Liječenje matičnim ćelijama jedno je od najvećih dostignuća savremene medicine. Iako u BiH ne postoji javna banka matičnih ćelija, od prije tri godine postoji agencija preko koje svi koji žele matične ćelije svoje novorođene djece mogu pohraniti u najvećoj evropskoj banci.
Jasna Kadrić iz Tuzle kao dvadesetogodišnja djevojka oboljela je od Non-Hočkinsovog limfoma, odnosno raka limfnih žlijezda koji je izlječiv.
Danas, četiri godine poslije, zasnovala je porodicu i za koji mjesec postaće majka. Zbog teške bolesti, koju je uspješno savladala, odlučila je sačuvati matične ćelije svoje bebe, koje se prilikom poroda uzimaju iz pupčane vrpce, i ostaviti ih za budućnost.
„Odlučila sam se zato što sam već bolovala od Hočkinsovog limfoma. Postakla me je
moja bolest da svojoj bebi sačuvama matične ćelije i na taj način joj osiguram ono što je najvažnije - zdravlje. Saznala sam od moje doktorice da, s obzirom na moju dijagnozu, imam pravo na besplatno pohranjivanje matičneih ćelčija. Bolje bi bilo da ih nikad ne zatrebaju, ali neka ih imaju“, kaže Jasna Kadrić.
Matične ćelije se razlikuju od zrelih operativnih ćelija: imaju zapanjujuću sposobnost ne samo da proizvode same sebe već i da stvaraju nova tkiva. Otkriće matičnih ćelija je jedno od najvećih dostignuća savremene medicine.
Matične ćelije dobijene iz krvi pupčane vrpce odlikuje veći spektar sposobnosti proizvođenja različitih ljudskih tkiva. Ovo fascinirajuće otkriće se primjenjuje u razvijanju terapija za teška oboljenja.
„Mi smo uzeli skoro pa prvi uzorak u BiH matičnih ćelija iz pupčanika i iz tkiva pupčanika. Samo uzimanje je apsolutno beštetno i po majku i po plod. Period u kojem se uzima jeste pet minuta poslije porođaja kada uzimamo krv iz pupčanika ili čak i dio pupčanika, zavisno za šta se roditelje opredijele. To je nešto vrlo bitno, ja volim reći da je to jedna od investicija za koju svi Boga molimo da propadne, dakle da ne zatreba, ali u slučaju kada zatreba, ona je od izuzetne važnosti medicinske za onoga kome treba, a to je taj plod koji će nekad odrasti i možda trebati terapiju matičnim ćelijama.“
Za sada se matičnim ćelijama najuspješnije liječe oboljenja krvi, a u svijetu se trenutno odvija preko 4.000 kliničkih studija koje istražuju potencijalne terapeutske mogućnosti matičnih ćelija kod bolesti poput dijabetesa, cerebralne paralize, multiplex skleroze.
Potrebno je, međutim, razlikovati embrionalne matične ćelije i neonatalne matične ćeliije iz krvi pupčanika koje se smatraju prethodnicama "adultnih ili odraslih matičnih ćelija", napominje prof. Fatušić:
„Liječenje embrionalnim ćelijama kod nas nije ni dozvoljeno zakonom, dakle embrion da se uzima kao takav, kao biološki materijal. U mnogim zemljama je to zabranjeno. Ovdje govorimo o matičnim ćelijama koje se dobiju iz tkiva ili krvi pupčanika. To je razlika. Adultne matične ćelije, to je dozvoljeno zakonom i one se uzimaju. Ali mi nemamo javnu banku matičnih ćelija, pohranjenih, u kojoj imamo adultne matične ćelije, ali se one mogu dobiti iz nekih drugih tkiva, prevashodno iz masnog tkiva osobe kojoj je potrebno itd.“
Za oboljele besplatno pohranjivanje
Iako u BiH ne postoji javna banka matičnih ćelija, već tri godine bh. građanima je omogućeno da uzorke pohrane u najveću evropsku banku Cryo Save, koja se nalazi u Nilu kod Brisela.
Ovu mogućnost je, preko agencije Family plus, u BiH iskoristilo do sada preko 2.000 porodica koje su pohranile matične ćelije iz tkiva i krvi pupčane vrpce svoje novorođene djece.
