Investiciono razvojna banka Republike Srpske pokreće tužbe u želji da naplati sredstva koja je direktnim putem dala opštinama i preduzećima. Ekonomisti smatraju da će ta sredstva teško biti naplaćena, jer je privredna aktivnost na minimumu. Iz zaduženih opština smatraju da se radi o svjesnom revanšizmu vladajućih, dok preduzeća traže razne načine za rješavanje ovih roblema.
Mnoge opštine u Republici Srpskoj suočavaju se sa problemima vraćanja dugova koji u velikoj mjeri guše njihove ionako male budžete. Jedna od njih je i Opština Kneževo koja je dočekala i tužbu od strane Investiciono razvojne banke, po osnovu neizmirenja obaveza za kredit od 5,6 miliona konvertibilnih maraka. Prema riječima načelnika Opštine Bore Škeljića ovaj naslijeđeni dug koji je podigla prethodna SNSD-ova vlast u opštini, prijeti da dovede Opštinu u stečaj.
„Taj kredit je, jednostavno, preko onog limita dozvoljenog za zaduživanje opština. Mi nemamo para da vraćamo taj kredit. Negdje 38 posto izvornih prihoda budžeta ide na ta kreditna zaduženja", kaže Škeljić.
Nije realno da opština čiji je budžet oko 3,5 miliona konvertibilnih maraka vraća ovako veliki iznos kredita. Kako kaže Škeljić, ni Vlada se ne obazire na apele za prolongiranje izmirenja obaveza. Šta više, i inicijativom za smanjenje naknade po osnovu sječe šume sa 17 na deset odsto, Vlada želi da dovede ovu i još mnoge opštine na rub bankrota, kaže Škeljić.
„Procenat budžeta koji se ostvaruje po tom osnovu od naknada od šuma iznosi negdje 17 posto, ali za devet mjeseci oni nama apsolutno ništa nisu uplatili, tako da je to jedna vrsta blokade opština, neka osveta je u pitanju – na principu 'ko nije u ovoj nekoj aktuelnoj vlasti' – to se tako radi", navodi načelnik.
A da Kneževo nije usamljeno u ovoj priči pokazuje i primjer Opštine Šamac, koja je do sada redovno izmirivala svoje obaveze prema IRB po osnovu šest anuiteta, ali iznos sedmog, od 351.000 konvertibilnih maraka, Opština nije u mogućnosti da vrati, te i njima prijeti tužba.
IRB, osim od opština, dugovanja pokušava da naplati i od preduzeća koja, za razliku od opština, duguju milionske iznose. Iako se preduzećima duže gledalo kroz prste, i na njihove adrese su krenule da se dostavljaju opomene i tužbe.
Tužena je Robna kuća Boska za iznos od milion i 261.000 konvertibilnih maraka, a pred tužbom je i preduzeće Unis - fabrika cijevi Derventa, koje duguje blizu dva miliona konvertibilnih maraka. Za komentar nismo uspjeli dobiti nikoga iz ovih preduzeća.
Dijeljeno po političkoj liniji
S druge strane, jedan od najvećih dužnika, Olimpijski Centar Jahorina, koji duguje više od 2,8 miliona konvertibilnih maraka po osnovu emitovanih obveznica, svoj će dug prebiti konverzijom obveznica u akcije.
„Kada bi platili taj dio obveznica, ugrozili bi svoju likvidnost. Olimpijski Centar, po prospektu koji je obavezujući, ima pravo na konverziju“, kaže direktor OC, Branko Koroman.
Svi krediti koje je IRB plasirao preko komercijalnih banaka u cjelini su naplaćeni, dok je u slučajevima gdje se IRB pojavljuje kao direktni kreditor ili kupac akcija i obveznica, dolazi do problema u naplati, smatra ekonomista Zoran Pavlović.
„Što se tiče opština Kneževo i drugih, šanse za vraćanje tih sredstava su vrlo male. Ja ne vidim praktično nikakve privredne aktivnosti u tim opštinama, što bi bilo preduslov ili osnov za vraćanje kredita", kaže Pavlović.
Ni sa preduzećima koja su dobila sredstva direktno od IRB-a nije bolja situacija, smatra Pavlović, te ističe da je tu napravljena greška jer su se zaobišle komercijalne banke koje imaju bolje mehanizme naplate i obezbjeđivanja kreditnih linija.
„Opšti utisak je da je sve što je IRB uradio preko poslovnih banaka naplaćeno sto posto. Ovo što su u pitanju naplate kroz direktne plasmane i preko berze, pod velikim su znakom pitanja“, dodaje Pavlović.
Prema riječima potpredsjednika Partije demokratskog progresa Branislava Borenovića, postavlja se pitanje opravdanosti odobrenih kredita, iako se unaprijed znalo da nema mogućnosti za njihovo vraćanje, te se stiče utisak da su sredstva IRB-a dijeljena po političkoj liniji.
„Sredstva su neracionalno davana, bez jasne argumentacije, po političkoj liniji, i ta sredstva su vjerovatno i potrošena po političkoj liniji za kupovinu određene podrške birača na izborima. Danas tih sredstava nema, a opštine i preduzeća će doći u dubiozu, i ako se bude poštovao zakon do kraja, očigledno ćemo imati tzv. stečaj u nekoliko preduzeća u Republici Srpskoj. Biće evidentno da će brojne opštine biti suočene sa sudskim tužbama i da neće biti u mogućnosti da vraćaju sredstva koja su podigli za vrijeme aktuelne SNSD-ove vlasti prije nekoliko godina", kaže Borenović.
