Hapšenje penzionisanog nadbiskupa Hong Konga kao i drugih čelnika organizacije pravne pomoći koja je sada pod istragom zbog navodnog kršenja kineskog zakona o nacionalnoj sigurnosti, ukazuje na nastavak erozije prava u ovoj bivšoj britanskoj koloniji, pišu svjetski mediji.
Kritičar gušenja građanskih sloboda
Policija Hong Konga je u srijedu, 11. maja, satima držala 90-godišnjeg katoličkog kardinala u pritvoru, po strogom zakonu o nacionalnoj sigurnosti, što je izazvalo proteste SAD i Vatikana, napisao je londonski Tajms (The Times).
Bivši nadbiskup Hong Konga Džozef Zen (Joseph) je kao otvoreni kritičar kineskog gušenja građanskih sloboda bio zastupnik humanitarnog fonda osnovanog za pružanje pravne pomoći demonstrantima koji su učestvovali u prodemokratskim protestima 2019.
Iako je nakon hapšenja pušten uz kauciju, Zen je optužen za udruživanje sa "stranim snagama", krivično djelo koje je kažnjivo doživotnim zatvorom prema zakonu o sigurnosti Hong Konga, ističe list dodajući da je policija saopštila da su još četiri osobe uhapšene, pa puštene na slobodu i da su im oduzete putne isprave.
Hapšenje kardinala izazvalo je oštar odgovor SAD koje su pozvale Kinu i Hong Kong "da odmah oslobode one koji su nepravedno privedeni i optuženi, poput kardinala Zena“, dok je Vatikan izrazio zabrinutost naglasivši da "pomno prati razvoj situacije".
Peking je, dodaje Tajms, nastojao suzbiti masovne proteste koji su počeli 2019. godine te je zakonom iz juna 2020. zabranio subverziju, secesiju, terorizam i dosluh sa stranim snagama. Od njegovog donošenja do 31. marta, policija Hong Konga je iskoristila zakon da uhapsi 175 ljudi.
Hapšenja nakon izbora novog čelnika
Hapšenje rimokatoličkog kardinala, pjevačice i još najmanje dvoje aktivista u Hong Kongu, osumnjičenih da su u dosluhu sa stranim snagama ugrozili nacionalnu sigurnost Kine, naširoko se osuđuje kao nastavak erozije prava u gradu gdje su dugo na udaru cijenjene ekonomske, vjerske i obrazovne institucije, zajedno s nevladinim organizacijama, od kojih su mnoge bile primorane na zatvaranje, ukazuje Asošiejtid pres (The Associated Press).
U policijskom saopštenju od 11. maja navodi se da su uhapšena dva muškarca i dvije žene između 45 i 90 godina, koji su bili zastupnici Fonda za humanitarnu pomoć 612.
Grupe za ljudska prava identifikovale su uhapšene kao kardinala Džozefa Zena, pjevačicu i glumicu Deniz Ho (Denise), advokaticu Margaret Ng i naučnika Hui Po Keunga, koji je navodno uhapšen na međunarodnom aerodromu u Hong Kongu dok je pokušavao da napusti grad.
Hapšenja su, ističe AP, uslijedila nakon izbora novog čelnika Hong Konga, Džona Lija (John Lee), bivšeg šefa sigurnosti koji je izabran 8. maja u procesu pod strogom kontrolom Pekinga i koji je pod američkim sankcijama zbog svoje uloge u razbijanju antivladinog protestnog pokreta 2019.
- Posljednji sati 2019. u Hong Kongu uz proteste i hapšenja
- Si: Nasilje u Hongkongu ugrožava princip 'jedna zemlja, dva sistema'
- Prva osoba osuđena po novom kineskom zakonu u Hong Kongu
Brojni prodemokratski aktivisti uhapšeni su prema sveobuhvatnom zakonu o nacionalnoj sigurnosti koji je Peking nametnuo gradu nakon demonstracija, uključujući aktivistu Martina Lija (Lee) i medijskog mogula Džimija Laija (Jimmy). Nezavisni mediji u gradu su ugašeni, a njegovo zakonodavno tijelo je reorganizirano i većinu čine pekinški lojalisti.
