Opozicija u Republici Srpskoj (RS) oštro se protivi odluci Vlade RS-a da kupi novi avion za potrebe najviših zvaničnika ovog bosanskohercegovačkog entiteta za 19 miliona maraka (oko 9,5 miliona evra).
Jelena Trivić, poslanica PDP-a (Partije demokratskog progresa) u Narodnoj skupštini RS-a, kaže da u trenutku u kojem nema novca za projekte u privredi, ili povećanja socijalnih davanja, povećanje plata radnicima u medicini i prosvjeti, ima ih za luksuz.
"Je li tražite nešto da se poveća za bilo koga odmah je priča - budžet, te teška finansijska situacija. Znate, mi smo mala privreda u razvoju, budžet je prenapregnut, velika su socijalna davanja i to budžet ne može da izdrži i tako dalje. A, sa druge strane, kad je avion, kad su automobili, je li luksuz, je li vila na Jahorini, je li nešto gdje neko može na nekom tenderu da se ugradi odmah se sredstva nađu", poručuje Trivić.
Poslanik SDS-a (Srpske demokratske stranke) u entitetskom parlamentu Nebojša Vukanović smatra da je u najmanju ruku sramno u trenutku kada se ovaj entitet sve više zadužuje, izdvajati ovoliko sredstava za nabavku aviona. Tvrdi, pri tome, da ta nabavka takođe nije urađena u skladu sa Zakonom.
"Dakle, u budžetu uopšte nije bila planirana kupovina aviona u ovoj godini i vlast ukoliko je mislila da kupi avion trebala je doći u Narodnu skupštinu i izvršiti rebalans budžeta i onda obrazložiti nabavku te početi sa procedurom nabavke. Dakle, jasno je da su ministarka finansija Zora Vidović i premijer Radovan Višković zloupotrebili položaj i da bi zbog toga u svakoj pravno uređenoj državi trebali odgovarati", smatra Vukanović.
Pročitajte i ovo: Javna preduzeća za čuvanje vlastiDržavni avioni u privatne svrhe?
On je uvjeren i da Vladini avioni odavno ne služe u službene već u privatne svrhe entitetskih moćnika.
"To je, u stvari, privatni avion nekolicine povlašćenih porodica i političkih funkcionera koji neprekidno lete sa tim avionom do Kipra, Krfa, Salzburga, Beča. Dakle, nigdje se ne ide u neke zvanične službene posjete već služi za šoping i turističke ture moćnika koji se vozikaju o trošku građana i države", smatra Vukanović.
Zanimljivo je da se tokom godina često dovodilo u pitanje u koje svrhe se koristi vladin avion.
Tako je tokom 2017. avion Vlade RS-a često putovao na crnogorsko primorje, u Ljubljanu, Beč, Salzburg, ali i na grčka ostrva i Rusiju iako nije bilo zvaničnih posjeta.
Tadašnji predsjednik RS-a, danas član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, tvrdio je da je sve urađeno u skladu sa zakonima, iako nije otkrivao prirodu ovih putovanja.
"Avion RS-a služi za prevoz funkcionera Republike Srpske i apsolutno je sve dostupno kroz službe i aktivnosti. O mojim putevima imam obavezu da informišem nadležne organe, ali i da putujem avionom. Nemam obavezu da govorim gdje sam bio i šta sam radio. Avion se koristi u skladu sa zakonom, a ja sam bio na različitim mjestima", rekao je tada Dodik.
Prizemljen zbog korozije
Razlog za nabavku novog aviona Cessna Citation CJ4 je starost Cessne C-525 koju je Vlada Republike Srpske kupila 2008. godine za pet miliona dolara, tvrdi Sreten Ilić, pilot i direktor u Vazduhoplovnom servisu Republike Srpske, u izjavi za novinsku agenciju SRNA.
"Zadnjih pet godina imamo problem sa korozijom koju mi svake godine debelo plaćamo da se ukloni korozija, da se zaštita radi, i tako dalje. Takođe, dolaze nam motori na generalni remont sljedeće godine i za to treba oko 1,5 miliona dolara izdvojiti. I, druga stvar, avion je već ušao u 13 godinu i pravi nam solidne probleme i po pitanju bezbjednosti", ističe Ilić.
Pročitajte i ovo: Rusi odustali od vrbaskih hidroelektranaCijena novog aviona iznosi 9,41 miliona dolara, odnosno oko 16,2 miliona maraka (oko 8,1 milion evra), a kada se u cijenu uračuna i PDV nova letjelica koštaće 18,9 miliona maraka (oko 9,4 miliona evra) a biće plaćena iz budžeta RS-a.
Prema tvrdnjama Ilića, ali i entitetskog premijera Radovana Viškovića, Cessna C-525, koja se još uvijek koristi, bila je prizemljena od 24. maja ove godine po nalogu Evropske agencije za bezbjednost (EASA) i Američke federalne agencije za bezbjednost (FAA) zbog utvrđenih nepravilnosti na ovim modelima aviona. U međuvremenu, dobila je, kako tvrde, upotrebu za letove pod ograničenjima koja se tiču broja putnika, visine i brzine leta, što je kažu još jedan razlog za novu nabavku.
Pošiljka stiže u novembru
Novi avion za koji je već uplaćen depozit od 1,4 miliona dolara trebao bi stići u novembru na Aerodrom Mahovljani u Banjaluci a biće plaćen direktno iz budžeta Republike Srpske jer se zbog isplativosti nabavke odustalo od zamjene staro za novo, tvrdi premijer Višković.
"Na osnovu procijene koju su uradili iz Cessne nismo bili zadovoljni sa procijenjenom vrijednosti za naš avion i donijeli smo odluku da u nabavku aviona da kompletan iznos finansiramo iz budžeta RS-a. Po dolasku tog novog aviona, ovaj avion koji sada imamo prodaćemo na licitaciji jer smatramo da ćemo time znatno više dobiti sredstava nego da smo išli u zamjenu i doplatu za novi avion", pojašnjava Višković.
Pročitajte i ovo: 'Ljudi zaradili za privatne avione u BiH, šta ćeš im'Vlada RS-a je prošle godine putem javne licitacije pokušala prodati stariji model aviona Cesna tipa C-500 po početnoj ceni od 160.000 evra, ali se niko nije pojavio na licitaciji, a sudbina ove letjelice je nepoznata.
Pročitajte i ovo: Elektroprivreda RS u zoni interesa Elektroprivrede SrbijeNabavka aviona od strane Vlade RS-a dolazi u trenutku najave, koja je došla od strane srpskog člana Predsjedništva Bosne i Hercegovine Milorada Dodika, da će Srbija pomoći RS sa 50 miliona maraka (25 miliona evra) do kraja godine kako bi se održala likvidnost budžeta.
Osim toga, ovaj bh. entitet se samo za prvih šest mjeseci ove godine već zadužio 221 miliona maraka (oko 110,5 miliona evra) prodajom dugoročnih obveznica i trezorskih zapisa. Nova prodaja obveznica zakazana je već za 7. oktobar, a planirani iznos emisije je 30 miliona maraka (oko 15 miliona evra).