Sredinom prošle sedmice u Banjaluci su osvanuli plakati koji pozivaju na borbu protiv kriminala i korupcije a na kojima je predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik označen vođom kriminalnog, tzv. laktaškog klana. Entitetskoj policiji bio je to povod da saslušaju urednika portala koji je objavio tekst i fotografije plakata.
Na informativni razgovor pozvana su i dvojica studenata od kojih je jedan bio u organizaciji junskih protesta u Banjaluci. Iz nevladinog sektora stižu oštre osude ponašanja policije koju optužuju da je u službi režima, te da ugrožava elementarna ljudska prava građana.
Plakat za koji se policija Republike Srpske veoma zainteresovala osmišljen je kao potjernica, a na njemu su, osim Dodika, neki od njegovih bliskih saradnika, te nekoliko poznatijih biznismena iz tog entiteta. Portal Istinito prvi je objavio vijest o tome, nakon čega je policija pozvala urednika Željka Raljića na informativni razgovor. Iako potvrđuje da su inspektori bili korektni, Raljić kaže i da su od njega zatražili e-mail adresu osobe koja je poslala fotografije plakata.
„Ja sam se pozvao na etički kodeks i odbio sam da dam te podatke. U svakom slučaju, riječ je o pritisku na novinare i na medije. Čak i ta upozorenja da sam dužan da sačuvam te informacije i da može da se dogodi da po zahtjevu tužilaštva policija izuzme računare i opremu“, kaže Raljić.
Macanović je u ponedeljak novinarima rekao da zbog neovlašćenog upada u Studentski dom i vozilo njegovog kolege traži ostavke načelnika banjalučke policije Mladena Marića i resornog ministra Radislava Jovičića, prenose agencije.
Policija je demantovala da je neovlašćeno narušila autonomiju Univerziteta i da je pretresla studentske sobe.
Dva dana nakon Raljića, informativni razgovor obavljen je i sa Igorom Macanovićem, predsjednikom Skupštine studenata banjalučkog studentskog centra „Nikola Tesla“ i njegovim kolegom Draženkom Gojčinom. Macanović je potvrdio da je nalijepio nekoliko plakata, ali i negirao da je njihov autor. Policiju optužuje da mu je neovlašteno pretresala sobu u studentskom centru – čime je, kaže, narušila i autonomiju univerziteta. On u svemu vidi političku pozadinu jer je bio jedan od vođa prošlomjesečnih studentskih protesta u Banjaluci.
„Vjerovatno je razlog mog privođenja također bilo moje iščlanjenje iz SNSD-a od petka, 19.07., gdje sam ja kao razlog naveo nemogućnost izražavanja i slobode govora.“
U Helsinškom odboru za ljudska prava Republike Srpske ocjenjuju da je kršenje ljudskih prava u ovom slučaju očigledno jer policija vrši pritisak na pojednice sprečavanjem slobode govora i mišljenja i stavljanjem isključivo u službu režima.
„Zaista je očigledan pritisak ukoliko policija nekoga privodi na informativne razgovore, ukoliko vrše pretrese kuća, prostorija, studentskih soba. Mislim da će zaista biti loše po Republiku Srpsku i Bosnu i Hercegovinu da se sutra, u nekim izvještajima organizacija za ljudska prava, u Ujedinjenim nacijama, recimo, ili Vijeću Evrope, govori o Republici Srpskoj kao prostoru gdje se policija instrumentalizuje i gdje policija krši osnovna ljudska prava građana“, ističe izvršni direktor te organizacije Branko Todorović.
Paralelni sistemi
Potez policije osudila je i organizacija Transparency International BiH.
„Apsurdno je to da se ljudi privode zbog izražavanja mišljenja, da je policija toliko ažurna u ovom slučaju, a da s druge strane najveća krivična djela – od korupcije, organizovanog kriminala, pa dalje – prođu godine dok se neko uopšte ne sjeti bilo koga da pozove na ispitivanje, a kamoli nešto drugo“, kaže portparolka Ivana Korajlić.