Nekoliko vodećih aktivista Kong Konga pobjeglo je na Tajvan, Britaniju ili negdje drugdje, dok su hiljade drugih odlučile napustiti grad, izazivajući zabrinutost za ekonomsku budućnost azijskog finansijskog centra od 7,4 miliona ljudi.
Uhapšeni svi zastupnici Fonda
Fond za humanitarnu pomoć 612, koji je zatvoren prošle godine, pod istragom je zbog dosluha sa stranim snagama dok su svi članovi odbora Fonda do sada uhapšeni ili su već u zatvoru, piše Njujork tajms (The New York Times).
Svi koji su uhapšeni ove sedmice bili su, pojašnjava list, zastupnici Fonda za humanitarnu pomoć 612, organizacije osnovane 2019. kako bi finansijski pomagala uhapšene demonstrante. Sid Ho (Ho), bivši poslanik u Hong Kongu koji je također bio dio petočlanogog odbora, služi zatvorsku kaznu zbog neovlaštenog okupljanja.
Fond za humanitarnu pomoć 612, koji je dobio ime po ključnom datumu u masovnim protestima koji su zahvatili Hong Kong 2019., saopštio je da je primio više od 30 miliona dolara donacija prije nego što je zatvoren. Od toga je 27 miliona dolara podijeljeno uhapšenim demonstrantima za pravne troškove, novac za kauciju, medicinske troškove, savjetovanje i hitnu finansijsku pomoć.
Protesti su, podsjeća Njujork tajms, počeli zbog prijedloga zakona koji bi omogućio izručenje kontinentalnoj Kini, a prerasli su u pozive na veće demokratske slobode i istrage o policijskoj upotrebi sile. Uhapšeno je više od 10.000 ljudi. Fond je saopštio da je više od 2.200 ljudi koristilo njihovu pomoć.
U rukovodstvu fonda bili su neki od najpoznatijih aktivista u Hong Kongu, a među njima i kardinal Zen koji je, dodaje list, dugo kritikovao kinesku vladu zbog njenih ograničenja vjere i slobodnog izražavanja i sve većeg pritiska u Hong Kongu. Redovno je učestvovao u protestnim marševima i još uvijek često prisustvuje suđenjima ljudima koji su optuženi za proteste.
Zbližavanje Vatikana i Pekinga
Hapšenje kardinala Zena u Hong Kongu moglo bi ugroziti kontroverzno zbližavanje Pekinga i Vatikana, piše Volstrit džurnal (The Wall Street Journal).
Ovaj 90-godišnji kardinal dugo se zalagao za veću demokratiju u ovoj bivšoj britanskoj koloniji koja se prije 25 godina vratila pod kinesku vlast. Osim toga, dodaje list, Zen je posljednjih godina također bio u sukobu sa Svetom Stolicom, kritikujući sporazume pape Franje s Kinom o dozvoli da Peking imenuje katoličke biskupe u Kini.
Uprkos njegovim kritikama politike sadašnjeg pontifikata, hapšenje kardinala Zena vjerovatno će povećati pritisak na Vatikan i moglo bi u oktobru otežati obnavljanje kontroverznog sporazuma s Pekingom iz 2020. o imenovanju biskupa.
Kao sveštenik 1980-ih, kardinal Zen pomogao je oživljavanju veza između Vatikana i katolika u Kini nakon decenija vjerske represije u zemlji. Posljednjih godina kritikovao je vatikanske zvaničnike da su se prodali Pekingu. Njegovo protivljenje sporazumu Pekinga i Vatikana da se priznaju vladini biskupi u Kini, i šta bi to značilo za takozvane 'podzemne crkve' u zemlji, izazvalo je tenzije s visokim zvaničnicima Vatikana.
Procjenjuje se da je devet do 12 miliona katolika u Kini podijeljeno između kongregacija koje je odobrilo Kinesko katoličko udruženje pod državnom kontrolom i članova takozvane 'podzemne crkve', koji se opiru vladinoj kontroli.Nekoliko biskupa je odobreno prema sporazumu Vatikana i Pekinga, ali desetine kineskih biskupija ostaju bez biskupa.
Vatikanski zvaničnici privatno su izrazili frustraciju i razočarenje nakon sporazuma, ali su do sada tvrdili da je to važno diplomatsko otvaranje, napisao je Volstrit džurnal dodajući da je Vatikan također izbjegao da kritikuje Peking zbog stanja u oblasti ljudskih prava.