Dnevno@RSE na početku svakog radnog dana donosi vam pregled najvažnijih vijesti sa Zapadnog Balkana i svijeta. Za vas biramo najave za ključne događaje kao i jedinstvene sadržaje RSE. Prijavite se, uštedite vrijeme, informišite se!
Dobro jutro poštovani čitaoci,
Piše vam Jasmina Đikoli, novinarka Radija Slobodna Evropa.
Ovog jutra za vas smo izabrali:
Važno za danas
- Opozicija sa protesta u Banjaluci traži brojanje glasova ponovo -- Članovi i simpatizeri opozicije u bh. entitetu Republika Srpska okupili su se u nedjelju u Banjaluci na protestu zbog izbornih rezultata, tražeći ponovno prebrojavanje glasova za predsjednika RS. Partija demokratskog progresa (PDP), Srpska demokratska stranka (SDS) i Lista za pravdu i red smatraju da je njihova kandidatkinja Jelena Trivić (PDP) pobijedila protivkandidata vladajuće koalicije u RS-u Milorada Dodika, lidera Saveza nezavisnih socijaldemoktata (SNSD) na izborima 2. oktobra.
- Putin optužio Ukrajinu za eksploziju na Krimskom mostu -- Predsjednik Rusije Vladimir Putin optužio je u nedjelju Ukrajinu da je organizovala snažnu eksploziju koja je oštetila most koji povezuje Rusiju i Krim, opisujući eksploziju kao "čin terorizma". Putin je ranije za 10. oktobar zakazao sjednicu Savjeta bezbjednosti, koji okuplja ključne ministre, političare i predstavnike vojske i bezbjednosne službe.
- Obnovljeno snabdijevanje strujom nuklearne elektrane u Zaporožju -- Spoljno snabdijevanje električnom energijom nuklearne elektrane u Zaporožju, koje je okupirala Rusija, obnovljeno je u nedjelju, saopštili su ukrajinska državna nuklearna kompanija Energoatom i tijelo Ujedinjenih nacija (UN) za nuklearni nadzor.
- Trump se video porukom obratio na mitingu krajnje desnice u Španiji -- Bivši američki predsjednik Donald Trump podržao je špansku ekstremnu desnicu u nedjelju, 9. oktobra, u video-obraćanju na mitingu u Madridu, gdje su se okupljanima također obratile vodeće zvijezde evropske populističke desnice kao što su liderka Braće Italije Giorgia Meloni i premijer Mađarske Viktor Orban.
Balkan na RSE
Nakon struje, telekoma i pošte, HDZ BiH traži i 'hrvatski plinovod' -- Hrvatska demokratska zajednica (HDZ) BiH zaustavila je donošenje zakona kojim bi se pokrenula izgradnja novog plinovoda u Bosni i Hercegovini. Riječ je o projektu "Južna interkonekcija BiH i Republika Hrvatska" kojim bi se riješila potpuna ovisnost BiH o ruskom plinu. Vrijednost projekta je oko 100 miliona eura, a plinovod Južna interkonekcija bio bi dug oko 180 kilometara.
Lajčak ocijenio da je stanje na Zapadnom Balkanu gore nego prije pet godina -- Bezbjednosne okolnosti radikalno su promijenjene ruskom agresijom na Ukrajinu, što se reflektuje na region Zapadnog Balkana. A u regiji stanje je gore nego prije pet godina, naveo izaslanik EU Miroslav Lajčak, učestvujući na političko–bezbjednosnom forumu 2BS (To Be Secure) u Budvi.
U okviru budvanskog bezbjednosnog foruma, emitovan je i govor ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog koji se zahvalio Crnoj Gori za podršku. Govor je prenošen na Cetinju, kulturno-istorijskom jezgru Crne Gore, gdje su prvih 100 dana rata organizovane svakodnevne šetnje podrške Ukrajini.