Osim predsjednika Republike Srpske, na plakatu na kojem su pobrojani pripadnici „laktaškog klana“ su pojedini biznismeni bliski režimu i Dodikov savjetnik Slavko Mitrović. U „laktaški klan“ autori plakata svrstali su vladiku zahumsko-hercegovačkog Grigorija i Dodikovog dugogodišnjeg pratioca i nekadašnjeg šefa obezbjeđenja Miloša Čubrilovića. Zvučna imena objašnjavaju interes policije za plakat, ali malo ko iz medijske javnosti RS-a shvata nesvakidašnje operativne metode. Željko Raljić smatra da se policija u slučaju ispitivanja studenata ponijela neprofesionalno.
„Imamo situaciju da u MUP-u funkcionišu paralelni sistemi, da očito neki ljudi iskaču iz okvira, jer ovo što se dogodilo ne ide u korist policiji“, smatra on.
U policiji još uvijek ne mogu reći da li će biti podnesen izvještaj tužilaštvu i kakvu će kvalifikaciju imati.
„Da li se to uopšte može okarakterisati kao krivično djelo koje se goni po službenoj dužnosti, ili će na kraju stranke koje su tamo prozvane to tražiti kroz privatnu tužbu, jer to je najbliže toj vrsti, da kažem, djela, gdje treba ići po privatnoj tužbi“, kaže direktor policije RS Gojko Vasić.
U banjalučkom Centru javne bezbjednosti tvrde da su informativni razgovori vođeni isključivo u cilju dobijanja saznanja o navodnim krivičnim djelima za koja se ličnosti s plakata terete. Portparolka Centra Marija Markanović kaže:
„Licima je saopšteno da, ukoliko posjeduju informacije ili dokaze o krivičnim djelima, to treba da se dostavi nadležnim institucijama radi njihove provjere, a ne da se njihovim neargumentovanim iznošenjem uznemirava javnost.“
To što je javnost uznemirena saslušavanjem studenata i novinara, policiju ne zanima previše. Najavljuju nastavak operativnog rada, a da li će epilog toga biti izvještaj protiv novinara i studenata ili lica sa „potjernice“, malo ko u Republici Srpskoj ima dilemu.
Na informativni razgovor pozvana su i dvojica studenata od kojih je jedan bio u organizaciji junskih protesta u Banjaluci. Iz nevladinog sektora stižu oštre osude ponašanja policije koju optužuju da je u službi režima, te da ugrožava elementarna ljudska prava građana.
Plakat za koji se policija Republike Srpske veoma zainteresovala osmišljen je kao potjernica, a na njemu su, osim Dodika, neki od njegovih bliskih saradnika, te nekoliko poznatijih biznismena iz tog entiteta. Portal Istinito prvi je objavio vijest o tome, nakon čega je policija pozvala urednika Željka Raljića na informativni razgovor. Iako potvrđuje da su inspektori bili korektni, Raljić kaže i da su od njega zatražili e-mail adresu osobe koja je poslala fotografije plakata.
„Ja sam se pozvao na etički kodeks i odbio sam da dam te podatke. U svakom slučaju, riječ je o pritisku na novinare i na medije. Čak i ta upozorenja da sam dužan da sačuvam te informacije i da može da se dogodi da po zahtjevu tužilaštva policija izuzme računare i opremu“, kaže Raljić.
Privođeni studenti traže ostavku ministra policije RS
Predsednik Skupštine Studentskog centra „Nikola Tesla“ Igor Macanović najavio je tužbu protiv policije Republike Srpske, jer je, kako je naveo, neovlašćeno pretresla njegovu sobu, kao i studentsku sobu i vozilo njegovog kolege Dražena Gončila zbog plakata o tzv. “Laktaškom klanu”.Macanović je u ponedeljak novinarima rekao da zbog neovlašćenog upada u Studentski dom i vozilo njegovog kolege traži ostavke načelnika banjalučke policije Mladena Marića i resornog ministra Radislava Jovičića, prenose agencije.