„U Cryo Save se, pored što se izdvajaju matične ćelije, radi i testiranje na osnovne virusne infekcije, tako da je to još jedan dodatna prednost da se sve to provjeri. Tamo se ćelije zamrzavaju na minusu od 96 stepeni u fazi tečnog azota. Najboljim metodama se vrši izdvajanje, tako da je to sve vrlo sigurno i imamo najbolju akreditaciju u toj oblasti. Ništa se ne može desiti sa uzorkom, i mi u BiH nismo imali nijedan kontaminirani - sve je vrlo regularno i od strane doktora i u Cryo Save se sve to uspješno pohranjuje“, pojašnjava Sabina Grcić.
Prva transplantacija matičnim ćelijama iz krvi pupčane vrpce urađena je 1988. godine, kada su matične ćelije bile upotrijebljene za uspješan tretman Fanconi anemije, pod nadzorom dr. Eliane Gluckman, koja se smatra pionirom u ovoj oblasti. Od tada do danas urađeno je preko 25.000 transplantacija sa matičnim ćelijama.
Trenutno se širom svijeta rade istraživanja vezana za upotrebu matičnih ćelija i regenerativnu medicinu: prof. Christof Stamm (Njemački centar za srce u Berlinu) upotreba matičnih ćelija kod srčanih oboljenja; prof. Surbeck (Univerzitetka bolnica u Bernu,Švicarska) upotreba matičnih ćelija kod cerebralne paralize; prof. Ramon (Belgija) upotreba matičnih ćelija kod urinarne srtes inkontinencije; prof. Madero (Španija) upotreba matičnih ćelija kod cerebralne paralize
Liječenje matičnim ćelijama odobreno je i od vjerskih autoriteta svih većih religija svijeta. Katolička crkva otišla je i korak dalje, pa je donirala sredstva za istraživanja potencijalnih terapija adultnim matičnim ćelijama.
Jasna Kadrić iz Tuzle kao dvadesetogodišnja djevojka oboljela je od Non-Hočkinsovog limfoma, odnosno raka limfnih žlijezda koji je izlječiv.
Danas, četiri godine poslije, zasnovala je porodicu i za koji mjesec postaće majka. Zbog teške bolesti, koju je uspješno savladala, odlučila je sačuvati matične ćelije svoje bebe, koje se prilikom poroda uzimaju iz pupčane vrpce, i ostaviti ih za budućnost.
„Odlučila sam se zato što sam već bolovala od Hočkinsovog limfoma. Postakla me je
moja bolest da svojoj bebi sačuvama matične ćelije i na taj način joj osiguram ono što je najvažnije - zdravlje. Saznala sam od moje doktorice da, s obzirom na moju dijagnozu, imam pravo na besplatno pohranjivanje matičneih ćelčija. Bolje bi bilo da ih nikad ne zatrebaju, ali neka ih imaju“, kaže Jasna Kadrić.
Matične ćelije se razlikuju od zrelih operativnih ćelija: imaju zapanjujuću sposobnost ne samo da proizvode same sebe već i da stvaraju nova tkiva. Otkriće matičnih ćelija je jedno od najvećih dostignuća savremene medicine.
Matične ćelije dobijene iz krvi pupčane vrpce odlikuje veći spektar sposobnosti proizvođenja različitih ljudskih tkiva. Ovo fascinirajuće otkriće se primjenjuje u razvijanju terapija za teška oboljenja.
Cryo-Save
Trenutno se koristite u liječenju preko 80 oboljenja, a u BiH je moguće njihovo korištenje na UKC Tuzla, kaže načelnik ginekološkog odjeljenja prof. Zlatan Fatušić. Uzimanje matičnih ćelija iz krvi pupčane vrpce prilikom poroda postao je već ustaljen postupak na ovoj klinici, kaže prof. Fatušić:„Mi smo uzeli skoro pa prvi uzorak u BiH matičnih ćelija iz pupčanika i iz tkiva pupčanika. Samo uzimanje je apsolutno beštetno i po majku i po plod. Period u kojem se uzima jeste pet minuta poslije porođaja kada uzimamo krv iz pupčanika ili čak i dio pupčanika, zavisno za šta se roditelje opredijele. To je nešto vrlo bitno, ja volim reći da je to jedna od investicija za koju svi Boga molimo da propadne, dakle da ne zatreba, ali u slučaju kada zatreba, ona je od izuzetne važnosti medicinske za onoga kome treba, a to je taj plod koji će nekad odrasti i možda trebati terapiju matičnim ćelijama.“
Za sada se matičnim ćelijama najuspješnije liječe oboljenja krvi, a u svijetu se trenutno odvija preko 4.000 kliničkih studija koje istražuju potencijalne terapeutske mogućnosti matičnih ćelija kod bolesti poput dijabetesa, cerebralne paralize, multiplex skleroze.
