Ambasadori koji predstavljaju neke od država KVINTA-e na Kosovu osudili su nasilje nad pripadnicima KFOR-a i novinarima na severu zemlje u ponedeljak, 29. maja kada je došlo do sukoba pripadnika srpske zajednice i snaga NATO na Kosovu.
Iako tačan broj još uvek nije zvanično poznat, ekipa Radija Slobodna Evropa videla je povređene vojnike KFOR-a na terenu.
Udruženje novinara Kosova (AGK) saopštilo je da je u Zubinom Potoku zapaljen automobil jedne medijske ekipe, dok je na severu Kosova zabeleženo i više pokušaja napada i vandalizma na automobile novinarskih ekipa.
Ambasador Evropske unije na Kosovu Tomaš Šunjog rekao je da EU najoštrije osuđuje nasilne akcije demonstranata u Zvečanu.
"Ponavljamo naš poziv na hitan prekid nasilja i smanjenje tenzija“, napisao je on.
The EU in Kosovo strongly condemns the violent actions of protesters in Zvecan today, including the use of explosives, against @NATO_KFOR troops keeping the peace. We reiterate our call for an immediate halt to violence and de-escalation of tensions.
— Ambassador Tomáš Szunyog (@EUAmbKS) May 29, 2023
Nemački ambasador na Kosovu Jorn Rohde osudio je nasilje nad pripadnicima Kfora i novinarima na severu zemlje, rekavši da se situacija mora odmah eskalirati.
"Svaka nasilna akcija protiv KFOR-a i novinara je apsolutno neprihvatljiva i mora se prekinuti sada – hitno je potrebno deeskalirati situaciju“, napisao je Rohde na Tviteru.
Any violent action against @NATO_KFOR and journalists is absolutely unacceptable and must stop now - immediate need to deescalate. Thanks to all KFOR forces on the ground. I wish those injured a speedy recovery.
— Ambassador Jörn Rohde (@GermanAmbKOS) May 29, 2023
Francuski ambasador Olivije Gero je takođe putem objave na Tviteru poručio da nasilje nad pripadnicima KFOR-a i novinarima nije opravdano i mora prestati, a dao je punu podršku mirovnim trupama na Kosovu.
"Pozivamo Vladu Kosova da preduzme hitne mere za ublažavanje situacije“, rekao je Gero.
There is no justification for the violent attacks against Kfor and the press. They must stop. My thoughts go to all victims. Full support to @NATO_KFOR. We urge the Government of Kosovo to take immediately mesures to de-escalate the situation
— Ambassadeur Olivier Guerot (@Olivier_Guerot) May 29, 2023
Čak je i američki ambasador na Kosovu Džefri Hovenije napisao ranije tokom dana u poruci na Tviteru da "SAD oštro osuđuju nasilne akcije demonstranata danas u Zvečanu, uključujući upotrebu eksploziva, protiv pripadnika KFOR-a“.
"Ponavljamo naš poziv na hitno zaustavljanje nasilja ili akcija koje podstiču tenzije ili podstiču sukob", rekao je Hovenier.
Predstavnici zemalja KVINTA-e na Kosovu - SAD, Ujedinjenog Kraljevstva, Italije, Nemačke i Francuske - zatražili su od premijera Kosova Aljbina Kurtija da preduzme korake koji bi doveli do eskalacije situacije na severu Kosova.
Ovaj zahtev su izneli tokom sastanka sa premijerom.
Od jutra 29. maja, grupe Srba protestuju u Zvečanu, Zubinom Potoku i Leposaviću zbog nasilnog ulaska novih gradonačelnika opština na severu u opštinske zgrade u petak, 26. maja.
Protiv demonstranata, okupljenih ispred zgrade opštine Zvečan, intervenisale su trupe mirovne misije NATO-a na Kosovu, KFOR.
Tokom akcije čule su se eksplozije sa suzavcem i šok granatama, a na vojnike su bacane kamenice, flaše i molotovljevi kokteli.
Tenzije su ponovo porasle u opštinama na severu Kosova nakon što su izabrani gradonačelnici koji su izašli na vanredne izbore 23. aprila – svi Albanci.
Dosadašnji čelnici četiri opštine na severu, Severne Mitrovice, Zubinog Potoka, Zvečana i Leposavića, u kojima živi većinsko srpsko stanovništvo, bili su sa Srpske liste.
Oni su, međutim, u novembru prošle godine podneli ostavke u znak nezadovoljstva odlukom Vlade Kosova da preregistruje automobile na RKS – registarske oznake Republike Kosovo.
Izbore 23. aprila bojkotovali su Srpska lista i većinsko srpsko stanovništvo na severu, koje sada ne prihvata rezultate, odnosno nove predsednike.
Međunarodna zajednica osudila je odluku Vlade Kosova da gradonačelnici nasilno uđu u zgrade opština i pozvala vlasti na uzdržanost i povlačenje.