Dnevno@RSE na početku svakog radnog dana donosi vam pregled najvažnijih vijesti sa Zapadnog Balkana i svijeta. Za vas biramo najave za ključne događaje kao i jedinstvene sadržaje RSE. Prijavite se, uštedite vrijeme, informišite se!
Dobro jutro poštovani čitaoci,
Piše vam Jasmina Đikoli, novinarka Radija Slobodna Evropa.
Ovog jutra za vas smo izabrali:
Važno za danas
- Komandant vazduhoplovnih snaga libanskog Hezbolaha Muhamed Sarur ubijen je u izraelskom udaru iz vazduha u Bejrutu, saopštila je vojska Izraela 26. septembra. Agencije prenose da je u napadu na zgradu u Bejrutu poginulo nekoliko ljudi i 15 ranjeno. Napadi izraelske vojske nastavljeni su i u Pojasu Gaze.
- Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić odlikovao je 26. septembra ambasadoricu Mađarske pri Ujedinjenim nacijama Žužanu Horvat ordenom srpske zastave prvog stepena. Mađarska je bila jedna od država koje su u maju glasale u UN protiv Rezolucije kojom se 11. juli proglašava Međunarodnim danom sjećanja na genocid u Srebrenici i osuđuje negiranje genocida i veličanje ratnih zločinaca.
- Mađarski premijer Viktor Orban, zajedno sa delegacijom mađarske vlade, nalazi se u dvodnevnoj zvaničnoj posjeti Sjevernoj Makedoniji. Mađarska trenutno predsjedava Evropskom unijom, a Orban je i predsjednik Vijeća EU u drugoj polovini godine.
RSE Intervju
Evropska unija mora reagovati kako se ne bi ugrozila nezavisnost i suverenitet Crne Gore promjenama Zakona o državljanstvu, poručili su u dopisu visokom predstavniku EU za vanjsku politiku Josepu Borrellu petorica poslanika Evropskog parlamenta.
Crna Gora je kandidatkinja za članstvo u EU, a kada to postane, onaj ko ima njeno državljanstvo postaje i državljanin EU - to je jedan od razloga zašto je Brisel zainteresovan da Crna Gora sačuva nacionalni identitet, prozapadnu i proevropsku orijentaciju, kaže za Radio Slobodna Evropa (RSE) jedan od potpisnika, Davor Ivo Stier.
Balkan na RSE
Albanija će 15. oktobra otvoriti prvi klaster pregovora sa Evropskom unijom, čime će se i procesu pridruživanja odvojiti od Sjeverne Makedonije, koja nije ispunila uslov da promeni Ustav i uvede bugarsku zajednicu u Preambulu. Za premijera Mickoskog, ovo je loša poruka građanima Makedonije, dok opozicioni SDSM vidi težak poraz vladine politike.
Najave osnivanja bektašijske države u Tirani izazvala je oduševljenje ali i nesigurnost. Pristalice reda Bektaša u Albaniji i na Kosovu smatraju da je vrijeme za osnivanje jednog takvog vjerskog centra. Vijest da Albanija "planira formiranje nove muslimanske države unutar svog glavnog grada" objavljena je 21. septembra u prestižnom američkom listu The New York Times. Dan kasnije, premijer Albanije, Edi Rama, objavio je pokretanje ove inicijative tokom govora na Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija. Inicijativa premijera Rame, međutim, naišla je na kritike političkih protivnika.
Sastav Regulatornog tijela za elektronske medije (REM) u Srbiji neće biti promijenjen do novembra, iako zakon tako nalaže. Nezadovoljstvo radom Savjeta REM-a i zahtjevi medijskih udruženja i dijela javnosti za njihovom smjenom traju godinama. Pročitajte kako članovi REM-a u Srbiji odolijevaju zakonu i kritikama.
Različita istraživanja pokazuju da više od 50 posto mladih ljudi želi otići iz Bosne i Hercegovine, tražeći sigurnu egzistenciju, kvalitetnije obrazovanje, zdravstvo i perspektivniju budućnost. S druge strane, ima i onih koji sve to pronalaze u BiH. Pogledajte video o dvojici mladića koji prkose statistikama.
