Stevo Muk, direktor podgoričkog Instituta alternativa, za ‘Zašto?’ analizira izjavu vođe opozicionog Demokratskog fronta Andrije Mandića o ‘ivici građanskog rata’ u Crnoj Gori, uticaju Rusije na posljednja dešavanja i mogućoj medijatorskoj ulozi Evropske unije u rješavanju krize.
- Kriza i 'građanski rat'?
Mislim da je to jedna preuveličana ocjena i da je Crna Gora daleko od građanskog rata ili od bilo kakve vrste sukoba.
Tu izjavu tumačim kao jednu vrstu reakcije i protesta u odnosu na sve ono što se dešava u zemlji, naročito prema Demokratskom frontu, na način kako oni to razumiju.
Oni to razumiju kao jednu vrstu političkog progona kroz institucije sistema i kroz tužilaštvo i to je nešto što već traje od oktobra naovamo.
Još uvijek, nažalost, u pravosudnim institucijama mi nismo utvrdili šta je zaista istina o državnom udaru za koji vlast i tužilaštvo tvrde da je zaista bio planiran a za koji Demokratski front i najveći dio opozicije tvrdi da je izveden u režiji same vlasti i režima.
U tom smislu je, kao i nekoliko puta ranije, najviši stepen tenzije bio podignut onda kad je Parlament na zahtjev Tužilaštva pokušavao i uspjevao da ukine imunitet poslanicima opozicije koji su bili optuženi.
Tako da je ovo sve izraz i refleksija jedne duboke političke krize koja u Crnoj Gori traje još od prošle, da ne kažem pretprošle godine, svakako od oktobarskih izbora i činjenica je da opozicije nema u Parlamentu i da djeluje vanparlamentarno.
I tu nije riječ samo o Demokratskom frontu nego je riječ i o drugim partijama, takozvane, građanske opozicije koje također odbijaju da priznaju rezultate oktobarskih izbora i da učestvuju u tom Parlamentu za koji tvrde da je rezultat jednog izrežiranog državnog udara i jedne izborne manipulacije.
- Uticaj Rusije?
Ja to ne mogu konkretno da tvrdim niti da znam ali je činjenica da su pozicije i vlasti i Demokratskog fronta po tom pitanju krajnje transparentne, i u smislu politike i u smislu država i zajednica država s kojima su vlast s jedne strane i s druge Demokratski front front bliski i kojima teže.
Oni tu vrstu bliskosti u Demokratskom frontu sa Rusijom i politikom i na Balkanu i u odnosu na NATO i zemlje Zapada niti kriju, niti pokušavaju da to predstave na neki drugi način.
Ali mi se čini da je, uglavnom, ta vrsta političke debate u odnosu na članstvo Crne Gore u NATO-u i povezane teme dovršena prije sedma dana kada je Crna Gora postala članica NATO pakta, ponovo na nezadovoljstvo Demokratkog fronta ali i drugih opozicionih partija koje su --- ako se nisu protivile NATO-u -- svakako tražile da se to pitanje riješi razriješi na referendumu narodnom voljom a ne u Parlamentu.
Ovo što se sad konkretno dešavalo u Parlamentu prije par dana nema neke pretjerane veze ni sa članstvom Crne Gore u NATO-u, niti sa aspiracijama Rusije u odnosu na Balkan i Crnu Goru nego je vezano konkretno za političku sudbinu i svaku drugu nekoliko lidera Demokratskog fronta.
- Kapacitet opozicije za proteste?
Ja uvijek pravim razliku između Demokratskog fronta i ostatka opozicije.
Mislim da se često i nepravedno, i od strane vlasti i od strane međunarodnih adresa, Demokratski front izjednačava sa opozicijom, što zaista nije istina.
Opozicija je raznorodna i, čini mi se, i jedinstvena u nekim tačkama, a to je odnos prema karakteru vlasti i režima i karakteru ovih izbora koji su sprovedeni u oktobru. Sve ostalo su mnogobrojne ideološke, političke -- identitetske ako hoćete -- razlike.
Kad je riječ o podršci ovim protestima i demonstracijama koje organizuje Demokratski front, onda je očigledno da je ta podrška u značajnom padu i da to negdje i korespondira sa rezultatima Demokratskog fronta na nedavno održanim lokalnim izborima.
Činjenica je također da te i takve proteste koje bi DF održao ne podržavaju drugi konstituenti opozicije tako da ja u krajnjem mislim da bi masovnost pa, u krajnjem, i efekti takvih protesta bili ograničeni.
Na kraju nije poznato ni sa kakvim ciljem i sa kakvom političkom strategijom bi ti protesti bili održani i šta bi zaista bili zahtjevi koji bi se na tim protestima ispostavili.
- Posredovanje Evropske unije?
Mislim da bi to bilo ljekovito, da je to potrebno i da bi to pomoglo da se, u najmanju ruku, dvije strane dovedu za pregovarački sto i da se taj dijalog povede, bilo u nekoj vrsti paralementarnog dijaloga, bilo van njega.
A mislim da bi to pomoglo i da se kroz taj dijalog suštinski doprinese nekim važnim reformama koje treba sprovesti, koje naravno samo u dijelu imaju veze sa izbornim procesom a u suštini su važne za čitavo društvo i državu a mi ih još uvijek nismo sproveli.
U krajnjem, to bi pomoglo i Evropskoj uniji da podigne svoj kredibilitet u zemlji u odnosu na obje strane polarizovanog društva u Crnoj Gori i da podigne povjerenje u proces evropskih integracija.
