Momčilo Krajišnik prije 22 godine postao je prvim predsjednikom Skupštine srpskog naroda, kojeg su mahom činili zastupnici u Skupštini tadašnje SRBiH. Danas, kao osuđeni ratni zločinac koji je poslije 13 i po izdržanih, a od 20 presuđenih godina zatvora ponovo je oživio tijelo koje je svojim odlukama odvelo u krvavo razračunavanje sa neistomišljenicima
Skupu na Palama u četvrtak su prisustvovali nekadašnji članovi Skupštine, dok se nitko od aktuelne vlasti RS nije pojavio.
Krajišnik je u uvodnom obraćanju kazao je kako je osnivanje ovog tijela bio jedan od najvažnijih događaja u povjesti srpskog naroda u BiH:
„Posljednje dvije decenije u sebi su sublimirale najslavniji deo istorije Srba zapadno od Drine. Svaka od posljednjih 20 godina mogla bi biti jubilej, koji bi se mogao slaviti sam za sebe. Te godine su vredne jer u sebi sadrže rezultate niza napora kroz istoriju, a na prijelazu 21. veka, ostvarenih“, naveo je Krajišnik.
Na današnji dan 1991. godine 77 zastupnika Srba je napustilo Skupštinu SRBiH. Upravo na ovoj sjednici donesena je i odluka o raspisivanju plebiscita srpskog naroda, a po osnovu tada donesene odluke po kojoj „Srbi žele ostati u zajedničkoj državi Jugoslaviji koja bi obuhvatala Srbiju, Crnu Goru, Srpsku autonomnu oblast Krajinu, Srpsku autonomnu oblast Slavoniju, Baranju i zapadni Srem, te sve ostale koji žele ostati u takvoj državi“.
Ovo je ujedno bilo i pitanje o kojem su se izjašnjavi Srbi, a čije je rezultate rukovodstvo SDS-a, kako je to naveo i Tribunal u Hagu, iskoristilo za razvijanje odvojenih srpskih političkih struktura. Tri dana nakon osnivačke sjednice Skupštine u telefonskom razgovoru sa pjesnikom Gojkom Đogom, Radovan Karadžić, haški optuženik kojem se danas sudi za genocid, pokazao je kakve namjere se kriju iza odvajanja:
„Ja ću sad njima morati otvoreno da govorim. Ljudi, nemojte se zaje... u Boih ima 400 hiljada Srba naoružanih, šta vi mislite? Plus su tu armija, tehnika i sve to, šta vi mislite da se možete da se otcijepite?“
Isto tako na osnovu plebiscita, SDS i vojne snage na svakom području u kojem su Srbi bili većina, uz podršku JNA i paravojnih organizacija, počele su ostvarivati fizičku i političku kontrolu, što je bio uvod u proglašavanje Republike srpskog naroda u Bosni i Hercegovini 9. januara 1992. Krajišnik je upravo sa mjesta predsjednika Skupštine to i proglasio:
„Konstatujem da je Skupština srpskog naroda usvojila Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH i proglasila Republiku srpskog naroda BiH kao federalnu jedinicu u sastavu Savezne države Jugoslavije.“
Kanije će većina tadašnjeg srpskog rukovodstva, na čelu s Krajišnikom, Karadžićem, Biljanom Plavšić, Mićom Stanišićem i Radoslavom Brđaninom, pred Međunarodnim tribunalom odgovarati za odluke koje su tada donosili i postupke koji naposlijetku doveli do genocida nad Bošnjacima.
Oživljavanje onoga što se smatra jednim od najmračnijih dijelova novije istorije BiH strašno je, kaže univerzitetski profesor i politički analitičar Esad Bajtal:
„To je kontinuirana borba protiv eventualnog oživljavanja antifašističkog sistema vrijednosti, demokratskog sistema vrijednosti, radi se o još jednom pokušaju da se produži bivstvovanje onih koji su nas doveli ovdje gdje su nas doveli, jer to opet počinje s iste strane. U ovo je zemlji nema istih - neko je počeo. U ovoj zemlji nema čistih - drugi su se pridružili jednoj takvoj nakaradnoj izvedbi, nečemu što je dovelo do rata. Uostalom, bilo je dogovora. Jedan od njih se zove Karađorđevo. Priča o BiH i njenom rasturanju i njenoj podjeli počinje tim dogovorim. I naravno da oni koji su sve to počeli i koji nisu postigli sve svoje ciljeve žele sad na drugi način da ih ostvare.“
Za Raifa Dizdarevića, nekadašnjeg predsjednika Predsjedništva bivše Jugoslavije, revizionističke težnje pokazuju kako se fašizam i danas može povampiriti:
„Nažalost, odigrali su se događaji koji su pokazali da fašizam nije uništen. Mi smo u toku ovog oslobodilačko-odbrambenog rata vidjeli da se fašizam može povampiriti i manifestovati u najgorim, najmonstruoznijim vidovima“, konstatuje Bajtal.
