Vlada Republike Srpske pokušava naći izlaz iz ekonomske krize povećavanjem nameta privredi, a ne smanjenjem javne potrošnje - kako je to uobičajeno u svijetu. Opozicija i nezavisni ekonomisti smatraju da je razlog tome što entitetske vlasti ne znaju kako da razviju privredu. Istovremeno se ne usuđuju rezati potrošnju jer su budžetski korisnici važan segment biračke mašinerije, a 2012. je godina lokalnih izbora.
Direktor Ekonomskog instituta u Bijeljini Aleksa Milojević smatra da je Vlada Republike Srpske potpuno zalutala u ekonomiji jer je napustila sve principe koji omogućavaju normalno poslovanje. Tako je i u oblasti poreza - u RS su najveći porezi na svijetu i iznose više od 60 procenata, dok u zemljama zapadne Evrope porezi i doprinosi ne prelaze 42 odsto, podsjeća profesor Milojević.
Ranko Milić iz Unije udruženja poslodavaca RS: Subvencije i podsticaj poljoprivredi su ostali na nivou iz prethodne godine, što će reći da je više uzeto od privrede sredstava nego što joj je namijenjeno.
„Mi imamo ogroman poreski pritisak i ono što je veoma primijetno to je da ova vlada prosto juriša u pogrešnom pravcu, da izlaz iz krize traži upravo tamo gdje ne može da razriješi krizu, na pravcu koji je uvodi u još veću krizu. Osnovni princip ekonomske stabilizacije, odnosno ekonomske efikasnosti je da se smanji javna potrošnja, a da se poveća investiciona potrošnja. Način da se to uradi je da se smanje porezi, time se smanjuje javna potrošnja, a onda preduzećima ostaje više za investicije. I onda je to materijalna osnova za izlazak iz krize“, ocjenjuje Milojević.
U prošloj godini Vlada RS je budžetom i mjerama ekonomske politike predvidjela 60 miliona kao podsticaj poljoprivredi i 20 miliona maraka za podsticaj izvoznicima. U istom periodu iz privrede je, po osnovu različitih povećanja poreza i doprinosa, uzela oko 270 miliona maraka dodatnih sredstava, kaže predsjednik Unije udruženja poslodavaca RS Ranko Milić.
„Subvencije i podsticaj poljoprivredi su ostali na nivou iz prethodne godine, što će reći da je više uzeto od privrede sredstava nego što joj je namijenjeno“, navodi Milić.
Gubitak 8.000 radnih mjesta, povećan "na crno"
Svega 20 miliona maraka namijenjenih izvozu takođe je dato firmama na kraju godine - što je još jedna od zamjerki privrednik, podsjeća izvršna direktorica Privredne komore RS Dragica Ristić. Govoreći o odnosu podsticaja i opterećanja, Ristićeva zaključuje:
Popunjavanje prijave za posao na birou za nezaposlene - ilustrativna fotografija: Midhat Poturović
„Sigurno da ono što je u proteklom periodu učinjeno nije dovoljno i sigurno da nije rješenje u povećanju opterećanja privredi. Mi ćemo i u toku 2012. insistirati da se bar za narednu godinu traže rješenja u dodatnom rasterećenju privrede jer mislimo da je to jedini način. Naš je zahtjev zaista za smanjenje javne potrošnje, da se tu traže rezerve. A što se tiče podsticaja, suština je da to što se budžetom predvidi bude na vrijeme plasirano i da bude plasirano po transparentnim procedurama.“
Član Ekonomskog savjeta Srpske demokratske stranke Zoran Latinović ističe da je nedopustivo da stope poreza i doprinosa prošle godine uzrokuju gubitak oko 8.000 radnih mjesta.
„Sem toga, poreska politika povećala je rad na crno. Poznata vam je činjenica da se procjenjuje da oko 80.000 radnika u RS radi na crno. Takva je poreska politika - sunovrat ekonomije i privrednog razvoja. Ja u tome dijelu vidim da Vlada RS ne umije da napravi privredni rast i razvoj“, ocjenjuje Latinović.
Opozicija Republike Srpske smatra da u tom entitetu mora doći do značajnih promjena u poreskoj politici. Neophodno je uvođenje progresivnih stopa oporezivanja, posebno u krizi, ističe Latinović.
„Danas ako uvezete zadnji model mercedesa, plaćate iste obaveze kao i onaj ko uzima lijek, kilogram hljeba ili mlijeka“, navodi on.
Vlada RS, podsjećaju u opoziciji, kreditira i odobrava reprograme kredita velikim preduzećima koja godinama posluju s gubicima, a istovremeno se ne upušta u smanjenje administracije ili plata u tom sektoru. Opozicija daje primjer Željeznica RS u kojima je najavljivano 400 otkaza, što se do danas nije desilo jer vlast uoči izbora čuva svoje pozicije.
Direktor bijeljinskog ekonomskog instituta Aleksa Milojević zaključuje da suština svake vlade treba da bude povećanje poreske baze odnosno obima privrede i smanjivanje poreskog pritiska, čime bi se više sredstava slilo u budžet. U RS je suprotan trend - dižući poreze na malu poresku bazu, Vlada uništava i ono malo privrede što može da joj da prihod, zaključuje taj ekonomista. Za to vrijeme javna potrošnja, kao jedan od segmenata očuvanja vlasti, ostaje nedirnuta.
