Intoniranjem himni Republike Srpske, Ruske Federacije i Republike Srbije otpočelo je 12. aprila obilježavanje Dana ruskih dobrovoljaca u Višegradu, gradu na istoku Bosne i Hercegovine, koji je u sastavu bh. entiteta Republika Srpska.
Na ovaj datum 1993. godine, tokom rata u Bosni i Hercegovini, tu su poginula tri ruska dobrovoljca u Vojsci Republike Srpske, a više njih je ranjeno. Na vojničkom groblju Megdan im je 2011. godine podignut spomenik.
Za predstavnike bošnjačkih udruženja žrtava rata riječ je o danu koji provocira Bošnjake, naročito povratnike u Višegrad.
Oni su, prema presudama Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, tokom rata bili podvrgnuti "jednoj od najopsežnijih i najnemilosrdnijih kampanja etničkog čišćenja", tokom kojeg je ubijeno oko 3.000 Bošnjaka, uključujući oko 600 žena i više od stotinu djece”.
Među pedesetak prisutnih su na ceremoniji u srijedu, 12. aprila, bili i predstavnici Opštine Višegrad, boračkih udruženja Republike Srpske, udruženja "12 april" iz Kosovske Mitrovice te Udruženja srpsko-ruskog prijateljstva iz Crne Gore.
Svetozar Guzina, predsjednik predsjedništva Boračke organizacije Republike Srpske iz Višegrada, kaže da ruski dobrovoljci "nisu radili ratne zločine, kao što su radile ostale grupe dobrovoljaca po BiH".
"Nama su u to doba Rusi došli da pomognu braći Srbima. Dali su svoje živote za stvaranje Republike Srpske, tako da sam ponosan što odajemo počast svake godine ruskim dobrovojcima u Višegradu", rekao je Guzina za Radio Slobodna Evropa.
Mladen Đurević, načelnik Opštine Višegrad je rekao da je spomenik ruskim dobrovoljcima centralno mjesto za odavanje počasti ruskim dobrovoljcima, ali i svim drugim koji su dali živote za stvaranje Republike Srpske.
Ruske, zastave Srbije i RS i pravoslavni vjerski obredi su standardni dekor ovog memorijala. Polažu se vijenci na spomenik s imenima 37 ruskih državljana koji su poginuli tokom rata u BiH.
Prema podacima Vlade RS, u redovima Vojske RS od 1992. do 1995. godine ratovalo je oko 700 ruskih državljana.
I pored brojnih osuda javnosti, u čast ruskim dobrovoljcima je na višegradskom uzvišenju Grad na Bikavcu, 2017. godine podignut spomen krst, visine 5,5 metara i težine oko 400 kilograma.
Na njemu su uklesana imena sedam ruskih dobrovoljaca koji su poginuli na ratištima oko Višegrada. Spomenik je podignut sredstvima donatora iz Rusije i Vlade Republike Srpske, a u organizaciji udruženja građana srpsko-ruske zajednice Zavet iz Bijeljine.
Također, i jedna ulica u Višegradu nosi naziv "Kozačka ulica".
Pravosudni organi u BiH do danas nisu pokrenuli nijedan predmet u vezi sa sudjelovanjem ruskih državljana u ratu u BiH.
Bošnjaci, koji su se vratili u Višegrad, više puta su tražili da Tužiteljstvo BiH istraži i procesuira ruske državljane i njihove aktivnosti i moguće zločine tokom rata.
Nakon prijave udruženja "Žena žrtva rata", poslije obilježavanja Dana 2021. godine, Tužiteljstvo BiH je formiralo predmet koji se tiče obilježavanja ovog datuma, međutim nije se odmaklo dalje od toga.