Direktor Međunarodnog Foruma Bosna Rusmir Mahmutčehajić smatra kako je antibosanstvo kroz istoriju onemogućilo da se bosanski narod ostvari kao politički narod zbog toga što je uvijek predstavlja smetnju ostvarenju velikodržavnih ambicija. Za Mahmutčehajića nije čudno što se danas ponavljaju iste ideje koje se mogu pratiti kroz razna razdoblja:
„One ne mogu nestati sve dotle dok bosanski politički narod ne bude dovoljno jak da se tome suprotstavi, sve dotle dok Beograd i Zagreb ne budu snagom političkog mišljenja i političkog pokreta u Bosni prisiljeni da se ponašaju u skladu s pravilima evropskog političkog poretka. Veliki dijelovi bosanske teritorije danas su potpuno izdvojeni iz bosanskog političkog, društvenog, ekonomskog poretka i prepuštene nekim nacionalističkim oligarhijama, koje su isto toliko neprijatelji narodima na koje se pozivaju koliko i cijeloj Bosni. Kad danas ljudi se čude vaskrsnuću starih ideja na Palama, u Banjoj Luci, u Mostaru, oni bi se zapravo trebali čuditi kako ti procesi političkog konsolidiranja bosanskog naroda u politički narod upravo tako idu sporo. Danas bi više trebalo kriviti one koji su zaduženi za branjen je Bosne, za njeno predstavljanje svijetu, onemogućenje unutarnje destrukcije, koja postoji na svim razinama, nego zapravo te koji su historijski prepoznatljivi“, ocjenjuje Mahmutčehajić.
Iako se 24. oktobar smatra temeljnim datumom u formiranju današnje Narodne Skupštine RS, analitičari upozoravaju da to tako ne može.
Razlika je u tome što su posljedice tada jednonacionalne skupštine dovele do etničkog čišćenja i strašnih zločina, dok ova današnja mora odražavati volju svih naroda i nikada se ne može vratiti na staro.
Skupu na Palama u četvrtak su prisustvovali nekadašnji članovi Skupštine, dok se nitko od aktuelne vlasti RS nije pojavio.
Krajišnik je u uvodnom obraćanju kazao je kako je osnivanje ovog tijela bio jedan od najvažnijih događaja u povjesti srpskog naroda u BiH:
„Posljednje dvije decenije u sebi su sublimirale najslavniji deo istorije Srba zapadno od Drine. Svaka od posljednjih 20 godina mogla bi biti jubilej, koji bi se mogao slaviti sam za sebe. Te godine su vredne jer u sebi sadrže rezultate niza napora kroz istoriju, a na prijelazu 21. veka, ostvarenih“, naveo je Krajišnik.
Na današnji dan 1991. godine 77 zastupnika Srba je napustilo Skupštinu SRBiH. Upravo na ovoj sjednici donesena je i odluka o raspisivanju plebiscita srpskog naroda, a po osnovu tada donesene odluke po kojoj „Srbi žele ostati u zajedničkoj državi Jugoslaviji koja bi obuhvatala Srbiju, Crnu Goru, Srpsku autonomnu oblast Krajinu, Srpsku autonomnu oblast Slavoniju, Baranju i zapadni Srem, te sve ostale koji žele ostati u takvoj državi“.
