Rezultati istraživanja o odnosima između etničkih zajednica u Srbiji pokazali su da najveći stepen etničke distance postoji prema pripadnicima romske i albanske nacionalne zajednice i da u isto vreme najmanju etničku distancu Srbi ispoljavaju prema pripadnicima slovačke i rumunske nacionalne manjine.
Kako se objašnjava, cilj istraživanja koje su 30. septembra predstavile organizacije Centar za istraživanje etniciteta i Institut društvenih nauka, uz podršku Fondacije za otvoreno društvo, je bio da se prikupe podaci o međusobnim društvenim odnosima srpske većine i pripadnika sedam nacionalnih manjina - Albanaca, Bošnjaka, Mađara, Hrvata, Roma, Rumuna i Slovaka.
Istraživanje je obuhvatilo period od 10. marta, kada je aktivirana onlajn anketa, do 3. jula, dok je terensko istraživanje sprovedeno od 25. maja do 15. juna. Sprovedeno je na uzorku od 2.494 građana, od čega su 759 pripadnici manjinskih nacionalnih zajednica.
Aleksandra Šanjević iz Fondacije za otvoreno društvo napomenula je prilikom predstavljanja da je istraživanje urađeno zbog svesti o tome da, kako je rekla, bez socijalne kohenzije društvo nema velike šanse za razvoj.
"A Srbija jeste društvo različitosti. Mi to pitanje smeštamo i u kontekst evropskih integracija, duboko uvereni da je Srbija i dalje na putu evropskih vrednosti", rekla je ona i istakla da je za Fondaciju važno da se o osetljivim temama ne govori na osnovu utisaka, već na osnovu podataka.
Šanjević je dodala i da je pitanje socijalne kohezije jedno od onih koje će se sve više postavljati Srbiji, pred kojom će biti i sve više zadataka u tom kontekstu.
Položaj manjina u Srbiji
Ona je istakla da su odnosi među etničkih zajednicama takođe bitni i za odnose u čitavom regionu. Istraživači su istakli prilikom predstavljanja nalaza, da oni ukazuju i identifikuju probleme, a da će se objašnjenjima baviti u budućem periodu.
Hrvati najčešći prijatelji, Albanci najređi
U istraživanju se navodi da, iako je najveća distanca prema pripadnicima albanske i romske nacionalne manjine, stavovi ispitanika pripadnika te dve zajednice ukazuju na socijalnu udaljenost od "drugih".
Socijalna distanca je najveća u ličnim odnosima – brak i susedstvo, ali je izražena i u drugim odnosima.
Podaci pokazuju da bi manje od trećine ispitanika srpske nacionalnosti prihvatilo brak sa pripadnicima romske i albanske nacionalne manjine, a da bi brak sa pripadnicima ostalih nacionalnih manjina prihvatili u rasponu od 46,5 odsto (Bošnjaci) do 61,1 odsto (Slovaci).
Istraživanje je pokazalo i da, izvan prijateljskih veza unutar sopstvene nacionalne zajednice, Srbi najčešće prijateljske odnose uspostavljaju sa pripadnicima hrvatske (80,7%) i bošnjačke (71,8%) nacionalne manjine. Pripadnici romske nacionalne manjine su treće rangirana grupa (67,4%) sa kojom ispitanici srpske nacionalnosti imaju prijateljske odnose, dok najređe imaju prijateljske odnose sa pripadnicima albanske zajednice (39,6%).
Slovaci poželjni za predsednika Srbije
Takođe, odgovori ukazuju na nizak nivo međusobnog poverenja ispitanika prema pripadnicima drugih nacionalnosti za obavljanje državnih funkcija.
Između ostalog, istraživanje je pokazalo da najviše poverenja da obavlja funkciju predsednika države ispitanici srpske nacionalnosti su iskazali prema pripadniku slovačke nacionalne manjine.
Pripadnik romske nacionalne manjine je rangiran kao drugi, dok je najmanje poverenja za funkciju predsednika Srbije iskazano prema pripadniku albanske nacionalne manjine.
Društvo opterećeno diskriminacijom
Prema nalazima istraživanja, društvo u Srbiji je "opterećeno diskriminacijom na nacionalnoj osnovi".
