Prikaz sovjetskog diktatora Josifa Staljina u glavnoj katedrali u Tbilisiju ponovo je pokrenuo debatu u Gruziji oko očiglednih pokušaja da se jedan od najokrutnijih tlačitelja religije u istoriji preinači u nekoga ko je naklonjen pravoslavnoj crkvi.
6. januara pojavile su se fotografije ikone u uglu tbilisijske katedrale Svetog Trojstva na kojoj je Staljin. Slika etničkog gruzijskog diktatora nalazi se unutar veće ilustracije Svete Matrone Moskovske, mističarke i svetice Ruske pravoslavne crkve koja je umrla 1952.
Staljin je prikazan kako stoji ispred Matrone u jednoj od nekoliko scena iz života slijepog asketa.
Ikona u uglu Katedrale Svete Trojice. Panel na kojem je Staljin može se vidjeti u donjem lijevom dijelu umjetničkog djela.
Ilia Chigladze, gruzijski protojerej, napisao je na Facebooku da pojava sovjetskog diktatora u glavnoj katedrali u Tbilisiju "promoviše širenje gorkih laži unutar gruzijske crkve da je krvavi, bezbožni tiranin Staljin bio duboko vjeran pravoslavni kršćanin koji je slušao svete i postupao po njihovim uputstvima."
Sveštenik iz katedrale Trojice, arhimandrit Iovane Mchedlishvili, rekao je novinarima da je ikona na kojoj je prikazan Staljin bila izložena u katedrali "nekoliko mjeseci", dodajući da "do sada niko na nju nije obraćao pažnju".
Katedrala Svete Trojice u centru Tbilisija
Umjetničko djelo su katedrali poklonili lideri Alijanse patriota Gruzije, desničarske populističke stranke koja kaže da je slika pogrešno protumačena. Davit Tarkhan-Mouravi, vođa političke stranke, uporedio je to sa ikonama na kojima su sveci prikazani sa svojim progoniteljima.
"Čak je [rimski car i progonitelj hrišćana] Dioklecijan prikazan na ikoni Svetog Đorđa", rekao je on. "Pa šta da radimo? Uklonimo ikone Svetog Đorđa?"
Prikaz Staljina uz Svetu Matronu Moskovsku očigledno se odnosi na široko osporavanu tvrdnju da se Staljin sastao sa mističarskom i sveticom Ruske pravoslavne crkve nakon nacističke invazije na Sovjetski Savez i da je prihvatio njen savjet.
Jedini očigledan izvor za priču o Staljinovom tajnom "okretanju ka Bogu" je biografija Matrone.
Statua Staljina u Željezničkoj stanici Gori u septembru 2022.
Uprkos masovnim kampanjama političkih ubistava i uništavanja crkava tokom Staljinove vladavine od 1924. do njegove smrti 1953. godine, mnogi Gruzijci ga i dalje gledaju s ponosom. Nekoliko javnih spomenika komunističkom diktatoru i dalje stoji širom zemlje.
Ali povezivanje jednog od najozloglašenijih tlačitelja religije u istoriji sa pravoslavnim hrišćanstvom generalno se pokazalo kao korak predaleko i u Gruziji i u Rusiji, gdje su posljednjih godina takođe izbile kontroverze zbog pojavljivanja Staljinovog lika u crkvama.
Prikaz Staljina sa pravoslavnim sveštenstvom uklonjen je iz katedrale Bagrati u Kutaisiju 2017.
Godine 2017., u katedrali Bagrati u Kutaisiju, u centralnoj Gruziji, okačena je skica koja prikazuje Staljina kako se obraća crkvenim vođama s poštovanjem. Ubrzo nakon što je vijest o toj revizionističkoj slici objavljena u javnosti, uklonjena je iz katedrale.
Dekan Andria Jagmaidze, šef za odnose s javnošću Patrijaršije, odgovorio je na pitanje Gruzijske službe RSE o tome da li će ikona sa Staljinom koja je trenutno izložena u tbilisijskoj katedrali ostati na tom mjestu, pitanjem: "Zašto su sačuvali takvu priču na Badnje veče?"
Odgovorio je sopstvenim pitanjem: "Zašto su ovu temu sačuvali za danas? Šta su postigli? Ljudima je oduzeta radost, a to je veće zlo od prikaza Staljina na ikoni."
Napisao Amos Chapple na osnovu izvještaja Gruzijske službe RSE