Slučaj u kojem je Opština Gračanica dala jednom biznismenu veliku parcelu opštinske zemlje pored jezera u zamenu za mali komad njegovog zemljišta u jednom selu, za stanovnika Gračanice Stanišu Petrovića je još jedan "sraman" slučaj korupcije.

Petrović je digao glas protiv ove razmene u kojoj Opština Gračanica daje deo parcele od 17 hektara za samo 18 ari privatnog zemljišta. Sa desetak drugih građana potpisao je peticiju protiv ove razmene, na protestu ispred Opštine 3. oktobra. Čvrsto veruje da korupcija vlada u ovoj opštini, nedaleko od glavnog grada Prištine.

Razmena

Prema odluci Skupštine opštine (SO) Gračanica, od 28. septembra, biznismen Redž Šoši (Rexhe Shoshi) će Opštini Gračanica ustupiti put u njegovom vlasništvu od osamnaest ari, koji prolazi kroz jedno naselje u selu Čaglavica. Zauzvrat će dobiti od Opštine deo parcele od sedamnaest hektara, koja se nalazi uz obalu jezera Badovac.

Kosovski zakon dopušta ovu vrstu razmena razmene zemljišta. Međutim, lokalne vlasti nisu objasnile zbog čega je zemljište na kom je put u vlasništvu privatnog označeno "strateškim".

Za parcelu pored jezera koju daju Šošiju naveli su da je "neupotrebljiva", a nalazi se pored jezera, u zoni u kojoj je opštinskom odlukom zabranjena gradnja.

Protivnici ovakve odluke veruju, međutim, da će Šošijeva firma uskoro na tom mestu početi navodno nešto da gradi, što RSE nije mogao da potvrdi.

Ko upravlja Gračanicom?

Gračanica je opština sa većinskim srpskim stanovništvom na oko sedam kilometara od Prištine, sa kojom se i graniči. Na čelu ove opštine od 2013. godine je "Srpska lista", vodeća partija Srba na Kosovu, koja ima podršku zvaničnog Beograda.

Branislav Marković je takođe potpisao peticiju, kojoj će u narednih mesec dana moći da se pridruže i drugi građani koji se sa njim slažu. Marković je jedan od retkih pripadnika srpske zajednice koji su spremni da učestvuju na građanskim protestima i javno iskažu nezadovoljstvo zbog nekih odluka vlasti.

"Mi postajemo jedna hipnotisana masa koja pomaže da par ljudi ostvari ličnu korist. Umesto da ti ljudi rade za narod. Ispada da mi svi moramo da ćutimo da bi oni uživali", ocenjuje on u izjavi za Radio Slobodna Evropa (RSE).

Šta Opština daje a šta dobija?

RSE se obratio Opštini Gračanica sa upitom da obrazloži zašto je put u vlasništvu Reže Šošija od "javnog značaja", ali do objavljivanja ovog teksta odgovor nije stigao.

U međuvremenu se 29. septembra, nakon odjeka informacije da Opština razmenjuje imovinu sa privatnim licem, javnosti obratila sama gradonačelnica Ljiljana Šubarić.

U saopštenju je obrazložila da je opština dobila osamnaest ari zemljišta u kategoriji putne infrastrukture, "na kom postoji važan strateški lokalni put u okviru stambene zone", a da će vlasnik tog puta, kao kompenzaciju dobiti deo parcele od sedamnaest hektara na "obodu Gračanice, ne više od 1/6 pomenute parcele – kamenjara".

Prema uvidu u Geoportal, internet portal o geografskim informacijama Kosovske Agencije za katastar, može se videti da se parcela, koju daje Opština Gračanica, zapravo nalazi u neposrednoj blizini jezera Badovac.

S druge strane, gradonačelnica Šubarić ovu opštinsku parcelu opisuje kao "neupotrebljivi kamenjar bez struje, vode ili bilo kakve prateće infrastrukture", te da na njoj nije moguća nikakva gradnja naselja ili drugih objekata.

Ko je Redž Šoši?

Redž Šoši, sa kojim je opština Gračanica uradila razmenu parcela, je, na osnovu informacija iz Agencije za registraciju biznisa, vlasnik dve kompanije. Na istoj stranici se navodi da je kompanija AMF COMPANY pasivno preduzeće, odnosno da ne posluje, ali je zato TCT SH.P.K.vrlo aktivno, odnosno bavi se poslovima od transporta raznih proizvoda, do izgradnje stambenih zgrada, puteva i autoputeva, te raznim drugim građevinskim radovima.

