Fond za humanitarno pravo Tužilaštvu za ratne zločine Srbije podneo je krivičnu prijavu za zločine protiv čovečnosti i ratne zločine počinjene tokom 1992. godine nad nesrpskim civilnim stanovništvom u opštini Ilijaš, u Bosni i Hercegovini.
Prijavu su Fond i Udruženje porodica nestalih opštine Ilijaš podneli 17. maja protiv bivšeg predsednika takozvane Srpske opštine Ilijaš i njenog kriznog štaba Ratka Adžića, penzionisanog nastavnika Filološke gimnazije u Beogradu, kao i protiv više bivših pripadnika snaga bezbednosti, koji su delovali pod kontrolom Kriznog štaba, a danas žive u Srbiji.
Zekija Avdibegović, predsjednica Udruženja porodica nestalih Općine Ilijaš izrazila je nadu da će Tužilaštvo odraditi svoj posao i tako umiriti obitelji koje godinama čekaju da za stradanje njihovih najmilijih netko odgovara.
„Mi kao Udruženje već 24 godine čekamo da se kreator svog zla tijekom rata u Ilijašu, Ratko Adžić, privede licu pravde. On je imao takozvanu A optužnicu Haškog tribunala, međutim, očito je to netko u ladicama držao, nije nikad htio da se ta optužnica aktivira. Nadamo se da će Tužilaštvo Srbije postupiti po našoj prijavi i da će privesti dotičnog i da će mu se pravedno suditi.“
Fond je naveo da su Krivičnom prijavom obuhvaćena ubistva i prisilni nestanci najmanje 67 civila, izvršeni prilikom napada na sela u Ilijašu ili tokom zatočeništva u logorima.
O zločinima počinjenim u Ilijašu za RSE govori Milica Kostić, direktorka za pravna pitanja Fonda za humanitarno pravo.
“Reč je pre svega o napadu na selo Gornja Bioča, u maju 1992. godine, na selo Lješevo, u junu iste godine, kada su izvršeni i napadi na sela Kadarići i Luka. Ti zločini su imali gotovo identičan obrazac: selo bi se napalo, pri čemu su nekada pre goga došle srpske snage sa najavom da oduzimaju oružje. Primera radi, zločin koji je počinjen 5. juna 1992. godine u selu Lješevu odvijao se se na sledeći način: srpske snage su ušle u selo i izvršeno je masovno streljanje. U centru sela ubijena je 21 osoba – 18 muškaraca i tri žene.
Zatim su svi meštani bili sprovedeni u improvizovane zatočeničke objekte, odnosno, logore, koji su uglavnom bili u osnovnim školama, kao što su Osnovna škola u Gornjoj Bioči, Osnovna 27. jul u Ilijašu, a ljudi su zatvarani i u neke stare fabrike. U te logore sprovođeni su muškarci, žene i deca; žene bi po pravilu puštali posle nekoliko dana, a uz muškarce zadržavana su i deca-stariji maloletnici.
Tim logorima su je upravljala opština Ilijaš, odnosno, njen ratni štab, na čijem čelu je bio Ratko Adžić. Zatočeni ljudi su ispitivani, zlostavljani, tučeni, držani u nehumanim uslovima, jedan od tih logora, primera radi, uopšte nije imao vodu, a jedva su dobijali i hranu. Mnogi muškarci iz tih logora odvođeni su u nepoznatom pravcu i do danas se vode kao nestale osobe”, podseća Milica Kostić i ističe:
“Do danas su u Ilijašu pronađene samo dve masovne grobnice i to 1996. godine, dakle, evo, dvadeset godina još uvek nije pronađena nijedna druga masovna grobnica, a više od 50 osoba koje su bile zatočene u ovim logorima koji su predmet krivičnih prijava i dalje se vode kao nestale.”
U krivičnoj prijavi Fonda za humanitarno pravo identifikovano je još oko 45 osoba osumnjičenih za ubistva, prisilne nestanke, pljačke i zlostavljanje nesrpskih civila iz Ilijaša, čije trenutno prebivalište nije poznato.
Prijavom je obuhvaćeno i razaranje velikog broja istorijskih i verskih lokaliteta u Ilijašu, uključujući župnu crkvu u Taračinom Dolu i 21 muslimanski verski spomenik, uključujući džamiju u Starom Ilijašu, džamiju u Misoči, mekteb u Bioči i džamiju u Srednjem.
Uz krivičnu prijavu, Fond je dostavio više od 50 dokaza, među kojima su izjave preživelih i očevidaca, zvanični dokumenti Srpske opštine Ilijaš i njenog kriznog štaba, svedočenje Ratka Adžića pred Haškim tribunalom, kao i drugi dokazni predmeti koje je prikupio Međunarodni krivični tribunal u Hagu, piše u saopštenju Fonda za humanitarno pravo.