Online uvid u budžete i javnu potrošnju u BiH

Građani Bosne i Hercegovine će uskoro moći da pristupe podacima o budžetima na svim nivoima u državi. To je namjera projekta koji provodi Fondacija Centar za zastupanje građanskih interesa, a koji finansira i Evropska unija. Riječ je o jedinstvenoj internet stranici koja će omogućiti transparentnost informacija, odnosno podatke o budžetima u BiH što će olakšati rad i onim stručnjacima koji se ne bave analizom budžetske potrošnje.

Iako je javna tajna da korupcija preuzima sve pore bh. javnog sektora, zadatak buduće on-line stranice upravo je suprotan – objelodaniti i prikupiti na jednom mjestu sve podatke o budžetima u Bosni i Hercegovini. Na koji način i kojom brzinom se troši novac poreskih obveznika - samo su neki podaci koje će imati buduća internet stranica.

Projekat „Primjena sistema pristupa budžetskim podacima s jednog mjesta“ provodi Fondacija Centar za zastupanje građanskih interesa (CPI) čiji izvršni direktor Damir Mehmedbašić kaže:

„Građani će imati pristup svim budžetima na jednom mjestu – radi se o 143 općine, deset kantona i dva entiteta, državnom nivou i Brčko distriktu. Na vebsajtu koji je već u fazi izrade imaćemo i vanbudžetske fondove, po prvi put, jer smatramo da je to važan korak. Do sada su vanbudžetski fondovi bili prilično zanemareni, pa je i zbog toga toliko problema u tom sektoru, pogotovo kada se radi o stvarima kao što su zdravstvo i zapošljavanje.“

Istovremeno, transparentnost budžeta i javne potrošnje pomoći će i u borbi protiv korupcije.

„Vi danas možete tražiti neku informaciju pojedinačno, ali je pitanje vremena kada ćete je dobiti. Trebalo bi u roku od 14 dana, no, to nije uvijek slučaj. Međutim, kad je riječ o bazama podataka, tada ne znamo šta sve tu imamo, i pristup je veoma ograničen. Da bismo se adekvatno borili protiv korupcije, trebao bi nam jedan analitički pristup informacijama, dakle pristup bazama podataka. Potrebno je da u onom momentu kada budemo imali trezorski sistem poslovanja u Bosni i Hercegovini možemo pratiti sve transakcije, na primjer, iznad 5.000 KM, da bismo mogli znati otprilike gdje su uzroci i gdje su rješenja za borbu protiv korupcije“, navodi Mehmedbašić.

Važna transparentnost

Ovaj dvogodišnji program, koji se realizuje od januara 2013. godine, većinskim iznosom od 99.000 eura pomogla je EU iz Evropskog instrumenta za demokratiju i ljudska prava (EIDHR) za 2011. godinu. Delegacija Evropske unije u Bosni i Hercegovini pozdravlja ovaj poduhvat, ističe zamjenik šefa Delegacije Renzo Daviddi:

„Kad govorimo o javnim financijama, odnosno o javnim sredstvima, znamo da budžet mora da zadovoljava određen broj karakteristika. Jedna od tih bitnih karakteristika je transparentnost sredstava. Jedan od ciljeva ovog projekta – to je u suštini mali projekat, ali istovremeno ima veliki značaj – jeste da između ostalog naglasi i transparentnost u planiranju budžeta. Ovo je bitno iz više razloga i vjerujem da će ljudi naći različit interes u tom. Recimo, ukoliko neko želi da on-line, da vidi kako izgleda budžet njegove ili njene opštine u kojoj živi, na koji način se troše budžetska sredstva, to će biti moguće.“

Fiskalna politika jedini je elemenat koji Bosna i Hercegovina trenutno ima razvijen u ovoj oblasti, navodi Daviddi, ali prikupljanje podataka ovakve vrste još treba izgraditi.

„Postoje različite metodologije za prikupljanje podataka, za obradu podataka na takav način da bi podaci uopšte bili kompatibilni. Daću vam jedan primjer: Bosna i Hercegovina, recimo, ima jako loš konsolidovani državni račun, što samo za sebe predstavlja jako lošu osnovu da bi se moglo vidjeti na koji način i koliko uopšte ima na raspolaganju ukupnih sredstava koja su u Bosni i Hercegovini. Još jedan primjer: imamo opštine koje uopšte u svojim budžetima ne prikazuju sredstva koja idu javnim kompanijama, koje su i dalje u vlasništvu opština u Bosni i Hercegovini. Neprikazivanjem tog stanja, sami opštinski budžeti nisu precizni.“

Internet stranica sa podacima o budžetu je u pripremi i uskoro će biti dostupna javnosti, saopšteno je iz Fondacije Centar za zastupanje građanskih interesa.