Komemoracije žrtvama političke represije u Litvaniji i Rusiji

Žena sa bijelo-crveno-bijelom zastavom Bjeloruske Demokratske Republike stavlja svijeću na stepenicama gradske vijećnice Viljnusa u Litvaniji 29. oktobra.

Zapaljene su ukupno 132 svijeće u znak sjećanja na bjeloruske intelektualce, pjesnike, političare, umjetnike i naučnike koji su pogubljeni 29. i 30. oktobra 1937. godine.

Posmatrači za vrijeme svečanog obilježavanja.

Progon u Bjelorusiji bio je dio represivne politike sovjetskog diktatora Josifa Staljina usmjerene na iskorjenjivanje uočenih prijetnji njegovom režimu. Ubistva koja su se dogodila od 29. do 30. oktobra 1937. postala su poznata kao Noć strijeljanih pjesnika.

Pjesme pogubljenih pjesnika čitaju se naglas u Viljnusu dok bjeloruski prognanici mašu bijelo-crveno-bijelom zastavom, koja je postala simbol političkih aktivista nakon što je Bjelorusija stekla nezavisnost 1991. godine.

Zastava je zamijenjena nakon referenduma 1995., ali su je potom usvojili antivladini demonstranti 2020-21. tokom demonstracija protiv autoritarnog bjeloruskog lidera Aleksandra Lukašenka. Demonstranti koji su istakli zastavu suočili su se s hapšenjem u nasilnoj akciji.

Dijete posmatra tokom memorijala u glavnom gradu Litvanije. Viljnus je postao dom hiljadama bjeloruskih prognanika koji su napustili svoju zemlju nakon nasilnog gušenja demonstracija koje su izbile nakon što je Lukašenko proglasio pobjedu na predsjedničkim izborima 2020. koji se smatraju namještenim.

Poster sa likom pjesnika Julija Taubina, koji je imao 26 godina kada je pogubljen tokom Staljinovih čistki.

Milioni sovjetskih građana su ubijeni, mučeni, zatvoreni ili prognani od strane sovjetske države.

Bjeloruski prognanici gledaju spomen obilježje u Viljnus.

Još jedan poster sa likom pogubljene žrtve u Viljnusu.

"U pozadini masovnih ubistava i hapšenja, gdje god da se dogode, podsjetnik na cijenu života svakog pojedinca osjeća se još snažnije", navodi se u saopštenju Nobelom za mir nagrađene organizacije za ljudska prava Memorial.

Dok su bjeloruski prognanici palili svijeće u Vilnjusu, komemoracije žrtvama sovjetske represije održane su i u Rusiji 29. oktobra na događaju koji je organizovala grupa za ljudska prava Memorijal, koja je i sama zabranjena.

U Moskvi, članovi diplomatskih misija nose cvijeće na spomenik u blizini zgrade Federalne službe bezbjednosti uoči ruskog Dana sjećanja na žrtve političke represije. Ceremonija je održana kod spomenika Solovecki kamen, gdje se nalazi veliki kamena sa Soloveckih ostrva na kojim je bio prvi logor političko-zatvorskog sistema Gulaga.

Događaj od 29. oktobra dogodio se dok traje obračuna Kremlja sa neistomišljenicima, više od 20 mjeseci nakon početka ruske invazije na Ukrajinu.

Grupa za ljudska prava Memorijal saopštila je da su dva policijska vagona bila parkirana u blizini spomenika Solovetski kamen i da je samo grupama od tri ili manje ljudi bilo dozvoljeno da prođu.

"Prvi put, možda, kada smo došli do Soloveckog kamena, vidjeli smo da je trg ograđen. Danas je takav odnos prema sjećanju na žrtve represije. Da ne skupimo više od tri - izgleda kao ruganje sećanju na žrtve", rekao je veteran branitelja ljudskih prava Jan Račinski.

Bila je prisutna i Lin Trejsi, američka ambasadorica u Rusiji.

Od 2006. godine Memorijal organizuje događaj pod nazivom Povratak imena, tokom kojeg se čitaju imena onih koji su pod Staljinom bili podvrgnuti represiji. Vlasti su, međutim, odbile da daju dozvolu za čitanje imena 2020. godine.