Hapšenja bivših i sadašnjih članova i zaposlenika Evropskog parlamenta u okviru istrage o navodnim nedozvoljenim lobističkim aktivnostima Katara osvijetlila su jedan od najvećih korupcijskih skandala u srcu Evropske unije (EU). Zbog ovih dešavanja pojedini posmatrači i europarlamentarci pozivaju na "korjenite reforme" te institucije, pišu svjetski mediji.
Saslušanja i hapšenja
Četiri osobe optužene su u istrazi zbog sumnje za podmićivanje u Evropskom parlamentu dok belgijski tužioci sumnjaju da je zalivska država pokušala da utiče na odluke parlamenta donacijama novca ili poklona, javio je BBC dodajući kako lokalni mediji izvještavaju da je riječ o Kataru, čija vlada to negira.
U saopštenju belgijskog federalnog tužilaštva u nedjelju 11. decembra, istaknuto je da je na saslušanju privedeno ukupno šest osoba, od kojih su dvije puštene.
Četiri osobe su uhapšene u okviru istrage koja ih tereti za "učešće u kriminalnoj organizaciji, pranje novca i korupciju".
Belgijski tužilac je saopštio da su istražitelji sumnjali da je zaljevska država nekoliko mjeseci uticala na ekonomske i političke odluke parlamenta, posebno ciljajući na pomoćnike.
Posmatrači i opozicioni zastupnici u Evropskom parlamentu rekli su da bi to mogao biti jedan od najvećih korupcijskih skandala koje je Evropski parlament ikada vidio.
Dok belgijske vlasti nisu imenovale optužene, potpredsjednicu Evropskog parlamenta Evu Kaili je grčka socijalistička partija Pasok lišila dužnosti u parlamentu i članstva u stranci.
Najveći skandal u istoriji EP
U okviru istrage o navodnom podmićivanju povezanim s Katarom, vlasti u Belgiji izvršile su opsežnu operaciju privođenja i ispitivanja nekoliko osoba, uključujući bivše i sadašnje članove i zaposlene u Evropskom parlamentu, napisao je Njujork tajms (The New York Times) uz ocjenu da je policijska operacija fokusirana na ono što bi mogao biti najveći skandal u istoriji Evropskog parlamenta.
Belgijska policija je u detaljnom saopštenju navela da je u racijama na 16 lokacija u Briselu pronađen kofer sa 600.000 eura u gotovini, te da su zaplijenili kompjutere i mobilne telefone.
Belgijski zvaničnik, koji je govorio pod uslovom anonimnosti, kazao je da je država koja je povezana s istragom Katar, dodajući da istraga o mogućim pokušajima uticaja na ekonomske i političke odluke Evropskog parlamenta traje najmanje četiri mjeseca i da su se moguća krivična djela dogodila u tom periodu, a potencijalno i ranije.
Među onima koji su 9. decembra privedeni na ispitivanje bila je i Eva Kaili, jedna od 14 potpredsjednica Evropskog parlamenta, rekao je belgijski zvaničnik dodajući da su privedeni i njen partner, Frančesko Đorđi (Francesco Giorgi), koji radi kao pomoćnik u Evropskom parlamentu, Luka Visentini (Luca), nedavno izabrani generalni sekretar Međunarodne konfederacije sindikata (ITUC) i Pjer Antonio Panzeri (Pier), bivši član Evropskog parlamenta.
Istraga, ukazuje Njujork tajms, dolazi u trenutku kada je Katar domaćin Svjetskog prvenstva u fudbalu i skandal će vjerovatno posramiti katarsku vladu koja je, između ostalog, kritikovana zbog eksploatacije radnika migranata koji su pomogli u izgradnji infrastrukture turnira.
Pročitajte i ovo: 'Mučna pitanja' za učesnike Svetskog prvenstva u KataruZvaničnik katarske vlade rekao je u subotu, 10. decembra, da vlada nije upoznata ni s kakvim detaljima evropske istrage, te da je država djelovala u potpunosti u skladu sa međunarodnim zakonima i propisima.
Kupovina uticaja
Odluka o sprovođenju operacije hapšenja u Briselu u vrijeme kada je zaljevsko kraljevstvo domaćin Svjetskog prvenstva odražava ozbiljnost istrage belgijskih tužioca o "kriminalnoj organizaciji, korupciji i pranju novca", ukazuje Tajms (The Times)
Pozivajući se na izvještaje belgijskih medija, londonski list navodi da su "vreće novca" pronađene u kući 44-godišnje Eve Kaili. Belgijski tužilac je u saopštenju naveo da su federalni policijski inspektori dvije godine "sumnjali da je zemlja iz Perzijskog zaljeva uticala na ekonomske i političke odluke Evropskog parlamenta".
Kaili je prošlog mjeseca na zasjedanju Evropskog parlamenta opisala Katar kao "predvodnika u radničkim pravima", ističe Tajms i dodaje da je bivša televizijska voditeljica dala komentare nakon sastanka s katarskim ministrom rada.
Panzeri, koji je također priveden 9. decembra, bio je član Evropskog parlamenta 15 godina do 2019. godine i u to vrijeme je predsjedavao Podkomitetom za ljudska prava.
Sada je, ističe Tajms, na čelu nevladine organizacije pod nazivom "Fight Impunity" (Borba protv nekažnjivosti), čiji je cilj "promovisanje borbe protiv nekažnjivosti u slučaju teških kršenja ljudskih prava i zločina protiv čovječnosti". Italijanski mediji su javili da su u petak u blizini Bergama privedene Panzerijeva supruga i kćerka.