RSE je kontaktirao Šošija kako bi dobio odgovor šta planira sa imovinom koju će dobiti od Opštine Gračanica i da li je istina da je ta imovina "neupotrebljiva", kako to tvrdi gradonačelnica Gračanice. Međutim, Šoši je naveo da putuje van zemlje i da će odgovoriti kada izađe sa aerodroma. Ipak, do zaključenja teksta nije se javio.

Prethodne razmene Šošija i Opštine Priština

RSE je ustanovio da je razmenu imovine sa Šošijem prošle godine obavila i Opština Priština. Naime, loklane vlasti su dale nekoliko svojih parcela u naselju "Nova Priština" a zauzvrat dobile parcele na kojima je "izgrađen put koji se koristi u javnom interesu".

U međuvremenu, Šoši je marta ove godine od lokalnih vlasti u Prištini zatražio dozvolu da na parcelama, koje je od njih dobio razmenom, započne izgradnju stambeno-poslovne zgrade. Uz zahtev je predao i predlog projekta za izgradnju. RSE nije uspeo da sazna da li su lokalne vlasti u Prištini ovakav zahtev odobrile.

Ko je pokrenuo a ko dovršio proces razmene imovine?

Konačnu odluku, o razmeni imovine, nakon Ministarstva administracije lokalne samouprave, donosi Organ za finansijsku procenu koji funkcioniše u okviru Ministarstva finansija.

Iz ovog Ministarstva u pisanom odgovoru za RSE navode da je procena završena u slučaju razmene parcela između Opštine Priština i privatnog lica Redž Šošija, odnosno da je Opština dobila saglasnost da izvrši pomenutu razmenu. Međutim, dodaju da Opština Gračanica nije prosledila sličan zahtev za procenu.

Inicijativu za razmenu imovine sa Šošijem je najpre 15. juna, 2021. pokrenuo tadašnji gradonačelnik Srđan Popović, nakon što je jedna takva odluka usvojena u Skupštini opštine. Popovićevo obrazloženje je bilo da će se razmena vršiti u cilju "ostvarivanja javnog interesa, odnosno radi povezivanja 32 parcele sa javnim putem".

RSE iz dobro obaveštenih izvora saznaje da je ipak tada Ministarstvo administracije lokalne samouprave odbilo da oceni tu odluku kao zakonitu, jer je Skupština opštine bila u tehničkom mandatu usled raspisivanja lokalnih izbora.

Isti izvor objašnjava da to znači da aktuelne lokalne vlasti u Gračanici nisu bile u obavezi da ponovo iniciraju razmenu zemljišta. Iz nadležnog Ministarstva nisu potvrdili tako nešto.

Bivši gradonačelnik prvi objavio informaciju

Bivši gradonačelnik Gračanice Branimir Stojanović je zapravo prvi u javnosti izneo informaciju da Opština Gračanica menja imovinu sa privatnim licem uz navode da se radi o "izdaji".

"Upravo je poklonjeno 17 hektara opštinske zemlje za 18 ari! Ovo je izdaja našeg naroda koji ovde živi!", napisao je on na svom Facebook nalogu.

Stojanović je 3. oktobra prisustvovao i protestu protiv ove razmene, te poručio da će o tom pitanju izvestiti međunarodnu zajednicu i vlasti u Beogradu jer veruje da postoji sumnja u korupciju.

"Ne postoji javni interes koji bi mogao da obrazloži ovu odluku, osim nekog ličnog, koruptivnog interesa", naveo je Stojanović.

Protestu su prisustvovali i predstavnici dve Građanske inicijative (GI), koje deluju u opštinama sa srpskom većinom na severu Kosova, "Srpski opstanak" i GI za Zubin Potok. Oni su ranije zajedničkim saopštenjem zatražili hitno povlačenje odluke Skupštine opštine Gračanica o razmeni parcela sa privatnim licem.

Ovu odluku Opštine Gračanica su uporedili sa izdavanjem dozvola za gradnju u opštini Štrpce, zbog kojih je na desetine službenika sa lokalnog i centralnog nivoa u pritvoru pod sumnjom da su zloupotrebili položaj radi ličnog interesa.

Među uhapšenima je i bivši gradonačelnik Štrpca Bratislav Nikolić, za kog se sumnja da je vršio pritiske na službena lica oko izdavanja građevinskih dozvola na "Šari", odnosno da je samo on kroz izdavanje nelegalnih dozvola za gradnju vila, stekao preko milion eura. Tužilaštvo u Uroševcu još uvek vodi istrage u ovom slučaju.

Brezovica se nalazi na teritoriji opštine Štrpce, jedne od šest opština sa većinskim stanovništvom srpske nacionalnosti južno od reke Ibar, i deo je Nacionalnog parka Šara, na jugu Kosova. Poznata je po Ski centru, koji je udaljen samo devet kilometara od istoimenog mesta Brezovica.