Manjine na listama u 34 opštine

Zasjedanje Izborne komisije BiH

Na predstojećim opštinskim izborima u Bosni i Hercegovini, koji su zakazani za 5. oktobar ove godine, pripadnici nacionalnih manjina imaće priliku da biraju svoje predstavnike u lokalnim organima vlasti. Međutim, to pravo će moći iskoristiti samo opštine koje su svojim dokumentima predvidjele učešće u vlasti pripadnika etnički manjinskih grupa.

Ove godine po prvi put za lokalne izbore u Bosni i Hercegovini, koji će biti održani u oktobru, pripadnici nacionalnih manjina su imali pravo da se prijave za učešće kako bi učestvovali u radu opštinskih vijeća, gradskih vijeća ili skupština grada. Prema Izbornom zakonu BiH, pravo da se kandiduju ostvarile su samo one opštine koje su u svom statutu predvidjele mogućnost učešća nacionalnih manjina. Tako će u oktobru 17 nacionalnih manjina svoje pravo ostvariti u 34 bosanskohercegovačke opštine.

Dario Atijas to pravo ostvariće kao pripadnik Jevreja u Doboju. Prema njegovim riječima, problem nacionalnim manjinama predstavlja činjenica da nemaju pravo na novac iz budžeta kako bi vodili predizbornu kampanju:

„Tako da postoji tu jedan problem s obzirom da jevrejska opština u Doboju, kao i druga udruženja u BiH koja su kandidovala svoje predstavnike nisu politički subjekat. Na izborima se smatraju kao takvi, ali trenutno iz budžeta nisu finansirani, tako da je upitna i moja kampanja. Mogu se jedino uzdati u svoje snage i u svoje birače - da ćemo ići na lični kontakt sa ljudima jer stvarno obraćao sam se raznim institucijama, ali niko ne nudi nikakavu finansijsku pomoć.“

Jedan od kandidata nacionalnih manjina na predstojećim opštinskim izborima je i Stevo Havreljuk, inače predsjednik Saveza nacionalnih manjina u Republici Srpskoj, koji se prijavio za učešće u Banjoj Luci. Na pitanje šta misli o tome što su na listi nacionalnih manjina i oni koje su predložile političke partije, on kaže:

„Lista nacionalnih manjina će biti opterećena tim jer u svakom slučaju da će političke partije imati veći broj glasova i postoji bojazan da će istinski predstavnici nacionalnih manjina imati relativno mali broj glasova.“

Pored liste nacionalnih manjina, Izborni zakon Bosne i Hercegovine predviđa da svaka lista uključi kandidate muškog i ženskog spola. Nakon zbrajanja u Centralnoj izbornoj komisiji kažu da nisu zadovoljni brojem žena koje su se našle na kandidatskim listama. Od ukupnog broja prijavljenih tek je 35,3 posto žena, kaže predsjednik Centralne izborne komisije Suad Arnautović:

„Kod načelnika je taj broj još drastičniji imajući u vidu da na kandidatskim listama za načelnike nema listi, dakle nema usaglašavanja, nema zakonske odredbe, nego su individualni predlagači. Dakle svaki pojedinac je kandidat sam za sebe. Tu imamo 566 kandidata. Od toga je samo 36 žena kandidatkinja ili 6,36 posto, a 530 je muških.“

Predstavnik Centra za promociju civilnog društva Šefko Bajić smatra da se po broju nacionalnih manjina i žena zastupljenih na listama mjeri stepen demokratičnosti bosanskohercegovačkog društva. O tome da li je manji broj žena na listama rezultat sastava političkih partija, koje u svom članstvu većinom imaju muškarce, Bajić kaže:

„Ovo pitanje žena, manjina nije stvar dobre volje muškarca ili žene ili nekoga ko je ispred manjina u nekoj političkoj partiji - jer nemaju političke partije nikakvih problema da imaju Muharema Serbezovskog na svojoj listi ako će im on donijeti određen broj glasova. Ali ne treba biti motiv da dobijete broj glasova, nego motiv da budete demokratska stranka. Ja bih ih radije nazvao ne previše demokratskim. To se vidi kroz način njihovog djelovanja. To se vidi kroz jako rijetko prisustvo i komunikaciju koju stranke nakon što se završe izbori ostvare sa svojim biračima. Vi na prste jedne ruke možete izbrojati poslanike iz stranaka koji komuniciraju sa svojim biračkim tijelom. Imamo situacija gdje nama građani kažu da poslanici koji su izabrani iz tih gradova tokom svog četverogodišnjeg mandata nikada ne posjete grad iz kojeg su, na kraju-krajeva, dobili najveći broj glasova.“

I ovogodišnji opštinski izbori u BiH pokazuju neravnopravnost među kandidatima, smatra Bajić. On ocjenjuje kako treba uvesti pravilo da političke partije same finansiraju izbore kako bi se vidjelo koliko su jake. Sve dok građani plaćaju kampanje političkih partija, imaju pravo da pitaju gdje se troši novac budžetskih korisnika, zaključuje Bajić.