Unija udruženja poslodavaca RS povukla je nedavno svoj potpis s Opšteg kolektivnog ugovora jer drugi socijalni partner, entitetski Savez sindikata, nije prihvatio novi zakon o radu. U Savezu taj potez poslodavaca vide kao pokušaj pritiska na vlast da se donese zakon koji bi bio štetan po radnike. Resorno ministarstvo ne izlazi u javnost sa podrškom ni jednim ni drugim.
Povlačenje potpisa poslodavaca s Opšteg kolektivnog ugovora epilog je neuspjelih pregovora sa vladom i sindikatom oko donošenja novog zakona o radu. Poslodavci su ranije i najavili taj potez ukoliko se zakon ne donese do kraja 2013. Prema riječima predsjednika Unije udruženja poslodavaca RS Predraga Zgonjanina, povlačenje potpisa bilo je neminovnost zbog opstrukcije sindikalaca:
„Osnovni problem je zakon o radu jer treći pratner ne želi i neće da učestvuje u razgovorima o njemu, iako postoji postoji radni tekst zakona o radu. Mi smo tu odluku donijeli prije tri mjeseca. Ostavili tri mejseca vremena da se vidi. Svakako, ugovor je ugovor i mi smatramo da možemo izaći iz ugovora“, kaže Zgonjanin.
Zgonjanin ističe da za Udruženje poslodavca Opšti kolektivni ugovor više ne važi, a da li će ga neko od poslodavaca poštovati ostavljeno je njima na izbor:
„Obligacijski odnos mora imati ograničenje od tad do tad, a kada ne postoji mogućnost dogovora, onda u svakom slučaju taj ugovor je za nas nevažeći. Da li će poslodavci poštovati i dalje ili neće poštovati, mi nećemo nikoga prisiljavati.“
Predsjednica Saveza sindikata Republike Srpske Ranka Mišić smatra da povlačenje potpisa predstavnika Unije ne zaustavlja primjenu Opšteg kolektivnog ugovora:
„Oni znaju da pravno ništa ne mogu time postići. Ako bi se drznuo bilo koji od poslodavaca da ne primjenjuje neku odredbu Opšteg kolektivnog ugovora, istog trenutka ćemo ih tužiti i na sudu dobiti - to je potpuno jasna stvar“, konstatuje Ranka Mišić.
Nevješt manevar
Ministar rada i boračko invalidske zaštite RS Petar Đokić nije davao izjave o potezu poslodavaca, ali se oglasio saopštenjem u kojem je naveo da svaki od učesnika može otkazati Opšti kolektivni ogovor ili njegove odredbe. Đokić je ipak precizirao:
Petar Đokić
"Zbog značaja koji Opšti kolektivni ugovor ima u sistemu uređivanja rada i radnih odnosa u Republici Srpskoj i ozbiljnih posljedica koje bi mogle nastati ako bi se pojavila pravna praznina, propisano je da se do zaključivanja izmjena i dopuna ili do zaključivanja novog kolektivnog ugovora primjenjuju odredbe kolektivnog ugovora koje su otkazane“, navodi se u saopštenju resornog ministra.
Đokić je takođe istakao da otkazni rok traje tri mjeseca od dana obavještavanja ostalih učesnika kao i da su, po objavljivanju odluke o otkazu Opšteg kolektivnog ugovora u "Službenom glasniku" i isteka otkaznog roka, učesnici dužni da pokrenu postupak za zaključivanje novog u roku od 30 dana.
Za Ranku Mišić potez poslodavaca je tek nevješt manevar kojim se želi ubrzati donošenje novog zakona o radu koji bi uništio sva dosada teško stečena prava radnika u RS:
„Ovaj oblik pritiska, koji je vrlo nemušt i vrlo impotentan, koriste kako bi se došlo do novog zakona o radu koji bi bio ostvarenje njihovog sna da radnici nemaju nikakva prava, odnosno da na posao dolaze kad poslodavac kaže, da ugovor o radu važi samo onoliko koliko poslodavac procijeni, da nema niti jednog od onih prava koje je Sindikat izborio u Opštem kolektivnom ugovoru“, kaže Ranka Mišić.
Za predsjednika Sindikata metalaca i rudara RS Obrada Belenzadu, potez poslodavaca je očekivan, a Opšti kolektivni ugovor – suvišan:
„On ne treba uopšte s obzirom da su budžetski korisnici riješeni zakonom i njihova prava. Mislimo da zakon o radu treba precizirati određene stvari, a poslije njega granski kolektivni ugovori da regulišu tarifni dio plate i ostalo - i u tom smislu Opšti kolektivni je suvišan jer on izaziva samo probleme i sukobe. Dokument koji izaziva sukobe, a suvišan je, ne treba ni donositi“, naglašava Belenzada.
Savez sindikata RS odbio je ranije radnu verziju Zakona o radu koju je sačinila entitetska vlada jer je, kako su tvrdili, antiradnička i jer sudbinu zaposlenih potpuno prepušta poslodavcima.
Sindikalci su, između ostalog, tvrdili da se ponuđenim rješenjem ruši Opšti kolektivni ugovor i, preko njega, brojne garantovane naknade radnicima. Sutuacija i kojoj su se sada našli socijalni partneri u RS mogla bi se nazvati pat pozicijom, a izvjesno je jedino da je socijalni dijalog ušao u duboku krizu.
