Nestao spomenik streljanim civilima nakon rata u Subotici

Mesto na kojem je bio spomenik "Ptica slomljenih krila" u Subotici

Spomenik Ptica slomljenih krila, podignut u parku na Senćanskom groblju u Subotici u znak sećanja na sve streljane neposredno nakon rata, porušen je, odnosno iščupan sa postamenta i odnet sa groblja. Nestanak ovog bronzanog spomenika teškog oko 350 kilograma otkrili su posetioci iz udruženja Nemaca Subotice i Pečuja koji su došli da polože vence na zajedničku grobnicu.

"Bili smo veoma neprijatno iznenađeni kada smo umesto bronzanog spomenika ptice zatekli samo postolje i počupanu armaturu. Prosto je neverovatno da neko odnese spomenik od 400 kilograma, a da to niko ne primeti. U javnom komunalnom preduzeću Pogrebno su nam rekli da je spomenik do pre par dana bio na svome mestu. Mislim da je ovo ne samo kriminalni i vandalski čin, već, ukoliko to ima i neku političku pozadinu, da je to svojevrstan autogol onih društvenih grupa koje misle da time nešto rešavaju", kaže Rudolf Vajs za Radio Slobodna Evropa.

Spomenik je podignut u pre osam godina u znak sećanja na žrtve komunistićkog režima u Subotici, odnosno na dan 2. novembra 1944. godine kada je posleratna vlast više od 1.000 ljudi, bez prethodnog istražnog postupka i suda, streljala i sahranila u zajedničku grobnicu. Među nastradalima ima Hrvata, Mađara, Srba, Nemaca, Jevreja...

Otkako je spomenik postavljen, svakog 2. novembra, povodom Dana mrtvih, na tom mestu održava se zajednička, ekumenska komemoracija nastradalima. Međutim, od samog početka postavljanje spomenika izazivalo je negodovanje pojedinih ekstremnih grupa, koje u tome vide uvredu za nastradale tokom rata. Potekle godine iz redova nekih desničarskih udruženja upućivani su zahtevi da se spomenik ukloni nakon što su pojedinci izašli u javnost sa tvrdnjama da su među imenima na spomeniku otkrlili osobe za koje znaju da su ratni zločinci.

"Takve paušalne tvrdnje su uvreda za te žrtve, jer svako ko pogleda na spisak postavljen na spomenik videće da među njima ima i dece... No, moram reći da je zbog takvih izjava, iako su iznete bez ikakvih dokaza i dokumenata, formirana komisija koja je nedavno donela odluku da se ime dotične osobe prekrije, dok istoričari i nadležne institucije ne utvrde činjenično stanje odnosno istorijske činjenice", kaže Vajs.

Policija obavlja intenzivnu istragu o ovom, kako je okvalifikaovalo tužilaštvo, krivičnom delu, teškoj krađi i povredi groba.

Predsednik Saveza vojvođanskih Mađara Ištvan Pastor je osudio ovaj čin, i zatražio da se krivci hitno pronađu, ali i da se utvrdi da li krađa ima i ideološko-političku motivaciju, ocenivši da krađa spomenika narušava proces normalizacije odnosa između Srba i Mađara, kao i između Mađarske i Srbije. On je pozvao predstavnike Vlade Srbije da 2. novembra dođu u Suboticu i zajedno sa potomcima žrtava prisustvuju komemoraciji nastradalima.