Parlament RS usvojio je na svojoj posljednjoj sjednici Zakon o koncesijama kojim se uređuje način i postupak dodjele koncesija u tom entitetu, kao i politika njihove dodjele. Iako je dio opozicije mišljenja da je novo zakonsko rješenje bolje od prethodnog, ipak smatraju da se ostavlja ogroman prostor za kriminal i korupciju. Dok u Vladi RS tvrde da je zakon pravičan, a njegova rješenja dobra, ekonomisti su izričito protiv njega.
I pozicija i opozicija u Republici Srpskoj svjesne su da su koncesije jedna od rijetkih preostalih šansi na kojima taj entitet djelimično može da bazira svoj ekonomski oporavak. Iako se novi Zakon o koncesijama čini boljim od prethodnog - dio opozicije ipak smatra da je riječ o prevari.
Poslanik Partije demokratskog progresa u parlamentu RS Aleksandar Golijanin kritikovao je član 26 Zakona prema kojem se koncesija može dodjeljivati pregovaračkim postupkom u slučaju zaključenih sporazuma Vlade ili javnih preduzeća. To znači da javni poziv izostaje, a Vlada je nadležna za dodjelu koncesije – upozorava Golijanin.
„Aktualni resursi ne smiju biti predmet dogovora u četiri oka. Oni moraju biti otvoreni, moraju biti dostupni svima i moraju biti naš adut za budućnost. Znate li zbog čega se ne pojavljuju ozbiljni investitori u RS? Zbog kriminala, korupcije i političke nestabilnosti“, istakao je on.
U Socijaldemokratskoj partiji BiH smatraju da je zakonom trebala biti utvrđena minimalna i maksimalna koncesiona naknada, odnosno, da bi javnost morala imati uvid u to koliki prihod i dobit su ostvarili koncesionari.
„Ja mislim da je to nešto što bi moralo da se zna. To je javna stvar. Javno dobro je javna stvar. Javna stvar je javni interes. Javni interes su javne pare“, ističe poslanik te stranke u NSRS Slobodan Popović.
Popović kaže da njegova stranka ima i ozbiljne rezerve prema dužini koncesionog perioda.
„Mislim da je 30 godina mnogo. Bez obzira na sve primjede iz raznoraznih izvora, ali mislim da bi 20 godina bilo sasvim pristojno, sa mogućnosti, normalna stvar, ako postoji obostrani interes da se to produži ako treba i za narednih 20 godina“, navodi Popović.
Rasprodaja prirodnih bogatstava
Istovremeno, pozicija je ponosno predstavila novo zakonsko rješenje kao transparentno i pravično. Ministar industrije, energetike i rudarstva RS Željko Kovačević pojasnio je da su predviđena tri načina dodjele koncesija: na inicijativu nadležnog organa, zainteresovanog i pregovaračkim postupkom.
„Novina po ovom zakonu je da se za koncesije koje dodjeljuje Vlada koncesiona naknada za korištenje dijeli između budžeta RS i budžeta lokalne samouprave na čijoj teritoriji se obavlja koncesiona djelatnost“, rekao je Kovačević.
Direktor Ekonomskog instituta u Bijeljini Aleksa Milojević smatra da je novi zakon prevara kojom bi se opštine privolile da ustupaju dobra radi većeg procenta od koncesione naknade - kako je ovim zakonom predviđeno.
„Pošto su opštine siromašne, njima je važno da dobiju 100, 200 ili 300 hiljada maraka od tih koncesija i one će prodati jedno ogromno nacionalno bogatstvo da bi dobile u budžet 300, 400, 500 ili milion maraka“, smatra Milojević.
Ekonomista Aleksa Milojević je izričiti protivnik Zakona o koncesijama jer smatra da se njime rasprodaju prirodna bogatstva koja su jedina šansa za opstanak. Milojević kaže da se vlasti RS upravo na slučaju koncesija trebaju ugledati na Zapad:
„Mi treba da proglasimo da je prirodno dobro javno dobro i da ne može nikako biti u koncesionoj nadoknadi ispod 51 posto. A velika prirodna dobra, kao što su kod nas Drina ili rudnici uglja ili nafta, to je da Zapadu svugdje 100 posto u vlasništvu države i nikom ne pada na pamet da ta prva nacionalna dobra ustupi nekome, jer živi se od prirodnih dobara.“
Aleksa Milojević podsjeća da prihodi od koncesija u Republici Srpskoj čine svega dva do tri odsto ukupnih prihoda. Tim prije, ističe ovaj ekonomista, se dovodi u pitanje zakon koji ustupa prirodna dobra kao jedinu šansu da male ekonomije prežive.
