Ustavni sud Severne Makedonije na današnjoj sednici odlučio je da ne razmatra inicijativu za osporavanje zakonskih izmena kojim su u toj državi zabranjena udruženja sa nazivima povezanim sa nacizmom, fašizmom i genocidom.
Shodno tim izmenama, bugarska udruženja u Severnoj Makedoniji "Ivanv (Vančo) Mihajlov" u Bitolju i "Car Boris Treći" u Ohridu i istoimeni klubovi izbrisani su iz registra udruženja nakon što nisu u zakonskom roku od tri meseca promenili nazive.
U Severnoj Makedoniji i Bugarskoj istorijske ličnosti i događaji iz nedavne prošlosti različito se tumače, što opterećuje odnose dve zemlje.
Inicijativu za osporavanje izmena Zakona o udruženjima i fondacijama Ustavnom sudu je podnelo Udruženje građana "Makedonsko-bugarsko prijateljstvo".
Ustavne sudije su na sednici 5 jula odlučile da odbiju inicijativu, jer su o ovim pitanjima već jednom odlučivali. Ustavni sud prethodno, u maju ove godine, nije pokrenuo inicijativu za ocenu ustavnosti zakonskih izmena, što znači da su u skladu sa Ustavom.
Podnosilac nove inicijative smatrao je da je osporenim zakonom ograničeno osnivanje organizacija i njihov upis u odgovarajući registar imenom, nazivom ili skraćenim nazivom organizacije, što, prema njihovom tumačenju, predstavlja ograničenje jednog od osnovnih ustavnih prava.
Izmene Zakona o udruženjima i fondacijama donete su prošle godine u novembru i imaju retroaktivnu primenu, odnosno predviđaju brisanje udruženja sa spornim nazivom koja su nastala i pre usvajanja izmena.
Boris Treći, kako je bio nazvan bugarski klub u Ohridu, je bio na čelu Bugarske tokom Drugog svetskog rata, kada je kao saveznik nacističke Nemačke zauzeo veliki deo teritorije Makedonije.
Vančo Mihajlov, rodom iz makedonskog grada Štipa, po kome je bio nazvan bugarski klub u Bitolju, je saradnik fašista u Drugom svetskom ratu i tvrdio je da su Makedonci Bugari.
U Severnoj Makedoniji je bilo protesta uoči otvaranja kluba "Car Boris Treći", a više puta su objekti kluba napadani i oštećivani. U podmetnutom požaru bila su oštećena i vrata kluba "Vančo Mihailov".
Istovremeno, u Bugarskoj je odbijena registracija makedonskog kluba "Nikola Vapcarov" u Blagoevgradu, a prostorije kluba su kamenovane.
Odnosi između dve zemlje su zategnuti poslednjih godina, nakon što je Bugarska počela da blokira integraciju Makedonije u Evropsku uniju (EU) 2019. godine.