Ovo je ujedno bilo i pitanje o kojem su se izjašnjavi Srbi, a čije je rezultate rukovodstvo SDS-a, kako je to naveo i Tribunal u Hagu, iskoristilo za razvijanje odvojenih srpskih političkih struktura. Tri dana nakon osnivačke sjednice Skupštine u telefonskom razgovoru sa pjesnikom Gojkom Đogom, Radovan Karadžić, haški optuženik kojem se danas sudi za genocid, pokazao je kakve namjere se kriju iza odvajanja:
„Ja ću sad njima morati otvoreno da govorim. Ljudi, nemojte se zaje... u Boih ima 400 hiljada Srba naoružanih, šta vi mislite? Plus su tu armija, tehnika i sve to, šta vi mislite da se možete da se otcijepite?“
Obilježavanje prve sjednice Skupštine srpskog naroda
Isto tako na osnovu plebiscita, SDS i vojne snage na svakom području u kojem su Srbi bili većina, uz podršku JNA i paravojnih organizacija, počele su ostvarivati fizičku i političku kontrolu, što je bio uvod u proglašavanje Republike srpskog naroda u Bosni i Hercegovini 9. januara 1992. Krajišnik je upravo sa mjesta predsjednika Skupštine to i proglasio:
„Konstatujem da je Skupština srpskog naroda usvojila Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH i proglasila Republiku srpskog naroda BiH kao federalnu jedinicu u sastavu Savezne države Jugoslavije.“
Kanije će većina tadašnjeg srpskog rukovodstva, na čelu s Krajišnikom, Karadžićem, Biljanom Plavšić, Mićom Stanišićem i Radoslavom Brđaninom, pred Međunarodnim tribunalom odgovarati za odluke koje su tada donosili i postupke koji naposlijetku doveli do genocida nad Bošnjacima.
Oživljavanje onoga što se smatra jednim od najmračnijih dijelova novije istorije BiH strašno je, kaže univerzitetski profesor i politički analitičar Esad Bajtal:
„To je kontinuirana borba protiv eventualnog oživljavanja antifašističkog sistema vrijednosti, demokratskog sistema vrijednosti, radi se o još jednom pokušaju da se produži bivstvovanje onih koji su nas doveli ovdje gdje su nas doveli, jer to opet počinje s iste strane. U ovo je zemlji nema istih - neko je počeo. U ovoj zemlji nema čistih - drugi su se pridružili jednoj takvoj nakaradnoj izvedbi, nečemu što je dovelo do rata. Uostalom, bilo je dogovora. Jedan od njih se zove Karađorđevo. Priča o BiH i njenom rasturanju i njenoj podjeli počinje tim dogovorim. I naravno da oni koji su sve to počeli i koji nisu postigli sve svoje ciljeve žele sad na drugi način da ih ostvare.“
Za Raifa Dizdarevića, nekadašnjeg predsjednika Predsjedništva bivše Jugoslavije, revizionističke težnje pokazuju kako se fašizam i danas može povampiriti:
„Nažalost, odigrali su se događaji koji su pokazali da fašizam nije uništen. Mi smo u toku ovog oslobodilačko-odbrambenog rata vidjeli da se fašizam može povampiriti i manifestovati u najgorim, najmonstruoznijim vidovima“, konstatuje Bajtal.
Direktor Međunarodnog Foruma Bosna Rusmir Mahmutčehajić smatra kako je antibosanstvo kroz istoriju onemogućilo da se bosanski narod ostvari kao politički narod zbog toga što je uvijek predstavlja smetnju ostvarenju velikodržavnih ambicija. Za Mahmutčehajića nije čudno što se danas ponavljaju iste ideje koje se mogu pratiti kroz razna razdoblja:
„One ne mogu nestati sve dotle dok bosanski politički narod ne bude dovoljno jak da se tome suprotstavi, sve dotle dok Beograd i Zagreb ne budu snagom političkog mišljenja i političkog pokreta u Bosni prisiljeni da se ponašaju u skladu s pravilima evropskog političkog poretka. Veliki dijelovi bosanske teritorije danas su potpuno izdvojeni iz bosanskog političkog, društvenog, ekonomskog poretka i prepuštene nekim nacionalističkim oligarhijama, koje su isto toliko neprijatelji narodima na koje se pozivaju koliko i cijeloj Bosni. Kad danas ljudi se čude vaskrsnuću starih ideja na Palama, u Banjoj Luci, u Mostaru, oni bi se zapravo trebali čuditi kako ti procesi političkog konsolidiranja bosanskog naroda u politički narod upravo tako idu sporo. Danas bi više trebalo kriviti one koji su zaduženi za branjen je Bosne, za njeno predstavljanje svijetu, onemogućenje unutarnje destrukcije, koja postoji na svim razinama, nego zapravo te koji su historijski prepoznatljivi“, ocjenjuje Mahmutčehajić.
Iako se 24. oktobar smatra temeljnim datumom u formiranju današnje Narodne Skupštine RS, analitičari upozoravaju da to tako ne može.
Razlika je u tome što su posljedice tada jednonacionalne skupštine dovele do etničkog čišćenja i strašnih zločina, dok ova današnja mora odražavati volju svih naroda i nikada se ne može vratiti na staro.