Policija je demantovala da je neovlašćeno narušila autonomiju Univerziteta i da je pretresla studentske sobe.
„Vjerovatno je razlog mog privođenja također bilo moje iščlanjenje iz SNSD-a od petka, 19.07., gdje sam ja kao razlog naveo nemogućnost izražavanja i slobode govora.“
U Helsinškom odboru za ljudska prava Republike Srpske ocjenjuju da je kršenje ljudskih prava u ovom slučaju očigledno jer policija vrši pritisak na pojednice sprečavanjem slobode govora i mišljenja i stavljanjem isključivo u službu režima.
„Zaista je očigledan pritisak ukoliko policija nekoga privodi na informativne razgovore, ukoliko vrše pretrese kuća, prostorija, studentskih soba. Mislim da će zaista biti loše po Republiku Srpsku i Bosnu i Hercegovinu da se sutra, u nekim izvještajima organizacija za ljudska prava, u Ujedinjenim nacijama, recimo, ili Vijeću Evrope, govori o Republici Srpskoj kao prostoru gdje se policija instrumentalizuje i gdje policija krši osnovna ljudska prava građana“, ističe izvršni direktor te organizacije Branko Todorović.
Paralelni sistemi
Potez policije osudila je i organizacija Transparency International BiH.
„Apsurdno je to da se ljudi privode zbog izražavanja mišljenja, da je policija toliko ažurna u ovom slučaju, a da s druge strane najveća krivična djela – od korupcije, organizovanog kriminala, pa dalje – prođu godine dok se neko uopšte ne sjeti bilo koga da pozove na ispitivanje, a kamoli nešto drugo“, kaže portparolka Ivana Korajlić.
Osim predsjednika Republike Srpske, na plakatu na kojem su pobrojani pripadnici „laktaškog klana“ su pojedini biznismeni bliski režimu i Dodikov savjetnik Slavko Mitrović. U „laktaški klan“ autori plakata svrstali su vladiku zahumsko-hercegovačkog Grigorija i Dodikovog dugogodišnjeg pratioca i nekadašnjeg šefa obezbjeđenja Miloša Čubrilovića. Zvučna imena objašnjavaju interes policije za plakat, ali malo ko iz medijske javnosti RS-a shvata nesvakidašnje operativne metode. Željko Raljić smatra da se policija u slučaju ispitivanja studenata ponijela neprofesionalno.
„Imamo situaciju da u MUP-u funkcionišu paralelni sistemi, da očito neki ljudi iskaču iz okvira, jer ovo što se dogodilo ne ide u korist policiji“, smatra on.
U policiji još uvijek ne mogu reći da li će biti podnesen izvještaj tužilaštvu i kakvu će kvalifikaciju imati.
„Da li se to uopšte može okarakterisati kao krivično djelo koje se goni po službenoj dužnosti, ili će na kraju stranke koje su tamo prozvane to tražiti kroz privatnu tužbu, jer to je najbliže toj vrsti, da kažem, djela, gdje treba ići po privatnoj tužbi“, kaže direktor policije RS Gojko Vasić.
U banjalučkom Centru javne bezbjednosti tvrde da su informativni razgovori vođeni isključivo u cilju dobijanja saznanja o navodnim krivičnim djelima za koja se ličnosti s plakata terete. Portparolka Centra Marija Markanović kaže:
„Licima je saopšteno da, ukoliko posjeduju informacije ili dokaze o krivičnim djelima, to treba da se dostavi nadležnim institucijama radi njihove provjere, a ne da se njihovim neargumentovanim iznošenjem uznemirava javnost.“
To što je javnost uznemirena saslušavanjem studenata i novinara, policiju ne zanima previše. Najavljuju nastavak operativnog rada, a da li će epilog toga biti izvještaj protiv novinara i studenata ili lica sa „potjernice“, malo ko u Republici Srpskoj ima dilemu.