Najmanje 5.600 osoba iz 33 zemlje, koji su se bili priključili tzv. Islamskoj državi (ISIL), vratilo se u matične zemlje, navodi se u najnovijem izvještaju Soufan Centra, koji prenosimo na našoj Facebook stranici Ne u moje ime.
Prema podacima sigurnosnih službi, oko 900 državljana zemalja regije boravilo je ili boravi u Siriji i Iraku. Do sad ih se vratilo oko 250. Što se tiče BiH, policijske i obavještajne službe identificirale su oko 240 muškaraca i žena. Poginulo ih je između 50 i 70, vratilo se 46.
40.000 stranaca iz 110 zemalja
ISIL je proglasio “kalifat” 2014. godine nakon čega su na hiljade njegovih pristalica krenule u Siriju ili Irak.
Prema podacima pronađenim u Raki, oko 40.000 stranaca iz 110 zemalja pridružilo se ISIL-u, a identificirano ih je oko 19.000.
ISIL-u se pridružilo najviše državljana Rusije, njih 3.417. Na granicama Turske i putu prema Siriji ili Iraku zaustavljeno je 4.128, a vratilo ih se oko 400.
Iz Saudijske Arabije se ISIL-u pridružilo 3.244 osoba, vratilo ih se oko 760, dok je 7.523 zaustavljeno u Turskoj na putu prema Siriji ili Iraku.
Jordanaca je oko 3.000, a vratilo ih se oko 250. Prema podacima koje je sakupio Soufan Centar, Tunižana je 2.926, 4.605 je zaustavljeno u Turskoj, a vratilo se oko 800. Državljana Francuske koji su se pridružili ISIL-u je 1.910, u Turskoj su zaustavljena 2.622, a vratio se 271.
Marokanaca su 1.623, u Turskoj je na putu prema Siriji ili Iraku zaustavljen 2.831, a s ratišta ih se vratilo oko 200. Turaka i Uzbekistanaca je po 1.500, s tim što su turske službe zaustavile oko 7.200 osoba koje su se pokušale pridružiti ISIL-u, a s ratišta u Siriji i Iraku ih se vratilo oko 900.
U posljednjih godinu dana pala su sva veća uporišta ove militantne skupine, koju je UN proglasio terorističkom organizacijom, uključujući i Mosul u Iraku u julu te Raku u Siriji u oktobru ove godine.
Problem rehabilitacije
Povratnici s tih ratišta su danas veliki izazov za sigurnosne službe, ali i za pravosuđe. U izvještaju Soufan Centra se navodi da “postoji neslaganje o prijetnji koju predstavljaju strani borci njihovim zemljama porijekla ili zemljama kroz koje prolaze, ali je neizbježno da će neki od njih ostati posvećeni formi 'nasilnog džihada'”. Soufan Centar navodi kako dosad nijedna zemlja nije našla pravi način za suočavanje s problemom povratnika. Većina ih je zatvorena ili su “nestali s radara”.
Što se tiče Bosne i Hercegovine, dosad su 22 državljana BiH osuđena zbog odlaska ili za vrbovanje bh. državljana za odlazak na strana ratišta. Prema podacima koje je prikupio Soufan Centar, na područjima koja je kontrolirao ili kontrolira ISIL, boravilo je ili boravi 60 žena i 81 dijete iz BiH.
Upravo ovo se navodi kao posebno pitanje – koji je najbolji način njihove reintegracije, posebno jer je među njima i veliki broj tinejdžera koji su podučavani nasilnoj ideologiji, obučavani za rukovanje oružjem i eksplozivom i koji su učestvovali u borbama. U izvještaju Soufan Centra se naglašava da se nijedan dosadašnji program rehabilitacije i reintegracije, od kojih mnogi zahtijevaju mnogo resursa, nije pokazao uspješnim.
Prijetnja sigurnosti
Postoje i procjene da bi se strani borci mogli prebaciti u Libiju, Somaliju ili Afganistan, ali im problem predstavlja to što tamošnje militantne grupe, koje UN smatra terorističkim, među kojima su Al Šabab, Al Kaida ili Talibani sumnjičavo gledaju na pristalice ISIL-a.
Nicholas Rasmussen, direktor UN-ovog nacionalnog protuterorističkog centra, tokom govora u Aspenu u julu 2017. je primijetio da je, koliko je smanjen broj odlazaka, jednako toliko smanjen i broj povratnika s teritorija koji su pod kontrolom ISIL-a te da će većina ostati i braniti “kalifat” čak i ako to znači njihovu smrt. Istovremeno, velika prijetnja ostaju i oni koji podržavaju ISIL, ali nisu iz Evrope, Zapadnog Balkana i drugih zemalja otišli u Irak i Siriju.