Nevladina organizacija u centru slučaja
Iako je među uhapšenima najzvučnije ime potpredsjednice EP Eve Kaili - jedne od najglamuroznijih ličnosti u Briselu sa statusom slavne osobe u rodnoj Grčkoj - slučaj se također vrti oko nevladine organizacije koja je, donedavno, među članovima odbora ubrajala neke od najistaknutijih ličnosti evropske ljevičarske politike, ukazuje Politiko (Politico).
Kailin partner, Frančesko Đorđi koji je također priveden 9. decembra, savjetnik je za region Bliskog istoka i Sjeverne Afrike u Evropskom parlamentu, i osnivač je nevladine organizacije "Fight Impunity".
Ono što je, kako ističe Politiko, najvažnije je da je predsjednik te organizacije Pjer Antonio Panzeri, centralna ličnost u slučaju. U nalogu za njihovo hapšenje, ukazuje briselski portal, Panzeri je optužen da je "politički intervenisao kod članova koji rade u Evropskom parlamentu u korist Katara i Maroka".
Pojedini italijanski mediji su također javili da je u okviru akcije belgijskih vlasti u Italiji priveden i Nikolo Figa Talamanka (Niccolo Figa-Talamanca), Generali direktor druge nevladine organizacije, "No Peace Without Justice" (Nema mira bez pravde), koja je fokusirana na međunarodno krivično pravosuđe, ljudska prava i promovisanje demokratije na Bliskom istoku i u sjevernoj Africi.
Organizacija je, napisao je Politiko, službeno smještena u Njujorku i Rimu, ali ima istu briselsku adresu kao i Fight Impunity.
Neki od počasnih članova odbora Fight Impunity su bivša visoka predstavnica EU za vanjsku politiku i sigurnost Federika Mogerini, bivši francuski premijer Bernar Kaznev (Bernard Cazeneuve) i bivši evropski komesar za migracije Dimitris Avramopoulos, te Ema Bonino (Emma), bivša liberalna europarlamentarka i ministarka vanjskih poslova Italije.
Mogerini je dala ostavku na članstvo u odboru u subotu ujutro, 10. decembra, saopštio je portparol Evropskog koledža, gdje je Mogerinijeva sada rektorka.
Pozivi na reforme
Hapšenja potpredsjednice Evropskog parlamenta i četvoro povezanih s istragom o korupciji koja uključuje Katar izazvalo je pozive na "korjenitu reformu" u toj evropskoj instituciji, ističe agencija Frans pres (Agence France Presse).
Mihil van Hulten (Michiel van Hulten), direktor organizacije Transparensi internešenel EU (Transparency International) kazao je da ovo "nije izolovan incident" i da je proteklih decenija Evropski parlament "dozvolio da se razvije kultura nekažnjivosti, uz kombinaciju slabih finansijskih pravila i kontrola i potpuni nedostatak nezavisnog (ili bilo kakvog) etičkog nadzora" i da je vrijeme za korjenite reforme.
Alberto Alemanno, profesor prava sa sjedištem u Belgiji, rekao je da "skandal otvara više Pandorinih kutija odjednom", uključujući "neispravan etički sistem EU za poslanike u Evropskom parlamentu" i "razmjere stranog uticaja na Evropsku uniju".
Također, dodaje AFP, grupa Zelenih Evropskog parlamenta pozvala je na potpunu istragu navoda o podmićivanju od strane Katara naglasivši kako je potrebno ojačati pravila Parlamenta "kako se ovo ne bi ponovilo".
"Trenutni incident pokazuje koliko agresivno treće zemlje pokušavaju da izvrše uticaj na EU. Oni koji to rade nezakonitim sredstvima, ili čak podmićivanjem, moraju biti kažnjeni", rekao je Danijel Frojnd (Daniel Freund), njemački europarlamentarac koji je kopredsjedavajući parlamentarne grupe za korupciju.
Ovosedmične rasprave
Nakon hapšenja u istrazi o kupovini uticaja u Evropskom parlamentu, potpredsjednica te institucije suspendovana je s dužnosti 10. decembra, piše Asošiejtid press (The Associated Press) naglasivši da bi skupština EU trebala da održi posljednju plenarnu sjednicu ove godine u Strazburu, koja počinje u ponedjeljak, 12. decembra.
Pročitajte i ovo: Rješavanje gasnog pitanja za Evropu zadire u ljudska pravaNakon što je objavljena informacija o hapšenju u Briselu, predsjednica Evropskog parlamenta Roberta Metsola "odlučila je da odmah suspenduje sva ovlaštenja, dužnosti i zadatke koji su delegirani Evi Kaili u svojstvu potpredsjednice Evropskog parlamenta", rekao je glasnogovornik predsjednice parlamenta.
Kopredsjednik grupe Zelenih, Filip Lamberts (Philippe Lamberts), pozvao je na parlamentarnu istragu i da se ovo pitanje stavi na raspravu ove sedmice, naglasivši da će njegova grupa "glasati protiv viznih olakšica za Katar na ovosedmičnom plenarnom glasanju".
Izvršna vlast EU, Evropska komisija, predložila je u aprilu da se građanima Katara odobri kratki boravak bez viza u bloku od 27 zemalja pod uslovom da imaju biometrijski pasoš, ističe AP dodajući da je zakon već prošao kroz skupštinu. Ipak, neki poslanici predložili da se debata i glasanje odlože.