RSE intervju
Vjosa Osmani o Zajednici opština: 'Za svaku inicijativu bez izvršnih ovlaštenja' -- Predsjednica Kosova Vjosa Osmani zatražila je od lidera Francuske i Njemačke da intenziviraju proces dijaloga za normalizaciju odnosa sa Srbijom. Ona je to podvukla u intervjuu za Radio Slobodna Evropa u Pragu, gdje je učestvovala na dvodnevnom sastanku 44 države Evrope okupljene u Evropskoj političkoj zajednici.
Rat u Ukrajini
Krimski most djelomično otvoren nakon eksplozije -- Slab promet ponovno je uspostavljen na mostu koji povezuje anektirani ukrajinski poluotok Krim sa Rusijom, nekoliko sati nakon što je u subotu, 8. oktobra, snažna eksplozija srušila dijelove ceste. Ruski istražitelji navode da su tri osobe poginule u eksploziji na najdužem mostu u Evropi, koji je simbol nelegalne ruske aneksije Krima 2014. godine.
U foto priči Ukrajinski timovi čiste mine oko oslobođenog grada Limana pogledajte kako ukrajinske vlasti brzo rade na pronalaženju, identifikaciji i, kada je to moguće, uklanjanju mina i neeksplodiranih ubojnih sredstava iz novooslobođene oblasti Liman, dok se stanovnici grada bore da se vrate u normalu nakon što su ih okupirale ruske snage.
Pogledajte i video prilog o nastavnici matematike iz grada Borodjanka u Kijevskoj oblasti koja se snalazi na različite načine kako bi održala časove učenicima iako su i lokalna škola i njena kuća oštećeni tokom ratnih dejstava.
Most
Tema najnovijeg Mosta Radija Slobodna Evropa bila je poređenje ruske agresije na Ukrajinu i NATO bombardovanja Srbije 1999. godine. Sagovornici Omera Karabega bili su Bojan Vranić, vanredni profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu, i Dragan Popović, direktor beogradskog Centra za praktičnu politiku.
Svijet
Sjeverna Koreja nastavlja raketne probe -- Uprkos sankcijama Ujedinjenih nacija i osudama iz međunarodne zajednice Sjeverna Koreja je nastavila lansiranja raketa, sedmim testom u nedelju dana. Stručnjaci upozoravaju da kaznene mjere nisu uspjele da odvrate sjevernokorejskog lidera Kim Džong Una od raketnog i nuklearnog programa, dok je pritisak na Pjongjang ublažen pošto je saradnja među stalnim članicama Vijeća sigurnosti UN-a oko Sjeverne Koreje prekinuta ruskom invazijom na Ukrajinu, pišu svjetski mediji.
Majka tinejdžerke optužuje iranske vlasti da 'lažu' o njenoj smrti -- Poput 22-godišnje Mahse Amini čija je smrt 16. septembra izazvala talas demonstracija, nejasne okolnosti smrti 16-godišnje Nike Šakarami i nagovještaji o zataškavanju koje vlasti preduzimaju, učinile su je još jednim tragičnim licem protesta u Iranu.
Glasom mladih
“Hoćemo žensku revoluciju”, uzvikivali su građani i građanke okupljeni na protestu u Beogradu na kojem su izražavali nezadovoljstvo, ali i bijes zbog objavljenog intervjua sa višestrukim silovateljem. Koliko još protesta treba da se desi kako bi se žene osjećale sigurnije u okruženjima u kojima žive? Koliko još plakata, poziva prije nego što prava žena budu poštovana? Odogovore na ova pitanja poslušajte u novoj epizodi Glasom mladih.
Toliko za danas, pišite nam i podijelite vaše priče sa nama na slobodnaevropa@rferl.org
Srdačan pozdrav do sutra ujutru,
Jasmina Đikoli
Dnevno@RSE dolazi besplatno u vaš inbox. Prijavite se, uštedite vrijeme, informišite se!