Dnevno@RSE na početku svakog radnog dana donosi vam pregled najvažnijih vijesti sa Zapadnog Balkana i svijeta. Za vas biramo najave za ključne događaje kao i jedinstvene sadržaje RSE. Prijavite se, uštedite vrijeme, informišite se!
Dobro jutro poštovani čitaoci,
Piše vam Jasmina Đikoli, novinarka Radija Slobodna Evropa.
Ovog jutra za vas smo izabrali:
Važno za danas
- Uoči sprovoda Biden odao počast kraljici Elizabeti -- Američki predsjednik Joe Biden odao je počast kraljici Elizabeti uoči državnog sprovoda 19. septembra, rekavši da su Britanija i svijet bili sretni što su imali tako dostojanstvenog i predanog slugu na prijestolju 70 godina. On će se pridružit predsjednicima, premijerima, kraljevima, kraljicama i sultanima koji predstavljaju gotovo 200 zemalja i teritorija na sprovodu.
- Češka predlaže međunarodni tribunal za ruske zločine u Ukrajini -- Češka, trenutno predsjedavajuća Evropskom unijom, apelovala je da se formira međunarodni tribunal za ratne zločine počinjene tokom ruske invazije na Ukrajinu. Češka je uputila apel poslije otkrića više stotina grobova u Izjumu, gradu koji su nedavno oslobodile ukrajinske trupe.
- EK traži da se Mađarskoj obustavi novac za privredu i infrastrukturu -- Evropska komisija predložila je u 18. septembra da se suspenduje izdavanje sredstava Mađarskoj u vrijednosti od oko 7,5 milijardi eura zbog zabrinutosti oko demokratskog nazadovanja i mogućeg lošeg upravljanja EU sredstvima.
- Tokom protesta protiv Europrajda u Beogradu privedeno 87 osoba -- Ministar unutrašnjih poslova Srbije Aleksandar Vulin izjavio je da je tokom protesta protiv održavanja Europrajd šetnje 13 policajaca lakše povrijeđeno, a da je 87 osoba privedeno. Ponovio je da tokom subotnjih dešavanja u Beogradu nijedan građanin nije bio povrijeđen. Šetnja u okviru Europrajda 2022. održana je 17. septembra u Beogradu.
Balkan na RSE
Sve veze Dodika i Rusije -- Dok Evropska unija zaoštrava izolaciju Rusije, srpski član Predsjedništva Bosne i Hercegovine čini upravo suprotno. Milorad Dodik trebalo bi da se 20. septembra u Moskvi sastane sa ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom. Posjetom Moskvi Dodik će postati jedan od rijetkih visokih zvaničnika neke države koji će se dva puta sastati sa ruskim liderom od napada Rusije na Ukrajinu, u februaru ove godine.
Prva presuda u Hrvatskoj za napad na novinara po novom zakonu -- U Hrvatskoj je 14. septembra izrečena prva presuda za prije gotovo tri godine uvedeno novo krivičnoo djelo prisile prema osobi koja obavlja posao od javnog interesa. Splićanin Ivan Lovrinčević izjasnio se krivim, izvinio se i izrazio žaljenje zbog toga što je 12. aprila 2020. godine pred crkvom u splitskom pregrađu Sirobuja vrijeđao novinare, među kojima i snimateljicu N1 televizije Ivanu Sivro.
U novoj epizodi Mosta sagovornici Omera Karabega su Milorad Pupovac, predsjednik Srpskog narodnog vijeća u Hrvatskoj i Tomislav Žigmanov, predsjednik Demokratskog saveza Hrvata u Vojvodini, koji razgovaraju o tome zbog čega su odnosi između Srbije i Hrvatske već godinama u krizi i mogu li se izbjeći stalne trzavice i nesporazumi.
Rat u Ukrajini
Ruski stisak nad svjetskim tokovima nuklearne energije -- Nakon što je došlo do granatiranja u blizini ukrajinske nuklearke u Zaporižju, ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski je pozvao međunarodnu zajednicu da snažnije odgovori i zabrani izvoz Rusije iz još jednog sektora: nuklearne energije. Ali blokiranje i zamjena ruskih isporuka uranijama, reaktora i nuklearne tehnologije ostatku svijeta lakše je reći nego učiniti.
Oklijevanje ruskih nastavnika oko rada na okupiranim područjima Ukrajine -- Nakon kontraofanzive Kijeva u području Harkiva, pojavile su se glasine da su ruski nastavnici koji su radili u okupiranim područjima uhapšeni i da su suočeni s ozbiljnim zatvorskim kaznama. Mnogi Rusi koji su planirali privatiti povlastice Kremlja za rad u Ukrajini predomislili su se nakon toga.
U video prilogu Vezane ruke na tijelima u masovnoj grobnici pogledajte šta je zabilježio reporter Radija Slobodna Evropa prilikom obilaska lokacije masovne grobnice u nedavno oslobođenom gradu Izjum u regionu Harkiva. Pogledajte i foto galeriju Slike oslobođenja od ruske okupacije. S druge strane, anketa RSE u ruskim gradovima pokazuje da su Rusi uglavnom u nevjerici nakon napretka ruske vojske.
Svijet
Uspon krajnje desnice, izazov ili opasnost za evropsku demokratiju -- S novim usponom krajnje desnice u Evropi, koji je obilježen izbornim uspjehom švedske partije s neonacističkim korijenima, mejnstrim evropske partije suočene s prijetnjom erozije liberalnih vrijednosti su pred izazovom da odgovore na brige birača oko rasta troškova života, bezbjednosti, imigracije i rata u Ukrajini, pišu svjetski mediji.
Post Scriptum
Su Ći, od ikone demokratije do zaboravljene zatvorenice -- Čelnica Mjanmara Aung San Su Ći je opet u zatvoru. U svijetu je bila doživljavana kao ikona demokratije koju je vojna hunta držala 15 godina u kućnom pritvoru 1990-ih i 2000-ih. Kada se vratila na političku scenu, međunarodna zajednica je bila šokirana njenim ignorisanjem etničkog čišćenja Rohindži, te tvrdnjama da su zatvoreni novinari - “izdajnici”. Su Ći se tako našla u paradoksalnoj situaciji da brani poteze armije koja ju je držala u izolaciji i sada je ponovo zbacila sa vlasti i zatočila.
Za kraj pogledajte i foto priču Tužni prizori napuštenog rumunskog sela.
Toliko za danas, pišite nam i podijelite vaše priče sa nama na slobodnaevropa@rferl.org
Srdačan pozdrav do sutra ujutru,
Jasmina Đikoli
Dnevno@RSE dolazi besplatno u vaš inbox. Prijavite se, uštedite vrijeme, informišite se!