Pogledajte video prilog iz Sjeverne Makedonije koja je ukinula putničke vozove na Koridoru 10 jer su lokomotive u kvaru. Ideja za brzu prugu koja bi se spojila sa srbijanskom postoji. Na toj relaciji vozovi bi mogli voziti brzinom od 200 kilometara na sat. Projekta za to nema, a dio vozova koji trenutno prevoze putnike kreću se brzinom od 20 kilometara na sat.
Rat u Ukrajini
Američki predsjednik Joe Biden rekao je u četvrtak na sastanku sa ukrajinskim predsjednikom Volodimirom Zelenskim u Bijeloj kući da "Rusija neće pobijediti". Biden je prethodno najavio više od osam milijardi dolara vojne pomoći Ukrajini, da bi toj zemlji pomogao da se bori protiv ruske invazije.
Promjene u nuklearnoj doktrini Ruske Federacije treba da obeshrabre zapadne saveznike Ukrajine da podrže njene napade na Rusiju, saopštio je 26. septembra portparol Kremlja Dmitrij Peskov. Predsjednik Rusije Vladimir Putin rekao je u srijedu, na sastanku ruskog Savjeta bezbjednosti, da aktuelna revizija nuklearne doktrine podrazumijeva da će Moskva konvencionalni napad bilo koje zemlje na Rusiju koji podržava i nuklearna sila smatrati zajedničkim atakom. Šta o promjenama u ruskoj nuklearnoj doktrini kažu stručnjaci?
Svijet
Američko pravosuđe podiglo je optužnicu protiv gradonačelnika Njujorka Erica Adamsa zbog prevare i korupcije. Kako prenosi BBC, optužnica na 57 stranica okrivljuje Adamsa u pet tačaka, uključujući primanje mita, zavjeru da se izvrši prevara, podmićivanje i traženje ilegalnih stranih donacija za svoju kampanju. Optužnica je objavljena nakon što je američki Federalni istražni biro (FBI) 26. septembra izvršio raciju Adamsove rezidencije u Njujorku.
Na najpopularnijem svjetskom podcastu komičara Joe Rogana, Dimitry Toukhcher je predstavljen kao "ludi ruski" krojač kontroverznog gurua Jordana Petersona. U stvari, poduzetnik je rođen u sovjetskoj Ukrajini, emigrirao je u Kanadu, a sada vodi modnu kuću iz svoje kancelarije u Estoniji.
Tražimo odgovore
Njemačka i Turska se spore zbog doner kebaba dok Berlin apeluje na pokušaj Ankare da popularna ulična hrana dobije isti zaštićeni status u EU kao španska šunka i napuljska pizza. Više o tome pročitajte u rubrici ZAŠTO, koju možete pronaći i na Facebook stranici.
Šta ima još...
- Milion kubika gasa dnevno iz Azerbejdžana u Srbiju, saopštila ministarka energetike
- Nastavljamo obuke sa Sjedinjenim Državama, tvrdi Policija Kosova
- Kfor i Vojska Srbije u kontroli Kopnene zone bezbjednosti, saopštilo Ministarstvo odbrane
- Policija pronašla puške, bombe i eksploziv u garaži u Beogradu
- Gradonačelnik Beograda podnio inicijativu za podizanje spomenika Draži Mihailoviću
- Sud u Strazburu naložio Srbiji da ne protjeruje kurdsku porodicu
- Bugarske stranke složne oko deklaracije za Sjevernu Makedoniju
- Osuđeni policajci iz Priboja zbog pjevanja šovinističke pjesme
Toliko za danas. Pišite nam i podijelite vaše priče sa nama na slobodnaevropa@rferl.org
Srdačan pozdrav do ponedjeljka ujutro!
Jasmina Đikoli
Dnevno@RSE dolazi besplatno u vaš inbox. Prijavite se, uštedite vrijeme, informišite se!