Specijalne veze RS i Srbije: Propaganda umjesto privredne saradnje

Ovih dana navršilo se šest godina od potpisivanja Sporazuma o uspostavljanju specijalnih paralelnih odnosa između Republike Srpske i Republike Srbije, čiji je fokus trebalo da bude privredna saradnja. Analitičari tumače da je Sporazum ostao mrtvo slovo na papiru, ali i da se redovno potezao kao dio političkog marketinga vladajućih struktura.

Te 2006. godine svoj potpis na Sporazum stavili su predsjednici Srbije i RS, Boris Tadić i Dragan Čavić, te predsjednici vlada Vojislav Koštunica i Milorad Dodik. Šest godina kasnije, od cijele priče o privrednoj saradnji i investicijama ostalo je tek prikupljanje političkih poena na račun dokumenta koji, de facto, nije zaživio u praksi.

Privredni odnos RS i Srbije obilježen je velikim poslom prodaje Telekoma Srpske na čemu se sve, otprilike i završilo. O čemu se u suštini radi, tumači ekonomista Damir Miljević.

''Promocija, kao, dobrih odnosa bez ikakve podloge i sadržaja pogotovo kad je u pitanju ekonomija. Istina išle su neke delegacije ko biva u Beograd i iz Beograda dolazile ovamo. Međutim, mi smo svakako upućeni na Srbiju tako da je rezultat tih posjeta bio čisto estradni.''

Miljević kaže da se zajednički privredni i investicioni projekti izmađu RS i Srbije nisu realizovali, ali su se realizovale toliko puta plasirane velike priče iza kojih ne stoje nikakvi rezultati. Upravo o pričama i to onima čija je konotacija isključivo politička, govori i profesor za Jugoistočne evropske studije Univerziteta u Grazu Florian Bieber, komentarišući Sporazum o specijalnim i paralelnim odnosima.

''Ako je u pitanju ekonomski sporazum, najlogičnije je da bude sa susjednom državom, a ne sa nekim entitetom, tako da je taj sporazum dokaz da se više odnosi na političke odnose, a politički odnosi su zato što se smatra da je podrška Republici Srpskoj patriotski ili neki nacionalni prioritet i važno je za Srbiju ili barem Vladu Srbije da priča o tome. Mislim, to je uvijek na nivou propagande, to nije nešto suštinski, ali ta podrška uvijek se koristi za izbore. Naravno to je na etničkoj osnovi, a ne na nivou neke racionalne saradnje, jer to bi trebalo da bude sa BiH.''

Istorija sporazuma o specijalnim i paralelnim vezama RS i Srbije počela je dokumentom iz februara 1997.godine, a potom je sličan potpisan u martu 2001. godine. Suštinsku prirodu sporazuma, javnost je protumačila tri godine nakon potpisivanja posljednje verzije kada je 2009. godine srbijanski predsjednik Boris Tadić otvorio na Palama školu pod nazivom „Srbija“. Upravo je tu politički segment specijalnih i paralelnih veza došao do punog izražaja.

''Te veze su isključivo korištene za samopromociju političkih elita, znači ovdašnjeg SNSD-a i Demokratske stranke u Srbiji Borisa Tadića'', kaže za RSE novinar portala Buka Dragan Bursać.

Dodaje da finansijske veze Srbije i RS ipak postoje, ali na jednom drugačijem nivou.

''Na nekom tajkunskom nivou, na nekom jaranskom, burazerskom nivou, te veze postoje na čitavom Balkanu, tako da tu ne treba biti nešto pretjerano pametan pa vidjeti kako to savršeno funkcioniše.''

Čak je i predsjednik Vlade Srbije Ivica Dačić potvrdio da su se specijalne i paralelne veze svodile na srdačne susrete zvaničnika gdje se više grlilo i ljubilo, a ponajmanje radilo. Dačić se u to uvjerio, prema sopstvenom priznanju, na brojnim sastancima posvećenim toj temi.

''Gde je otprilike dnevni red uvek bio isti, sa istim pitanjima, što znači da ona nisu bila rešavana.''

A koja je istinska funkcija Sporazuma o specijalnim i paralelnim odnosima potvrdio je ljetos i predsjednik RS Milorad Dodik, boraveći u posjeti kod tada novoizabranog predsjednika Srbije Tomislava Nikolića. Oni su se u Beogradu složili da je potrebno unaprijediti saradnju između Srbije i RS i reaktivirati Vijeće za implementaciju Sporazuma. Šest godina nakon njegovog potpisivanja.