I pozicija i opozicija u Republici Srpskoj svjesne su da su koncesije jedna od rijetkih preostalih šansi na kojima taj entitet djelimično može da bazira svoj ekonomski oporavak. Iako se novi Zakon o koncesijama čini boljim od prethodnog - dio opozicije ipak smatra da je riječ o prevari.
Poslanik Partije demokratskog progresa u parlamentu RS Aleksandar Golijanin kritikovao je član 26 Zakona prema kojem se koncesija može dodjeljivati pregovaračkim postupkom u slučaju zaključenih sporazuma Vlade ili javnih preduzeća. To znači da javni poziv izostaje, a Vlada je nadležna za dodjelu koncesije – upozorava Golijanin.
„Aktualni resursi ne smiju biti predmet dogovora u četiri oka. Oni moraju biti otvoreni, moraju biti dostupni svima i moraju biti naš adut za budućnost. Znate li zbog čega se ne pojavljuju ozbiljni investitori u RS? Zbog kriminala, korupcije i političke nestabilnosti“, istakao je on.
U Socijaldemokratskoj partiji BiH smatraju da je zakonom trebala biti utvrđena minimalna i maksimalna koncesiona naknada, odnosno, da bi javnost morala imati uvid u to koliki prihod i dobit su ostvarili koncesionari.
„Ja mislim da je to nešto što bi moralo da se zna. To je javna stvar. Javno dobro je javna stvar. Javna stvar je javni interes. Javni interes su javne pare“, ističe poslanik te stranke u NSRS Slobodan Popović.
Popović kaže da njegova stranka ima i ozbiljne rezerve prema dužini koncesionog perioda.
„Mislim da je 30 godina mnogo. Bez obzira na sve primjede iz raznoraznih izvora, ali mislim da bi 20 godina bilo sasvim pristojno, sa mogućnosti, normalna stvar, ako postoji obostrani interes da se to produži ako treba i za narednih 20 godina“, navodi Popović.
Rasprodaja prirodnih bogatstava
Istovremeno, pozicija je ponosno predstavila novo zakonsko rješenje kao transparentno i pravično. Ministar industrije, energetike i rudarstva RS Željko Kovačević pojasnio je da su predviđena tri načina dodjele koncesija: na inicijativu nadležnog organa, zainteresovanog i pregovaračkim postupkom.
„Novina po ovom zakonu je da se za koncesije koje dodjeljuje Vlada koncesiona naknada za korištenje dijeli između budžeta RS i budžeta lokalne samouprave na čijoj teritoriji se obavlja koncesiona djelatnost“, rekao je Kovačević.
Direktor Ekonomskog instituta u Bijeljini Aleksa Milojević smatra da je novi zakon prevara kojom bi se opštine privolile da ustupaju dobra radi većeg procenta od koncesione naknade - kako je ovim zakonom predviđeno.
„Pošto su opštine siromašne, njima je važno da dobiju 100, 200 ili 300 hiljada maraka od tih koncesija i one će prodati jedno ogromno nacionalno bogatstvo da bi dobile u budžet 300, 400, 500 ili milion maraka“, smatra Milojević.
Ekonomista Aleksa Milojević je izričiti protivnik Zakona o koncesijama jer smatra da se njime rasprodaju prirodna bogatstva koja su jedina šansa za opstanak. Milojević kaže da se vlasti RS upravo na slučaju koncesija trebaju ugledati na Zapad:
„Mi treba da proglasimo da je prirodno dobro javno dobro i da ne može nikako biti u koncesionoj nadoknadi ispod 51 posto. A velika prirodna dobra, kao što su kod nas Drina ili rudnici uglja ili nafta, to je da Zapadu svugdje 100 posto u vlasništvu države i nikom ne pada na pamet da ta prva nacionalna dobra ustupi nekome, jer živi se od prirodnih dobara.“
Aleksa Milojević podsjeća da prihodi od koncesija u Republici Srpskoj čine svega dva do tri odsto ukupnih prihoda. Tim prije, ističe ovaj ekonomista, se dovodi u pitanje zakon koji ustupa prirodna dobra kao jedinu šansu da male ekonomije prežive.
