Dvadesetrogodišnji Fojničanin Matej Vrebac, koji je na master studija italijanskog jezika i komparativne književnosti na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, planira ljetnji semester završiti na Unverzitetu u Bolonji u Italiji.
No, zbog pandemije korona virusa čeka informaciju o polasku u Italiju.
“Ja i dalje čekam informaciju o samom prijevozu, a onda ide pronalazak smještaja. To je po mojoj procjeni, negdje od sredine februara”, kaže Matej, te ističe da na Univerzitetu u Bolonji semestar počinje 8. februara.
Na Univerzitetu koji je Matej izabrao zbog svog profesionalnog usavršavanja nastava se zbog pandemije odvija po ‘kombinovanom modelu’.
“Kako se sad u Evropi svugdje mijenja situacija u ovisnosti od korone, tako se i u Italiji javio neki ponovni ‘lockdown’, ali bez obzira na to, mislim da bi se mobilnost trebala realizirati, jer Univerzitet u Bolonji i sad vrši taj modalitet koji nije kod nas na fakultetu”, ističe Matej u razgovoru za Radio Slobodna Evropa (RSE).
Matej se kroz Erasmus plus program prijavio za nastavak studija na Univerzitetu u Bolonji, jer osim što je jedan od ‘najprestižnih’, kako on kaže, i zato što jedini u Italiji omogućava mobilnost studenata u doba pandemije.
Proces upisivanja na univerzitet se vrši online, a procedura potpisivanja ugovora i stipendija se vrši kad student dođe na univerzitet, a za prevoz do Bolonje se brine tim za mobilnost bolonjskog Univerziteta.
“Univerzitet tamo, odnosno cijeli tim za mobilnost nas je obavijestio da će pratiti stanje o virusu u Evropi, nepredvidljivo je šta se može desiti”, priča on.
Matej je već imao iskustvo studiranja van svoje matične zemlje u doba pandemije. Još 2020. godine, na početku pandemije, bio je na Univerzitetu u Veneciji, kada je bio ‘zatvoren’ tri mjeseca. Ta mogućnost ‘zatvaranja’ ga opet brine.
Uprkos pandemiji, Iman Krnjić iz Sarajeva na vrijeme je počela nastavu u Belgiji kroz Erasmus Mundus Joint Master Degree Program iz globalnih studija.
Ona je završila sarajevski Pravni fakultet, gdje je za svoja postignuća i rad dobila Zlatnu značku. U Belgiji je dobila priliku studirati sa studentima širom svijeta.
“Ovo je jedan interdisciplinarni program, koji, kako mu i ime kaže, globalne studije, se bavi globalnim pitanjima. Ne samo klimatskim promjenama, migracijama, zdravljem na svjetskom nivou, znači svim tim globalnim pitanjima“, objasnila je Iman u razgovoru za RSE.
Program traje dvije godine. Tako je Iman od oktobra 2020. godine u Gentu u Belgiji, gdje će ostati do jula 2021. godine. Drugu godinu studiraće u Lajpcigu u Njemačkoj.
Taj program nije otkazan zbog pandemije korona virusa.
„Ovaj program na kojem sam ja podržan je od sedam univerziteta, koji su evropski. Na nivou Evropske unije je donesena ta odluka da će se održati program i ove godine bez obzira na korona virus. Nije to bila odluka Vlade Belgije, nego je bila odluka na većem nivou“, kaže ona.
150 stipendista čeka 'zeleno svijetlo' za studije u zemljama EU
Bez preciziranja tačnog datuma, Delegacija Evropske unije (EU) u BiH je za RSE potvrdila da objavu novih programa za stipendiranje studenata u okviru Erasmus programa očekuju 'kasnije' tokom 2021. godine.
„Kad je u pitanju Univerzitet u Sarajevu imamo 150 studenta, nastavnika i saradnika, koji su se uredno transparentno prijavili i dobili stipendiju da odu u toku ljetnjeg semestra, odnosno u periodu od februara do juna 2021. godine da odu na razmjenu. Njih 150 čeka zeleno svjetlo“, kaže Adnan Rahimić, viši stručni saradnik za međunarodnu saradnju Univerziteta u Sarajevu, koji većinom kroz program Erasmus plus sarađuje sa evropskim univerzitetima i brine o mobilnosti studenata.
