Godine 2003. korona virus koji je bio uzročnik bolesti SARS, ubijao je jednog od 10 zaraženih, pojavio se u Kini i proširio na nekoliko drugih država. Onda je nakon osam mjeseci nestao. Radio Slobodna Evropa pitala je jednog od vodećih virologa na svijetu – Zašto?
Kada je snimljena ova fotografija 29. aprila 2003., svijet je bio u opasnosti od nečega što je moglo postati prva pandemija 21. vijeka. SARS je bila bolest izazvana misterioznim virusom korona koji je ubijao 10 procenata zaraženih ljudi, najviše zato što su pluća pacijenata bila blokirana tekućinom.
Krajem 2002. SARS je počeo da se širi nakon što je korona virus, za koji se vjeruje da imaju rezervoar na slijepim miševima, prešao na mačku cibetku, preko koje se zarazio čovjek u Kini.
Virusi mogu da pređu sa životinje na čovjeka udisanjem daha životinje, jedenjem hrane kontaminirane izmetom životinje ili razmjenom tjelesnih tekućina – do čega može doći ako mesar radi sa posjekotinom na ruci.
Ovakve “prelazne infekcije” među različitim vrstama nisu rijetkost, ali korona virus kojim se zarazio nulti pacijent 2002. razvio je trik koji je mogao izazvati globalni haos: sposobnost da se lako prenosi među ljudima.
Na desetine, zatim i stotine ljudi u Kini bili su pogođeni zastrašujućom novom zarazom.
Vladajuća Komunistička partija Kine započela je zataškavenje krize slično onom koje se desilo oko havarije u Černobilu.
Ljekarima nije bilo dozvoljeno da govore, a putovanja su se nastavila bez provjeravanja.
Kineski doktor Liu Jianlun koji je tajno liječio pacijente od bolesti kasnije poznate kao SARS u Guangdongu, putovao je 21. februara 2003. u Hongkong kako bi prisustvovao vjenčanju.
Nakon što je došao u svoju sobu na devetom spratu hotela Metropol, groznica koju je osjećao se pogoršala.
Dok je došao do lokalne bolnice sa već naprednim simptomima novog virusa nekoliko turista koji su odsjedali u Metropolu već je bilo inficirano vjerovatno zato što je Liu povraćao u hodniku hotela.
Doktor Liu je umro 4. marta nakon što je priznao ljekarima da se borio sa čudnom viralnom zarazom u kontinentalnoj Kini.
Hongkonške vlasti brzo su reagovale za zaustave širenje zaraze, ali nakon što su se oglasili alarmi za uzbunu već je nekolicina gostiju Metropola bila zaražena i otišla iz hotela noseći sa sobom virus u svoje države.
Jedna starija žena je napustila Metropol i vratila se u Kanadu 23. februara gdje se pozdravila sa svojim sinom zagrlivši ga.
Za manje od tri sedmice oboje su preminuli i Kanada je postala jedno od žarišta SARS-a.
Gosti hotela Metropol iz Vijetnama i Singapura takođe su prenosili virus u svoje države i tako izazivali nova širenja zaraze SARS-a i dalje globalno širenje kao i uzrokovali neke drastične mjere u pokušajima zaustavljanja.
Do mjeseca juna 2003, najmanje 774 ljudi je umrlo od virusa. A onda je virus stao.
Profesor virologije John Oxford je rekao za Radio Slobodna Evropa (RSE) da je razlog što SARS iz 2003. nije bio toliko zarazan sa manje od jednim procentom smrtnosti u odnosu na COVID-19 umnogome zavisi od sreće.
“Mislim da su dva virusa veoma različita”, kaže Oxford. “Imali smo sreće u tom smislu u odnosu na SARS iz 2003. Koji se nije širio ni blizu toliko kao COVID-19.”
Takođe i sa strogim mjerama zaustavljanja koje su uvedene u većini zamalja u kojima se pojavio, kaže Oxford:
“Na kraju nije bilo ljudi koje je mogao inficirati, ponestalo mu je daha.”
Trenutna pandemija COVID-19 uzrokovana korona virusom proširila se svijetom, ubila više od 100.000 ljudi i pozatvarala velike segmente svjetske ekonomije.
Oxford kaže da je još uvijek teško znati zašto korona virus koji je uzročnik bolesti COVID-19 i pandemije može tako lako da se širi: “Zašto jazavičari imaju kratke noge, zašto hrtovi imaju dugačke noge? To je evolucija. Novi korona virus je evoluirao da se brzo širi uzrokujući mnogo asimptomatičnih infekcija, uzrokujući smrtnost i tako dalje. Ima različite karakteristike.”
Nedavna kineska studija sugeriše da se užasni uspijeh novog virusa može pripisati njegovoj sposobnosti da skače sa osobe na osobu i prije nego se osjete simptomi ili kako profesor Oxford ističe – sa ljudi koji ne znaju da su inficirani i koji nikada nisu osjetili simptome.
Suprotno tome, SARS pacijenti iz 2003. bili su najzarazniji samo onda kada su već patili zbog bolesti koja ih je obuzela što je davalo vremena medicinarima da izoluju inficirane.
Šta god da se u konačnici potvrdi da je razlog brzog širenja novog korona virusa širom svijeta, profesor Oxford kaže da je virus očigledno mnogo lukavijeg ponašanja nego smrtonosniji ali manje zarazan SARS korona virus iz 2003. dodajući: “Moja pretpostavka je da će se zadržati na ovim karakteristikama.”
