Među državama članicama Evropske unije (EU) se razvija oziljna debata o moguċnosti da se nekim treċim državama ukine bezvizni režim.
Tako piše u internom dokumentu u koji Radio Slobodna Evropa (RSE) ima uvid i gdje se države članice izjašnjavaju oko nalaza u kojoj mjeri države, čiji građani uživaju slobodno kretanje u Schengen zoni, poštuju uslove za bezvizni režim.
Naime, navodna zloupotreba mogućnosti bezviznog putovanja nekih država Zapadnog Balkana, uz Moldaviju, Gruziju i Ukrajinu, potaknula je neke članice EU, poput Njemačke i Francuske, da potegnu mogućnost ukidanja bezviznog režima, navodi se u internom dokumentu EU.
Među zloupotrebama koje se navode su nezakoniti boravak i neosnovani zahtjevi za azil.
Spominje se porast "prekršaja neovlaštenog boravka" koje su počinili građani Albanije, Moldavije, Ukrajine, kao i Srbije.
U ovom dokumentu je Njemačka iznijela veoma ozbiljne napomene što se tiče država koje ne poštuju pravila bezviznog režima.
„U slučaju malog ili nikakvog poboljšanja od strane trećih zemalja, Evropska komisija bi, prema našem mišljenju, trebala naglasiti da je pokretanje mehanizma za suspenziju viza realna opcija”, piše u komentaru Njemačke.
Inače, da bi se aktivirao mehanizam suspenzije viznog režima, treba da se zabilježi značajan porast (više od 50%) iregularnih migracija osoba koje dolaze iz partnerskih zemalja, značajno poveċanje zahtjeva za azil (takođe više od 50%), te smanjenje saradnje u oblasti readmisije, naročito u slučaju povećanja stope odbijanja zahtjeva za readmisiju.
"Ovo se može shvatiti kao 'taktika zastrašivanja' koju koristi nekoliko država članica EU koje se trebaju prikazati čvrstim pred svojom nacionalnom publikom. Ali to je i poruka vladama različitih trećih zemalja da učine nešto po tom pitanju. Reakcije Kišinjeva, Kijeva i Tbilisija sada će se pažljivo pratiti", navodi Rikard Jozwiak, urednik za Evropu Radija Slobodna Evropa (RSE).
Od država regiona, Srbija i Albanija se identifikuju kao problematičnije.
Francuska je, između ostalog, u ovom dokumentu podvukla neophodnost da Srbija uskladi viznu politiku sa politikom EU.
„S tim u vezi, zabrinuti smo zbog politike Srbije u ovoj oblasti u odnosu na zemlje koje predstavljaju migracioni rizik za Francusku i Evropsku uniju”, naglašava se u francuskom podnesku.
Austrija takođe spominje problem usklađivanja vizne politike i traži ažurirane preglede viznih režima i usklađivanje sa politikom EU.
„S tim u vezi, Austrija takođe želi da se skrene pažnja na aktuelni fenomen gdje državljani Bangladeša legalno ulaze na Zapadni Balkan sa važećim vizama i odatle ilegalno putuju u Evropsku uniju”, navode iz Austrije.
"Treba reći da su se od prvog dana brojne zemlje EU, uključujući Francusku, Njemačku, Holandiju, Italiju i Švedsku, mnogo žalile na neke ljude koji dolaze izvan EU i koriste mehanizam vizne liberalizacije za kriminalne aktivnosti... Ipak, i ovo je vrijedno zapamtiti, vrlo malo njih zapravo želi dirati liberalizaciju viznog režima jer predstavlja jednu od rijetkih priča o istinskom uspjehu EU na Zapadnom Balkanu i u Istočnom partnerstvu. To je dobro za ekonomiju i dobro je za kontakte među ljudima", dodaje Jozwiak.
Vizni režim EU za Crnu Goru, Srbiju i Sjevernu Makedoniju ukinut je u decembru 2009. godine, nakon čega su uslijedile Albanija i Bosna i Hercegovina 2010., Moldavija 2014. i Gruzija i Ukrajina 2017. godine. Kosovo je jedina zemlja regije čiji građani ne uživaju slobodu kretanja u Schengen zoni.
Bezvizna putovanja u EU do 90 dana smatraju se važnim korakom naprijed u odnosima 27-članog bloka sa Zapadnim Balkanom i bivšim sovjetskim državama u okviru politike Istočnog partnerstva.
Kako navodi Jozwiak, zvaničnici EU će o ovom pitanju razgovarati u radnoj grupi za vize 13. oktobra.
