Oštre borbe između Armenije i Azerbejdžana oko spornog regiona Nagorno-Karabakh nastavljene su i 28. septembra, uprkos međunarodnim pozivima na uzdržavanje od sukoba.
Ministarstvo odbrane Nagorno-Karabakha saopštilo je da je još 27 boraca ubijeno u ponedeljak, čime je broj preminulih u sukobu Armenije i Azerbejdžana porastao na 67, sa devet civila, sedam u Azerbejdžanu i dva civila na armenskoj strani, prenosi AFP.
Azerbejdžansko ministarstvo odbrane saopštilo je za Interfax agenciju da je 550 pripadnika armenske vojske “uništeno” uključujući i one koji su ranjeni, prenosi AP. Armensko ministarstvo odbrane kaže da je oko 200 ljudi ranjeno tokom borbi, dok Azerbejdžan navodi da je 26 civila na njihovoj strani ranjeno.
Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija je zbog situacije sazvao hitnu sjednicu 29. septembra.
Evropska unija pozvala je obje strane da zaustave borbe kako bi spriječili rat punih razmjera, jer to je “zadnja stvar koja treba toj regiji” rekao je Peter Stano glasnogovornik Evropske komisije.
“Nema vojnog rješenja za ovaj konflikt”, rekao je Stano.
Glasnogovornik Kremlja Dmitri Peskov rekao je u ponedeljak da je situacija u Nagorno-Karabakhu “razlog za zabrinutost Moskve i drugih zemalja”.
“Vjerujemo da neprijateljstva trebaju biti odmah prekinuta”, rekao je Peskov novinarima.
Armensko ministarstvo odbrane ranije je navelo da se “intenzivne borbe nastavile i tokom noći”. Azerbejdžansko ministarstvo odbrane saopštilo je da su “armenske oružane snage granatirale grad Tatar” koji se nalazi uz Nagorno-Karabakh.
Vlasti u Nagorno-Karabakhu rekle su da se među 32 osobe ubijene 27. septembra, nalaze i dva civila, te da je više od stotinu ljudi ranjeno. Azerbejdžan navodi da je pet članova jedne porodice poginulo u granatiranju armenskih oružanih snaga, te da je 19 osoba povrijeđeno.
Šta se dešava?
Armenska strana tvrdi da su Azerbejdžanu nanijeli velike žrtve, uključujući uništavanje desetina tenkova, kao i obaranje helikoptera i dronova. Azerbejdžan poriče te tvrdnje.
Obje strane koristile su helikoptere, dronove, tenkove i artiljeriju tokom prvog dana borbi.
Nagorno-Karabakh već dugo se suočava sa povremenim borbama na granici duž takozvane Linije kontakta koja razdvaja armenske i azerbejdžanske snage.
U julu je tokom višednevnog napada ubijeno najmanje 17 osoba, većinom vojnika sa obje strane kao i jedan civil.
Izgleda da posljednja eskalacija nasilja u ovom dijelu svijeta predstavlja više od rasplamsavanja, sa armenskim i azerbejdžanskim zvaničnicima koji trenutno stanje opisuju kao rat usred međusobnih optužbi koja strana je započela posljednju ofanzivu.
"Na ivici smo potpunog rata u Južnom Kavkazu", upozorio je armenski premijer Nikol Pašinijan, optužujući Azerbejdžan za izvršenje ranije planirane agresije.
Armenija i Nagorno-Karabakh proglasile su vanredno stanje i potpunu mobilizaciju kao odgovor na, kao što tvrde, azerbejdžanski napad na područje, uključujući grad Stepanakert.
"U Armeniji je proglašeno ratno stanje i opšta mobilizacija. Zahtijevam da se svi jave u vojne odsjeke", napisao je ranije armenski premijer Nikol Pašinjanin.
"Čvrsto podržimo našu državu, našu vojsku (...) i pobijedićemo. Živjela slavna armenska vojska", napisao je Pašinjanin.
Prethodno je predsjednik nepriznate republike Nagorno-Karabah Arayik Harutiunian u Stepanakertu saopštio da je uvedeno ratno zakonodavstvo, preneo je TASS.
"Počeli smo da mobilišemo sve građane starije od 18 godina. U zemlji je proglašeno ratno zakonodavstvo", rekao je on.
Predsjednik Azejberdžana Ilham Alijev je u televizijskom obraćanju nešto ranije obećao pobjedu u borbama njegove vojske i armenskih i separatističkih snaga u Nagorno - Karbakhu, prenosi AFP.
Smrtonosni sukob Armenije i Azerbejdžana u slikama
Azerbejdžan koji je također uveo vanredno stanje i policijski sat, navodi da su pokrenuli vojnu operaciju kao odgovor na granatiranje duž Linije kontakta. Također su saopštili da su njihove snage zauzele kontrolu nad sedam sela.
Nagorno-Karabah je to negirao na početku, ali je kasnije njihov lider Arayik Harutiunian priznao gubitak “pozicija”, te se zarekao da će vratiti nazad teritoriju.
Borbe koje su izbile u nedelju najveća su eskalacija nasilja ove dve zemlje od 2016. godine i izazvale su brze reakcije evropskih zemalja, Rusije, Ujedinjenih nacija i Sjedinjenih Država.
SAD osudile eskalaciju neprijateljstva
Američki Stejt department izrazio je zabrinutost zbog izvještaja o "velikoj vojnoj akciji" koja je rezultirala "značajnim žrtvama", uključujući civile.