„Ukoliko se situacija poboljša, naravno, oni će ići pazeći na sva potrebna pravila što se tiče COVID – 19. Međutim, ukoliko ne bude tako, pokušaćemo u tom kratkom vremenu da im nađemo zamjenski univerzitet“, ističe on.
Rahimić naglašava da čekaju odluke svake zemlje pojedinačno, jer EU ne djeluje, kako je naglasio, 'jedno pravilo za sve članice'.
„Za ovaj naredni ljetnji semestar mi smo kontaktirali i ambasade zemalja u koje bi naši studenti trebali da idu. Nizozemska, Italija i Slovenija su nam javili da oni ne daju nikakve stipendije za studente trenutno“, kaže Rahimić.
Zimski semestar, nastavlja Rahimić, potpuno je suspendovan.
„Jedan dio njih je rekao da ide raspisati konkurse, pa će pratiti situaciju kako se dešava. Drugi su odmah rekli da neće moći nikakvu razmjenu organizovati, niti zimski niti ljetnji semestar organizovati. Treći opet prate situaciju, ne javljaju nam ništa, odnosno ne donose nikakve odluke sve dok oni ne dobiju zeleno svjetlo od svojih vlada koje otvaraju i zatvaraju granice“, objasnio je on.
Početkom 2020. godine Univerzitet u Sarajevu je imao 192 studenta na različitim programima mobilnosti najviše kroz Erasmus plus. Njih 167 je otišlo na razmjenu, dok se 32 uspjelo vratiti, a dvadesetak studenta nisu ni otišli zbog pandemije i zatvaranja granica.
SAD obustavila stipendiranje stranih studenta
Još prije godinu dana, zbog pandemije, Ministarstvo vanjskih poslova Sjedinjenih Američkih Država (State Department) obustavilo je sve programe razmjena studenata širom svijeta.
Tada je Ambasada Sjedinjenih Američkih Država (SAD) u Bosni i Hercegovini (BiH), radila na povratku stipendista iz SAD-a u BiH.
„Bez saznanja koliko će kriza potrajati, selekcija kandidata se nastavila za studiranje u SAD kasnije tokom 2020. Nažalost, ti programi su morali biti odgođeni zbog sigurnosnih i zdravstvenih razloga“, odgovoreno je iz Ambasade SAD-a na upit RSE o stipendiranju bh. studenata.
U najčešćem broju slučajeva, navode u Američkoj ambasadi, planiraju se aktivnosti za programe koji bi trebali početi u ljeto i jesen 2021. godine 'ovisno o epidemiološkim prilikama'.
Programi akademske razmjene koji su dostupni bosanskohercegovačkim studentima u Americi su, između ostalih, Fulbight program, Hubert H. Humphrey, the Global UGrad, sve stipendije iz BOLD programa, Benjamin Franklin, YES program, te Program omladinskih lidera (YLP).
„Obično, za sve naše programe akademskih razmjene, imamo između 100 i 150 kandidata godišnje. Nemamo nikakvih indikacija da se ovaj broj uopšte promijenio tokom pandemije“, objasnili su iz Ambasade SAD-e u BiH, istaknuvši da sa nestrpljenjem iščekuju smirenje situacije, kako bi se mogli nastaviti programi akademske razmjene u SAD-u.
I dalje se stipendiraju bh. studenti u Velikoj Britaniji
Pandemija korona virusa koju je Svjetska zdravstvena organizacija proglasila 11. marta 2020. godine nije uticala na odluku Ministarstva za vanjske poslove i razvoj Ujedinjenog Kraljestva da nastavi sa podrškom bh. studenata za studiranje u Velikoj Britaniji putem Chevening programa.
Riječ je o stipendiji za jednogodišnji master studij u bilo kom polju, na bilo kojem univerzitetu u Velikoj Britaniji. Stipendisti iz Bosne i Hercegovine izučavaju različite predmete, od IT nauka do novinarstva.
„Prethodnih godina Chevening je imao oko 60 prijava bh. građana, a i ove godine je bilo približno toliko“,objasnili su za RSE iz Ambasade Velike Britanije u BiH.