Mnoge opštine u Republici Srpskoj suočavaju se sa problemima vraćanja dugova koji u velikoj mjeri guše njihove ionako male budžete. Jedna od njih je i Opština Kneževo koja je dočekala i tužbu od strane Investiciono razvojne banke, po osnovu neizmirenja obaveza za kredit od 5,6 miliona konvertibilnih maraka. Prema riječima načelnika Opštine Bore Škeljića ovaj naslijeđeni dug koji je podigla prethodna SNSD-ova vlast u opštini, prijeti da dovede Opštinu u stečaj.
„Taj kredit je, jednostavno, preko onog limita dozvoljenog za zaduživanje opština. Mi nemamo para da vraćamo taj kredit. Negdje 38 posto izvornih prihoda budžeta ide na ta kreditna zaduženja", kaže Škeljić.
Nije realno da opština čiji je budžet oko 3,5 miliona konvertibilnih maraka vraća ovako veliki iznos kredita. Kako kaže Škeljić, ni Vlada se ne obazire na apele za prolongiranje izmirenja obaveza. Šta više, i inicijativom za smanjenje naknade po osnovu sječe šume sa 17 na deset odsto, Vlada želi da dovede ovu i još mnoge opštine na rub bankrota, kaže Škeljić.
„Procenat budžeta koji se ostvaruje po tom osnovu od naknada od šuma iznosi negdje 17 posto, ali za devet mjeseci oni nama apsolutno ništa nisu uplatili, tako da je to jedna vrsta blokade opština, neka osveta je u pitanju – na principu 'ko nije u ovoj nekoj aktuelnoj vlasti' – to se tako radi", navodi načelnik.
A da Kneževo nije usamljeno u ovoj priči pokazuje i primjer Opštine Šamac, koja je do sada redovno izmirivala svoje obaveze prema IRB po osnovu šest anuiteta, ali iznos sedmog, od 351.000 konvertibilnih maraka, Opština nije u mogućnosti da vrati, te i njima prijeti tužba.
IRB, osim od opština, dugovanja pokušava da naplati i od preduzeća koja, za razliku od opština, duguju milionske iznose. Iako se preduzećima duže gledalo kroz prste, i na njihove adrese su krenule da se dostavljaju opomene i tužbe.
Tužena je Robna kuća Boska za iznos od milion i 261.000 konvertibilnih maraka, a pred tužbom je i preduzeće Unis - fabrika cijevi Derventa, koje duguje blizu dva miliona konvertibilnih maraka. Za komentar nismo uspjeli dobiti nikoga iz ovih preduzeća.
Dijeljeno po političkoj liniji
S druge strane, jedan od najvećih dužnika, Olimpijski Centar Jahorina, koji duguje više od 2,8 miliona konvertibilnih maraka po osnovu emitovanih obveznica, svoj će dug prebiti konverzijom obveznica u akcije.
„Kada bi platili taj dio obveznica, ugrozili bi svoju likvidnost. Olimpijski Centar, po prospektu koji je obavezujući, ima pravo na konverziju“, kaže direktor OC, Branko Koroman.
Svi krediti koje je IRB plasirao preko komercijalnih banaka u cjelini su naplaćeni, dok je u slučajevima gdje se IRB pojavljuje kao direktni kreditor ili kupac akcija i obveznica, dolazi do problema u naplati, smatra ekonomista Zoran Pavlović.
„Što se tiče opština Kneževo i drugih, šanse za vraćanje tih sredstava su vrlo male. Ja ne vidim praktično nikakve privredne aktivnosti u tim opštinama, što bi bilo preduslov ili osnov za vraćanje kredita", kaže Pavlović.
Ni sa preduzećima koja su dobila sredstva direktno od IRB-a nije bolja situacija, smatra Pavlović, te ističe da je tu napravljena greška jer su se zaobišle komercijalne banke koje imaju bolje mehanizme naplate i obezbjeđivanja kreditnih linija.
„Opšti utisak je da je sve što je IRB uradio preko poslovnih banaka naplaćeno sto posto. Ovo što su u pitanju naplate kroz direktne plasmane i preko berze, pod velikim su znakom pitanja“, dodaje Pavlović.
Prema riječima potpredsjednika Partije demokratskog progresa Branislava Borenovića, postavlja se pitanje opravdanosti odobrenih kredita, iako se unaprijed znalo da nema mogućnosti za njihovo vraćanje, te se stiče utisak da su sredstva IRB-a dijeljena po političkoj liniji.
„Sredstva su neracionalno davana, bez jasne argumentacije, po političkoj liniji, i ta sredstva su vjerovatno i potrošena po političkoj liniji za kupovinu određene podrške birača na izborima. Danas tih sredstava nema, a opštine i preduzeća će doći u dubiozu, i ako se bude poštovao zakon do kraja, očigledno ćemo imati tzv. stečaj u nekoliko preduzeća u Republici Srpskoj. Biće evidentno da će brojne opštine biti suočene sa sudskim tužbama i da neće biti u mogućnosti da vraćaju sredstva koja su podigli za vrijeme aktuelne SNSD-ove vlasti prije nekoliko godina", kaže Borenović.