„Sjedinjene Države najoštrije osuđuju ovu eskalaciju nasilja“, navodi se u izjavi portparola Stejt departmenta Morgan Ortagus.
Ortagus navodi i da je zamjenik sekretara Stephen Biegun pozvao ministre vanjskih poslova Azerbejdžana i Armenije "da podstaknu obje strane da odmah prekinu neprijateljstva" i da koriste postojeće veze za komunikaciju između njih kako bi izbjegli dalju eskalaciju i "beskorisnu retoriku i akcije koje dalje podižu tenzije na terenu".
Američki predsjednik Donald Trump rekao je u nedelju da će Sjedinjene Države tražiti prekid nasilja između Armenije i Azerbejdžana.
“Pratimo pomno. Imamo dosta dobrih odnosa u tom dijelu. Vidjet ćemo možemo li zaustaviti”, rekao je Trump na večernjoj konferenciji za novinare u Bijeloj kući.
Ranije je američka ambasada u Armeniji izdala upozorenje da se ne ide u oblast Nagorno-Karabakh.
Generalni sekretar Ujedinjenih nacija Antonio Guterres rekao je da je "izuzetno zabrinut zbog ponovnog nastavka neprijateljstava", a nasilje su osudili i Njemačka, Francuska i Italija i pozvale na hitni prekid vatre.
Kremlj pozvao na hitan prekid vatre
Zvanična Moskva pozvala je strane u sukobu u zoni Nagorno-Karabaha da odmah prekinu vatru i započnu pregovore za stabilizaciju situacije.
"Prema dostupnim informacijama, situacija u zoni sukoba oko Nagorno-Karabaha naglo se pogoršala", saopštilo je u nedelju rusko Ministarstvo vanjskih poslova, a prenosi TASS.
"Pozivamo strane da odmah prekinu vatru i započnu pregovore kako bi stabilizovali situaciju", naglasila je ruska diplomatska služba.
Oštra reakcija Turske
Turska je ošto reagovala na vijest o sukobu sa otvorenom podrškom Azerbejdžanu.
“Ovim napadom protiv Azerbejdžana, Armenija je ponovo pokazala da je najveća prijetnja miru i spokoju u regiji”, rekao je dan ranije turski predsjednik Recep Tayyip Erdogan.
Armenski premijer Nikol Pašinjan pozvao je globalne sile da spriječe Tursku da se miješa u sukob usred navoda iz Erevana da turska vojska produbljuje svoje učešće u sukobu.
Sredinom avgusta Turska i Azerbejdžan su završili dvosedmične zajedničke vazdušne i kopnene vojne vežbe, uključujući i u azerbejdžanskoj enklavi Naxcivan. Neki promatrači postavljaju pitanje je li Turska iza sebe ostavila vojnu opremu ili čak vojnike.
U međuvremenu Sirijski opservatorij za ljudska prava izvjestio je 27. septembra da bi sirijski pobunjenici koje podržava Turska mogli biti poslani kao podrška Azerbejdžanu.
Lider Nagorno-Karabakha Harutiunian optužio je Tursku za raspoređivanje plaćenika i ratnih aviona, tvrdeći da je “rat prešao van granica sukoba Karabakha i Azerbejdžana”.Potencijalno tursko učešće u sukobu pažljivo prati Rusija, koja se već nalazi na suprotnim stranama Turske u sukobima u Siriji i Libiji. Rusija prodaje oružje i Azerbejdžanu i Armeniji, ali ima vojnu bazu u Armeniji i favorizira to strateško partnerstvo.
Višedecenijski sukob
Sukob između dvije zemlje izbio je 1988. godine uslijed zahtjeva etničkih Armenaca za neovisnošću Nagorno-Karabah regije u Azerbejdžanu i ujedinjenju sa Armenijom u momentu kada se rušio Sovjetski savez.
Sam rat oko teritorije trajao je od 1992. do 1994. godine. Završio je potpunom ili djelomičnom kontrolom Armenije nad Nagorno-Karabakhom i sedam pridruženih teritorija.
Prekid vatre dogovoren je 1994. godine čime su okončana krvoprolića koja su odnijela živote 30.000 ljudi. Više od milion ljudi je raseljeno. Azerbejdžanci su napustili Armeniju, Nagorno-Karabakh i pridružene teritorije, dok su Armenci napustili svoje domove u Azerbejdžanu.
Ova regija je od 1994. godine pod kontrolom etničkih armenskih snaga za koje Azerbejdžan kaže da uključuju i trupe iz Armenije. Zahtjev Nagorno-Karabakha za nezavisnost nije priznala nijedna zemlja.
Višedecenijski pregovori uz posredništvo OSCE-a, Minsk grupe koja predstavlja Francusku, Rusiju i Sjedinjene Države, ipak nisu riješili spor dvije zemlje.
Nakon prekida vatre Nagorno-Karabakh i područje Azerbejdžana oko njega, ostalo je gotovo pod kontrolom Armenije.
Od tada počinju decenije manjih, ali smrtonosnih sukoba duž linije kontakta i zajedničke granice.
Kontakt linija dugačka oko 200 kilometara, razdvaja armenske i azerbejdžanske snage, a prema mjerenju Međunarodne krizne grupe, od 2015. godine na ovom prostoru zabilježena su 272 incidenta. Najmanje 236 osoba je ranjeno i ubijeno u tom periodu ne računajući 200 preminulih tokom sukoba 2016. godine.
Facebook Forum