Podaci pokazuju da se oko 60 odsto ispitanika albanske nacionalnosti i oko 56 odsto ispitanika bošnjačke nacionalnosti suočilo više od deset puta sa diskriminacijom na nacionalnoj osnovi u neformalnim kontaktima sa pripadnicima drugih nacionalnih zajednica.
Istu diskriminaciju je doživelo čak 66 odsto ispitanika romske nacionalnosti i oko 56 odsto ispitanika pripadnika hrvatske nacionalne manjine.
Ispitanici rumunske nacionalnosti su se sa ovim oblikom diskriminacije susreli u 77 odsto slučajeva, a ispitanici slovačke nacionalnosti u 34 odsto.
Trećina ispitanika srpske nacionalnosti, napominje se, je takođe doživela diskriminaciju na nacionalnoj osnovi u svakodnevnim kontaktima sa sugrađanima.
Ispitanici albanske, bošnjačke i romske nacionalnosti ukazali su i na učestalu diskriminaciju od strane policije, navodi se u istraživanju.
Na diskriminaciju kod lekara upozorilo je oko 33 odsto ispitanika albanske, 20 odsto mađarske, 33 odsto romske i 16 odsto rumunske nacionalnosti.
Većina ispitanika, pripadnika svih nacionalnih manjina, smatra da ne ostvaruje priznata prava na obrazovanje, kulturu, službenu upotrebu jezika i pisma i informisanje preko ili uz pomoć nacionalnih saveta.
"Uočljivo je da su ispitanici pripadnici svih nacionalnih manjina, izuzev albanske, više vezani za Srbiju nego za matičnu državu", dodaje se u istraživanju.
Albanci najprisniji sa Srbima
Kada je reč o Albancima, brak sa pripadnicima srpske nacionalnosti sklopilo bi oko 35 odsto pripadnika albanske nacionalne manjine.
Najprisnije odnose Albanci ostvaruju sa Srbima (77,6%), Romima (56,7%) i Bošnjacima (53,1%).
Između ostalog, navodi se i da ispitanici albanske nacionalnosti, njih 67 odsto ukazuju na snažno osećanje građanske neravnopravnosti, odnosno da se ravnopravnim građanima u Srbiji oseća tek petina ispitanika iz te nacionalne zajednice.
Bošnjaci socijalno odbijanje osećaju prema Romima
Kada je reč o Bošnjacima, najprisnije prijateljske odnose pripadnici te nacionalne zajednice imaju sa Srbima i Albancima.
Najveće socijalno odbijanje Bošnjaci iskazuju prema Romima, ističe se u istraživanju.
Mađari bolji sa susedima
Za pripadnike mađarske nacionalne zajednice, Romi su najmanje poželjni u socijalnim odnosima.
Manja distanca, za Mađare, je prema pripadnicima nacionalnosti koji žive u neposrednom susedstvu (Srbi, Slovaci, Rumuni) u odnosu na pripadnike nacionalnih manjina koji žive u centralnoj Srbiji (Albanci i Bošnjaci).
Hrvati, Romi, Rumuni i Slovaci najmanju distancu osećaju prema Srbima
Istraživanje je pokazalo i da, kada je reč o Hrvatima, najmanja distanca ispitanika te zajednice je prema Srbima, ali 70 odsto njih sa Srbima ne bi bilo u braku.
Uočljivo najveća distanca, kada je reč o Hrvatima, je prema Romima, dodaje se.
Romi najmanju distancu imaju prema Srbima, ali ni sa njima skoro 40 odsto ispitanika koji pripadaju toj nacionalnoj zajednici ne bi bilo u braku. Ipak, najveća distanca, kada je reč o Romima, je prema Albancima, pokazuju podaci.
Rumuni i Slovaci najmanju distancu imaju prema Srbima, a odgovori ukazuju da su za pripadnike te zajednice najmanje poželjni socijalni odnosi sa Romima i Albancima.
Prema poslednjem popisu stanovništva, koje je u Srbiji sprovedeno 2011. godine, Mađari čine oko tri odsto stanovništva i najbrojnija su manjinska zajednica.
Romi čine dva odsto ukupne populacije, a u sličnom procentu učestvuju u populaciji i Bošnjaci.
Ostale manjinske zajednice čine manje od jedan odsto populacije.
Kada je reč o albanskoj manjinskoj zajednici, tačan broj pripadnika nije utvrđen, s obzirom na to da su njeni pripadnici bojkotovali popis stanovništva.
Facebook Forum