Iračke snage uz podršku šiitskih i sunitskih dobrovoljaca započele su veliku operaciju preuzimanja Tikrita, rodnog grada bivšeg iračkog lidera Sadama Huseina, koji je pod kontrolom pripadnika ekstremističke Islamske države (IS) od prošlog leta. To je dosada najveća ofanziva vladinih snaga u cilju oslobođena ovog grada a nakon toga i ostalih teritorija na severu i zapadu Iraka koje su zauzeli militanti, proglasivši na ovom području kao i u Siriji kalifat.
"Snage bezbednosti napreduju ka Tirkritu iz tri pravca", rekao je jedan pukovnik iračke vojske za agenciju Frans pres.
U akciji učestvuje 30.000 pripadnika vojske, policije, antiterorističkih jedinica, kao i dobrovoljaca iz redova većinskih šiita, ali i oko 300 pripadnika sunita.
Televizija Al Irakija izvestila je da iračke snage napadaju Tikrit uz podršku artiljerije i iračkih borbenih aviona. Izveštač Bi-Bi-Si-ja (BBC) javlja da su su vladine snage na pet kilometara od centra grada.
Ovo je najveća operacija iračkih snaga nakon nekoliko bezuspešnih pokušaja da povrate Tikrit i ostale teritorije na severu i zapadu Iraka koje su osvojili militanti Islamske države proglasivši kalifat koji obuhvata i istočne delove Sirije.
Istovremeno, iračka armija i šiitski dobrovljci započeli su uz pomoć američke i avijacije drugih zemalja operaciju severno od Bagdada u cilju oslobađanja od Islamske države.
S druge strane, kurdske pešmerge napreduju ka Mosulu, glavnom uporištu militanata Islamske države u Iraku.
Preuzimanje kontrole nad Tikrtiom, bio bi veliki podsticaj i strateška prednost za vladine snage u nastojanju da povrate Mosul i ostale teritorije.
Irački premijer Hajder al-Abadi najavio je u februaru da će vladine snage započeti “za nekoliko meseci” ofanzivu u cilju oslobađanja Mosula. Jedan američki zvaničnik je izjavio da bi operacija mogla da započne u aprilu.
Tikrit, koji se nalazi oko 150 kilometara severno od prestonice Bagdada, pao je u ruke pripadnika IS u junu prošle godine u isto vreme kada i drugi po veličini irački grad Mosul sa više od million stanovnika.
Islamska država drži nekoliko oblasti u provinciji Salahudin, pretežno nastanjenoj sunitima.
Nakon višemesečnih vazdušnih udara međunarodne koalicije predvođene SAD-om, u kombinaciji sa kopnenim operacijama iračkih snaga, šiitskih milicija i kurdskih boraca, militanti Islamske države su potisnuti iz područja oko Bagdada, zatim kurdskih teritorija na severu zemlje i istočne provincije Dijala.
Međutim, islamisti su uspeli da zadrže svoja uporišta u provinciji Salahudin i osvoje nove teritorije u zapadnoj provinciji Anbar.
Uoči početka operacije u Tikritu, premijer Abadi se sastao sa vojnim liderima u gradu Samari u provinciji Salahudin i pozvao sunitske borce da napuste redove IS obećavši im amnestiju.
“Oni koji su bili zavedeni ili napravili grešku treba da polože oružje i pridruže se svom narodu i snagama bezbednosti u cilju oslobađanja svojih gradova”, rekao je Abadi.
Abadi je dodao da im je to “poslednja šansa” ili će se suočiti “sa zasluženom kaznom jer su se svrstali uz teroriste”.
Analitičari ističu da je Abadijeva izjava bila usmerena pre svega na bivše članove zabranjen Baas partije zbačenog i kasnije pogubljenog iračkog lidera Sadam Huseina, koji su se u međuvremenu pridružili Islamskoj državi, ali i ostalim sunitim koji su bili nezadovoljni sa prethodnim, pretežno šiitskim vladama u Bagdadu.
Abadi je istovremeno naglasio da armija i milicije moraju da zaštite civile i imovinu u oblastima u kojima se vode borbe. Šiitske milicije su u više navrata optužene zbog masovnih ubistava i paljenja kuća na teritorijama koje su zauzele od Islamske države. Međutim, njihovi lideri odbacuju ove optužbe.
Misija UN u Iraku saopštava da je u poslednjem talasu nasilja u februaru koje su izazvali militanti, ubijeno 1.100 Iračana, među njima više od 600 civila.
Izaslanik UN Nikolaj Mladenov optužio je za stradanja, osim islamista, i vladine snage i šiitske milicije.
“Svakodnevni teroristički napadi koje izvodi ISIL sračunato su usmereni protiv svih Iračana. Postoje takođe i zabrinjavajući izveštanji o mnoštvo osvetničkih ubistava u oblastima koje su nedavno oslobođene od ISIL”, kazao je Mladenov.