Broj studenata, nastavljaju iz Ambasade Velike Britanije u BiH, koji dobiju ovu stipendiju varira iz godine u godinu zavisno od različitih faktora.
„Ove godine pet Chevening stipendista studira na univerzitetima u Velikoj Britaniji“, rečeno je za RSE.
Proces apliciranja za Chevening nije se značajno promijenio zbog pandemije COVID-19. Razlika je, ističu u Ambasadi Velike Britanije, što se intervjui za ovogodišnju stipendiju rade online, a ne “uživo”, kao ranije.
Dalje navode da će poziv za prijavu za dobijanje stipendija za akademsku godinu 2022./23. biti otvoren u avgustu i septembru ove godine.
„Radili smo na prilagodbi Chevening programa zbog izazova uzrokovanih COVID– 19, i to je dovelo do veće fleksibilnosti za naše stipendiste“, objasnili su u Ambasadi Velike Britanije u BiH.
Britanski univerziteti, od početka pandemije nude mješavinu online i učenja u učionicama kako bi se smanjio fizički kontakt.
Iskustvo studiranja u pandemiji
Lijepe uspomene tokom studentske razmjene, zbog pandemije korona virusa, ne nosi Amar Buljubašić, student četvrte godine međunarodnih odnosa Internacionalnog univerzitetA u Sarajevu (IUS).
„Prošle godine sam bio u periodu od januara do maja u Madridu. Dakle, kad je COVID-19 pandemija zavladala, Španija je bila u tom trenutku najgori slučaj u Evropi i Madrid je u jednom trenutku nosio sam 50 posto od ukupnog broja slučajeva u Španiji i onda je to bilo i neugodno iskustvo, s obzirom da smo dva mjeseca bili zatvoreni, dakle, kao kućni pritvor. Sva nastava je bila online“, priča on za RSE, tvrdeći da ga je to iskustvo ‘očeličilo’.
Kako je student četvrte godine, ne planira više ići na studentske razmjene, jer u julu završava fakultet.
Studenti IUS-a u toku četiri godine studija imaju pravo da dva semestra provedu u inostranstvu.
Na Internacionalnom univerzitetu u Sarajevu ne studiraju samo Bosanci i Hercegovci, već dolaze studenti, kako kaže Amar, iz Turske, iz zemalja Afrike, iz cijelog svijeta.
Internacionalni univerzitet, navodi, ima uspostavljenu saradnju sa velikim brojem univerziteta širom Evrope kroz Erasmus programe i druge programe, akademske razmjene i studentske razmjene.
No, to je sve zaustavljeno zbog pandemije. Ipak, otvoreni su pozivi za razmjenu u toku narednog (ljetnjeg) semestra, kaže ovaj student međunarodnih odnosa, te dodaje da je riječ o univerzitetima koji pružaju nastavu ili u učionicima ili imaju neki vid kombinovane nastave.
„Biće naravno naših studenata koji će ići na razmjenu, ali organizacija zavisi od slučaja do slučaja. Sigurno u manjem broju i studenti se na neki način libe aplicirati, jer znaju da to neće biti iskustvo kakvom su se nadali, a također i univerziteti odlučuju da zalede, takoreći na neko vrijeme svoje pozive zbog situacije koju svi znamo“, objasnio je.
Šta je Erasmus plus program?
Erasmus + je program Evropske unije kojim se podupiru obrazovanje, osposobljavanje, mladi i sport u Evropi.
Budžet za novi ciklus Erasmus plus programa od 2021. do 2027. je 30 miliona eura.
Erasmus plus program koji finansira Evropska unija za naredni šestogodišnji ciklus udvostručio je budžet u odnosu na prošli i to sa 15 na 30 miliona eura, čime se otvaraju veće mogućnosti za univerzitete, studente i akademsko osoblje da apliciraju za projekte.
Prema informacija dostupnim na web stranici Evropskog parlamenta, 170 hiljada je mladih koji sudjeluju u programu Erasmus + ili Evropskim snagama solidarnosti.
Zbog pandemije COVID-19, prema istom izvoru, 25 posto studentskih razmjena je otkazano.
Oko 37,5 posto studenata iskusilo je najmanje jedan problem u vezi sa razmjenom, zbog odlaska kući ili smještaja. Za polovinu studenata programi su prebačeni na internet.
Facebook Forum