozvanom Savezu za promjene isti pokrovitelji i naredbodavci".
"Soroševa ekipa iz Makedonije preselila je na teren Republike Srpske, iako im je centar Podgorica. Finansije za još jedan pokušaj uništenja institucija Republike Srpske, zasad iznose pet miliona dolara", navodi se u saopštenju SNSD-a.
Uslijedio je i odgovor SDS-a u kojem se navodi da je saopštenje SNSD-a najbolja potvrda da tzv. Javni servis RTRS nije ništa drugo nego partijski megafon te stranke.
Dalje se navodi da već godinama SNSD i njihova fabrika laži – RTRS – uporno ponavljaju laži o Sorošu, obojenim i narandžastim revolucijama kako bi diskreditavali opoziciju i skrenuli pažnju građana i javnosti sa organizovanog kriminala, finansijskog kolapsa i ogromnih problema u Republici Srpskoj.
"Kažu da i sam Kim Džong Un zavidi Dodiku na zloupotrebi medija i potpunoj diktatorskoj kontroli nacionalne televizije, a urednici RTRS samo treba da svežu punđu i nadmaše čuvenu Ri Čun Hi, narodnu spikerku sjevernokorejskog Dnevnika", navodi se u saopštenju SDS-a.
Potpredsjednik PDP-a Igor Crnadak ističe da kazna RAK-a predstavlja dodatnu motivaciju opoziciji da se bori za promjene na RTRS-u
"Nakon ovoga više ništa nije isto, ovo je iz domena partijskih stavova prešlo sada u institucionalne stavove. Ono što je sud u društvu, to je snaga RAK-a za elektronske medije", ističe Crnadak.
Daleko od istine
I Pokret Odgovor kojeg je pokrenuo bivši načelnik Srebrenice Ćamil Duraković najavio je žalbu RAK-u te zahtjev za održavanje posebne sjednice Narodne skupštine Republike Srpske jer nisu zadovoljni pravom na javni dijalog na RTRS-u.
"Radio-televizija Republike Srpske je megafon vladajućih struktura SNSD-a i za povratnike u RS-u je bolje da ne postoji ovakav 'javni' RTV servis ako je cilj da se isti svede na RTRS. Negiranje zločina, kontinuirano medijsko huškanje, suptilne poruke protiv opozicije i političkih predstavnika koji dolaze iz nesrpskih zajednica. Sve to na čelu sa direktorom Draškom Milinovićem, čiji inkasanti po terenu skupljaju deset miliona maraka godišnje (više od 5,1 milion evra), a stanje samo ide na gore zbog neodgovornog upravljanja novcem", poručuju iz Odgovora.
Bolje da ne postoji ovakav 'javni' servis: Pokret Odgovor
Aleksandar Trifunović ističe da nisu političke stranke ili organizacije sa političkom pozadinom one koje bi smjele da utiču na bilo kakvu promjenu uređivačke politike na bilo kojem od javnih servisa u Bosni i Hercegovini.
"Volio bih da interes za boljim programom javnog servisa, svih javnih servisa u BiH, pa i RTRS-a, bude autentičan poklič građana, da građani insistiraju na što boljem programu, da građani insistiraju na tim stvarima, kao što je suočavanje s prošlošću, gdje vi ne možete imati tu percepciju žrtve u programu RTRS-a koja je isključivo vezana za Srbe, a da su počinioci uvijek oni drugi. To jednostavno ne odgovara istini, ne možemo se tako ponašati i to nije civillizovano", ističe Trifonović.
"Jednostavno, moraju se suočiti i mora postojati odgovornost za stvari koje su urađene u proteklom periodu. Gledajući program RTRS-a Srbi su bezgrješni, a svi ostali su griješili prema Srbima. To jednostavno nije tako", zaključuje Trifunović.
Od direkcije RTRS-a Radio Slobodna Evropa nije uspio dobiti odgovore na upit o odluci RAK-a i uređivačkoj politici.