Svjetski mediji analizirali su reakcije u Evropskoj uniji na održavanje referenduma o nezavisnosti u Kataloniji koji je španska vlada pokušala silom spriječiti u čemu je ranjeno više od 850 osoba, što je bila tema na 'Zašto?'.
Zaglušujuća tišina u evropskim prijestolnicama, s izuzetkom premijera Belgije Charlesa Michela i Slovenije Mire Cerara, mogla bi se protumačiti uobičajenom diplomatskom finoćom i praksom nepetljanja u unutrašnje stvari drugih članica, piše diplomatski urednik BBC-ja James Landale u osvrtu na događaje oko katalonoskog referenduma.
‘Ali tu se radi o nečemu sasvim drugom’.
Prvo, mnogo zemlje članice smatraju da će, u slučaju nezavisnosti za Kataloniju, i mnogi separatistički pokreti u njihovim zemljama biti ohrabreni, kao na primjer na sjeveru Italije, na Korzici, u Flandriji ili u Južnom Tirolu, smatra britanski novinar:
‘Kako bi onda EU, koja se protivila nazavisnosti za Krim ili za Kurde, sad mogla katalonsku nezavinsost dočekati sa dobrodošlicom?’
I treće, i najvažnije, zaključuje urednik britanskog državnog emitera, je da se EU suštinski suprotstavlja separatističkim pokretima iz principijelnog razloga zato što sebe vidi kao klub suverenih nacija i podjela jedne od njih bi stvorila velike problem po pitanju članstva, eura, ekonomije, državnog duga i drugih pitanja:
‘Kriza u Španiji je pokazala da, kao i u slučaju Marka Twaina, izvještaji o smrti nacionale države su pretjerivanje.’
Evropska unije je mislila da je raspisivanje referenduma o Brexitu greška ali Katalonija je pokazala da pokušaj da se slomi katalonski referendum može biti nešto još gore, piše američki portal Politico:
‘Pokušaj, uglavnom neuspješan, španske vlade da silom spriječi nelegalno glasanje je ostavio evropske zvaničnike u Briselu zbunjene i uhvaćene između instinkta da pomognu Madridu i vladvini prava i neizbježnog imperativa da osude nasilje protiv nenaoružanih civila koji žele iskoristiti svoje demniokratsko pravo da izrtaze svoje mišljenje.’
Nejasno je šta dobro može izaći iz toga ako se Evropa uključi u nacionalni politički sukob u jednoj od svojih najvećih zemalja članica, ili šta Brisel može postići govoreći glasno o tome ili posredujući, ali je neizbježno da neuključivanje takođe nosi politički rizik, samtra američki medij:
‘I hajde da pričamo o situaciji bez pobjednika.’
Posljedice katalonskog referenduma bi se mogle proširiti i na druge dijelove Evrope mada se može pretejerati u traženju sličnosti između Katalonije i drugih secesionsitičkih žarišta, kao što je sjeverna Italija, Korzika, Bavarska ili Južni Tirol, piše kolumnista londonskog Guradiana Simon Tisdall:
‘Ono što sve ove grupe imaju zajedničko sa Kataloncima je da ne vole, ili čak odbijaju, centralizirani državni autoritet. Prethodna istraživanja su pokazala da većina Katalonaca ne želi nezavisnost od Madrida. Ali, slično kao i u Škotskoj, većina postavlja pitanje legitimiteta udaljene centrale vlade koja govori drugim jezikom, izdaje političke diktate, nameće takse i navodno daje nazad manje nego što uzima.’
Pokušaj Madrida da katalonski pokret za nezavisnot stavi u isti koš sa novijim nacionalističkim, ksenofobnim i populističkim pokretima je pokušaj da ga se ocrni jer svi koji posjete Barcelonu znaju da to nije slučaj, piše Tisdall.
Ali linije podjele su ponekad mutne jer su pobunu protiv autoriteta iskoristili Nacionalni front na predsjedničkim izborima u Francuskoj, Nigel Farage iz UKIP-a u kampanji za Brexit ili njemački krajnje desničarski AfD, čiji uspjeh ne počiva samo na prihvatanju neonacizma, zaključuje kolumnista londonskog dnevnika:
‘Gledano u širem kontekstu, promjene u Kataloniji su dio haotičnog, panevropskog, višestranog pucanja autoriteta i legitimiteta tradicionalne, svemoguće, uniformne nacionalne države i kontrole koje imaju glavne stranke centra lijevo i centra desno. Katalonski glasači su avangarda novog pokreta ka Evropi u kojoj će identitet biti radikalno redefinisn.’