Jevrejska zajednica i Fond Holokausta u Severnoj Makedoniji osudili su registraciju udruženja Bugara u Ohridu pod imenom "Car Boris Treći".
Boris Treći bio je monarh tokom Drugog svetskog rata kada se Bugarska pridružila nacističkom Trojnom paktu i učestvovala u progonu Jevreja sa teritorija koje je okupirala.
"Zgroženi smo i uvređeni registracijom Ohridskog udruženja 'Car Boris Treći' i lakoćom sa kojom se veličaju nacizam, fašizam i govor mržnje u našoj zemlji", reagovali su Udruženja Jevreja u Makedoniji.
Udruženje "Car Boris Treći" u Ohridu registrovano je u novembru prošle godine, ali je javnost za njega doznala ovih dana.
Pre dva meseca makedonska javnost je burno reagovala na registraciju kluba u Bitolju sa imenom "Vančo Mihajov", koji takođe važi kao saradnik fašista. Na otvaranju ovog kluba bili su tadašnji bugarski premijer Kiril Petkov i šefica bugarske diplomatije Teodora Genčovska.
Jevrejska zajednica konstatuje da su očigledno sve učestalije registracije udruženja sa bugarskim predznakom koja nose imena dokazanih saradnika nacističke Nemačke.
"Vraća se nacizam u Makedoniji, ne mogu da shvatim kako mi kao država ne možemo da stanemo na put ovim provokacijama, glorifikacijama poznatih fašističkih imena", izjavio je Pepo Levi, predsednik Jevrejske zajednice za makedonske medije.
Deportacije Jevreja
Podseća da su car Boris Treći i vlada carske Bugarske direktno odgovorni za deportaciju više od 11.300 Jevreja sa okupiranih teritorija u tadašnjoj Makedoniji, Grčkoj i Srbiji, od kojih je 7.144 Jevreja iz Makedonije, u logor smrti Treblinka u okupiranoj Poljskoj.
Bugarska, saveznica nacista, odbila je da deportuje Jevreje sa svoje teritorije u Nemačku, ali to nije bio slučaj sa teritorijama koje je okupirala.
Bugarsko udruženje u Ohidu nema svoje prostorije, niti osnivači odgovaraju na novinarska pitanja.
Bugarski klub "Vančo Mihailov" u Bitolju nalazi se u "Ruzveltovoj" ulici u Bitolju, koja je do Drugog svetskog rata bila u sastavu jevrejske četvrti Dezno Drago. Jevrejska zajednica najavila je da će istražiti i spekulacije po kojima je zgrada u kojoj je smešten klub bila u vlasništvu jevrejske porodice.
"Zgrada je do pre nekoliko godina bila u vlasništvu porodice Papakoč, a čini mi se da postoje saznanja da je pre toga bila jevrejska kuća", kaže Peter Stavrev, hroničar Bitolja za Radio Slobodna Evropa (RSE).
U ovoj ulici nalazi se nekoliko zgrada u kojima su živeli Jevreji koji su ubijeni u nacističkim logorima nakon deportacije 1943. godine prvo u Bugarskoj, a zatim u nacističkim logorima.
Komisija pokrenula postupak
U vezi sa otvaranjem Kulturnog kluba "Vančo Mihajlov" u Bitolju, Komisija za borbu protiv diskriminacije pokrenula je postupak po prijavi građana.
Komisija je napravila uviđaj u prostorijama kluba sa portretima istorijskih ličnosti od kojih su neki kontroverzne ličnosti u makedonskoj istoriji. Na jednom od zidova je uokviren odlomak iz teksta koji je napisao Vančo Mihajlov, a u kome se negira postojanje makedonske nacije.
Predsednica Komisije Vesna Bendevska za RSE je najavila da će 31. avgusta objaviti odluku o tome da li ima ili ne diskriminacije, te da ne želi da prejudicira. Ali je reagovala zato što tokom inspekcije kluba bio je i bugarski generalni konzul Dimitar Ivanov, što je Komisija shvatila kao pokušaj uticaja, ali je zvanična Sofija odbacile te navode.
Oba udruženja Bugara, u Bitolju i u Ohridu otvorena su usred tekućeg spora između Severne Makedonije i Bugarske oko istorije i identiteta.
Bugarska insistira da makedonski identitet i jezik imaju bugarsko poreklo. Bugarska se, između ostalog, protivi činjenici da u udžbenicima Severne Makedonije trogodišnju bugarsku okupaciju većeg dela današnje Severne Makedonije u ratu nazivaju "okupacijom". Insistiraju da je pravi termin "bugarska administracija".
Bugarska je skoro tri godine blokirala pristupanje Severne Makedonije EU zbog ovog spora. Nedavni francuski predlog, koji je usvojen u Sobranju, je pokušaj da se reši spor.
Facebook Forum