Potrebno je, međutim, razlikovati embrionalne matične ćelije i neonatalne matične ćeliije iz krvi pupčanika koje se smatraju prethodnicama "adultnih ili odraslih matičnih ćelija", napominje prof. Fatušić:
„Liječenje embrionalnim ćelijama kod nas nije ni dozvoljeno zakonom, dakle embrion da se uzima kao takav, kao biološki materijal. U mnogim zemljama je to zabranjeno. Ovdje govorimo o matičnim ćelijama koje se dobiju iz tkiva ili krvi pupčanika. To je razlika. Adultne matične ćelije, to je dozvoljeno zakonom i one se uzimaju. Ali mi nemamo javnu banku matičnih ćelija, pohranjenih, u kojoj imamo adultne matične ćelije, ali se one mogu dobiti iz nekih drugih tkiva, prevashodno iz masnog tkiva osobe kojoj je potrebno itd.“
Za oboljele besplatno pohranjivanje
Iako u BiH ne postoji javna banka matičnih ćelija, već tri godine bh. građanima je omogućeno da uzorke pohrane u najveću evropsku banku Cryo Save, koja se nalazi u Nilu kod Brisela.
Ovu mogućnost je, preko agencije Family plus, u BiH iskoristilo do sada preko 2.000 porodica koje su pohranile matične ćelije iz tkiva i krvi pupčane vrpce svoje novorođene djece.
Matične ćelije, ilustracija
Za sve koji boluju od neke od bolesti koje se liječe matičnim ćelijama, pout Jasmine s početka priče, Family plus obezbjeđuje besplatno pohranjivanje. Pohranjene matične ćelije u najvećoj evropskoj banci u Belgiji čuvaju se 20 godina, kaže menadžer Family plusa, Sabina Grcić.„U Cryo Save se, pored što se izdvajaju matične ćelije, radi i testiranje na osnovne virusne infekcije, tako da je to još jedan dodatna prednost da se sve to provjeri. Tamo se ćelije zamrzavaju na minusu od 96 stepeni u fazi tečnog azota. Najboljim metodama se vrši izdvajanje, tako da je to sve vrlo sigurno i imamo najbolju akreditaciju u toj oblasti. Ništa se ne može desiti sa uzorkom, i mi u BiH nismo imali nijedan kontaminirani - sve je vrlo regularno i od strane doktora i u Cryo Save se sve to uspješno pohranjuje“, pojašnjava Sabina Grcić.
Prva transplantacija matičnim ćelijama iz krvi pupčane vrpce urađena je 1988. godine, kada su matične ćelije bile upotrijebljene za uspješan tretman Fanconi anemije, pod nadzorom dr. Eliane Gluckman, koja se smatra pionirom u ovoj oblasti. Od tada do danas urađeno je preko 25.000 transplantacija sa matičnim ćelijama.
Trenutno se širom svijeta rade istraživanja vezana za upotrebu matičnih ćelija i regenerativnu medicinu: prof. Christof Stamm (Njemački centar za srce u Berlinu) upotreba matičnih ćelija kod srčanih oboljenja; prof. Surbeck (Univerzitetka bolnica u Bernu,Švicarska) upotreba matičnih ćelija kod cerebralne paralize; prof. Ramon (Belgija) upotreba matičnih ćelija kod urinarne srtes inkontinencije; prof. Madero (Španija) upotreba matičnih ćelija kod cerebralne paralize
Liječenje matičnim ćelijama odobreno je i od vjerskih autoriteta svih većih religija svijeta. Katolička crkva otišla je i korak dalje, pa je donirala sredstva za istraživanja potencijalnih terapija adultnim matičnim ćelijama.