U subotu 8. januara u Banjoj Luci u Bosni i Hercegovini, dodijeljena su odlikovanja zaslužnim građanima i institucijama povodom Dana Republike Srpske, praznika koji se obilježava 9. januara u ovom entitetu, a kojeg je Ustavni sud BiH nekoliko puta proglasio neustavnim.
Predsjednica ovog bh. entiteta Željka Cvijanović je dodijelila više od 90 priznanja, za visoke funkcionere, diplomate, sportske i zdravstvene radnike, ali i posebno uspješne učenike, sportska društva, i kulturne ustanove.
Odlikovanje je dobio, između ostalih, Ivica Dačić, predsjednik Skupštine Srbije, i to Orden RS na lenti.
Na svečanosti u Banskom dvoru u Banjoj Luci je bilo više funkcionera iz Srbije, osim Dačića, bili su tu ministar unutrašnjih poslova Aleksandar Vulin, ambasador Srbije u SAD, Marko Đurić, kao i Bratislav Gašić, direktor Bezbjednosno informativne agencije Srbije, i Zoran Đorđević, v.d. direktor “Pošta Srbije”.
Đurić, Gašić i Đorđević su takođe dobili odlikovanja.
Na dodjeli odlikovanja su bili prisutni i član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, ali i entitetski ministri predvođeni premijerom Radovanom Viškovićem.
U večernjim časovima, predviđena je i svečana akademija u Sportskoj dvorani “Borik” u Banjaluci.
Dan poslije, na sami praznik 9. januara, predviđen je svečani defile na Trgu Krajine u Banjoj Luci.
U defileu će učestvovati pripadnici policijskih snaga ovog entiteta, te radnici hitnih službi, predstavnici javnih institucija, ustanova i udruženja građana.
Osim u Banjoj Luci, obilježavanje 9. januara predviđeno je i u drugim gradovima i opštinama u RS, te u Brčko Distriktu BiH.
"Obilježavanje Dana Republike Srpske 9. januara je neustavno, a odluke Ustavnog suda BiH su konačne i obvezujuće", navodi se u odgovoru ambasade Sjedninjenih Američkih Država (SAD) u BiH za Radio Slobodna Evropa (RSE) na upit o proslavi godišnjice RS.
Iz američke ambasade pozvali su sve političke lidere da postupe u skladu sa odlukama suda.
Dan Republike Srpske 9. januar tri puta proglašavan je neustavnim od Ustavnog suda tadašnje Republike Bosne i Hercegovine, a zatim i Ustavnog suda BiH.
Tog datuma 1992. godine u Sarajevu je tadašnja Skupština srpskog naroda u BiH, donijela Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH, kao nezavisne cjeline unutar Bosne i Hercegovine, a sa ciljem da je pripoji Jugoslaviji, koja se tada raspadala.
Na čelu samoproglašene republike su bili Radovan Karadžić, Biljana Plavšić i Momčilo Krajišnik, kasnije osuđeni u Haškom tribunalu zbog ratnih zločina.
U donošenju te deklaracije nisu učestvovali predstavnici Bošnjaka i Hrvata. Ova dva naroda na 9. januar gledaju kao na početak rata u Bosni i Hercegovini, te početak etničkog čišćenja, ratnih zločina i genocida nad nesrpskim stanovništvom.
Ustavni sud BiH je u novembru 2015. godine donio odluku prema kojoj je član Zakona o praznicima RS-a koji govori o Danu RS-a neustavan.
Obilježavanje 9. januara bilo je povod za referendum u RS, kojeg je Narodna skupština ovog entiteta raspisala u julu 2016., a koji je bio zakazan za 25. septembar. Ustavni sud BiH usvojio je 17. septembra 2016. mjeru kojom je obustavio Odluku o raspisivanju referenduma.
Uprkos tome, referendum je održan, a 99 odsto građana koji su izašli je glasalo potvrdno na referendumsko pitanje “Da li podržavate da se 9. januar obilježava i slavi kao Dan Republike Srpske?”.
Nakon toga, Narodna skupština RS-a je 26. oktobra 2016. donijela poseban Zakon o Danu RS-a i izdvojila ga iz Zakona o praznicima RS-a.
