Mediji šire izvještaje o vehabijama, povratnici uplašeni

Režimski mediji u Republici Srpskoj ovih dana intenzivno izvještavaju o vehabijskim uporištima u najmanje 14 opština tog entiteta ničim ne dokazujući navode sem neuvjerljivim anketama.

Pozivajući se na izvještaj MUP-a RS, ovi mediji prenose da vehabije vrše obuku rukovanja oružjem, organizuju se i povezuju na međunarodnom nivou. Povratnici koji žive u tim opštinama su uplašeni i smatraju da se izvještajem entitetskog MUP-a poziva na linč. Nevladin sektor upozorava na ugrožavanje ljudskih prava povratnika i produbljivanje straha i nepovjerenja.

Novoselija i Vrbanja kod Banjaluke, Kozarac, Čarakovo, Hambarine kod Prijedora, Kamenica kod Teslića, Konjević Polje kod Bratunca - samo su neka od mjesta koja se u izvještaju MUP-a RS spominju kao uporišta vehabijskog pokreta.

Izvještaj je, kako pišu banjalučki mediji, zapravo odgovor na jedno poslaničko pitanje u entitetskom parlamentu, a u njemu se govori o permanentnom i učestalom djelovanju vehabija na području RS. U tom dokumentu kaže se još da pripadnici vehabijskog pokreta, pod izgovorom bavljenja lovom i pčelarstvom, vrše obuku rukovanja vatrenim oružjem.

Povratnici u mjesta koja se spominju u izvještaju MUP-a RS su uplašeni i uznemireni. Potvrđuje to i jedan od njih - Sudbin Musić iz Čarakovog kod Prijedora. Ističe da ga cijela situacija podsjeća na 1992. godinu kada su se plasirale priče o navodnom organizovanju zelenih beretki na tom području.

„Danas nema zelenih beretki, ima nekakvih vehabija. Mi imamo otvorenih džamija, recimo jedna od najljepših je u mom Čarakovu koja je maltene prazna“, kaže Musić.

Na cijelu priču reaguje nevladin sektor napominjući kako se izvještajem MUP-a RS
krše osnovna ljudska prava.

„Reakcije u medijima govore da su ljudi uplašeni, da je takav izvještaj proizveo novu, jaku dozu međusobnog nepovjerenja, ojačao nesigurnost građana za život u lokalnoj zajednici“, kaže izvršni direktor Helsinškog komiteta za ljudska prava u Bosni i Hercegovini Muhamed Džemidžić.

I u Helsinškom komitetu za ljudska prava RS ističu da MUP nije pokazao spremnost da preuzme odgovornost za sadržaj izvještaja s obzirom na to da se on pojavljuje samo u medijima.

Izvršni direktor komiteta Branko Todorović podsjeća da su se slični izvještaji, namijenjeni dnevno-političkoj upotrebi i podizanju netrpeljivosti prvenstveno prema povratnicima, pojavljivali i ranije.

„Čini mi se da MUP ovakvim kvazi izvještajima utiče upravo na stvaranje nesigurnosti, podstiče međuetničku i međureligijsku netoleranciju i krši ljudska prava prije svega povratnika“, kaže Todorović.

Upuštanje u cirkusariju

Povodom izvještaja MUP-a RS oglasio se i Rijaset Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini saopštenjem u kojem se kaže da izvještaj predstavlja “sraman, odvratan i opasan čin koji mora naići na odlučnu osudu svih domaćih i međunarodnih političkih predstavnika.

Islamska zajednica u BiH informaciju Ministarstva unutrašnjih poslova RS-a shvata kao ozbiljnu prijetnju i pripremu za novi genocid i progon Bošnjaka muslimana”, navodi se u saopštenju.

Da su povratnici duboko uznemireni izvještajem, potvrđuje i Sudbin Musić.

„Mi se bojimo epiloga ovog svega. Mi smo okarakterisani kolektivno sada kao
vehabije. Izvještaj je manjkav. Tamo nema prozvanog nikoga imenom i prezimenom, već su prozvane kompletne povratničke mjesne zajednice, i to one sa malo većim brojem povratnika“, kazao je Musić.

Direktor policije RS Gojko Vasić podsjeća da je riječ o odgovoru na poslaničko pitanje - i zbog toga, kaže, ne želi komentarisati izvještaj.

„To je bazirano na osnovu operativnih saznanja koja ukazuju da su se u određenom periodu povremeno ili stalno određena lica pojavljivala na određenom području. Mi nismo obavještajna služba da mi znamo šta se unutar tih zajednica dešava“, navodi Vasić.

Kako je policija RS onda saznala da vehabije navodno vrše obuku u rukovanju vatrenim oružjem, Vasić nije otkrio. Ali vehabije su pokušali otkriti novinari Radio-televizije Republike Srpske koji su posjetili nekoliko naselja iz MUP-ovog izvještaja - bijeljinsku Janju, Kamenicu kod Teslića i banjalučku Novoseliju.

Do kakvih otkrića su došli ilustruju odgovori građana u prilogu RTRS-a:

„Da vam pravo kaže ne znam. Ionako vidim u prolazu.“
„Ma nema toga.“
„More biti, a more ne biti - to ne znam.“
„Ništa nije nemoguće.“

Iz redova opozicije u RS ističu da izvještaj MUP-a, čak i u slučaju da je njegov sadržaj tačan - ne bi smio biti javan jer time upozorava one nad kojima vrše nadzor. Predsjednik Demokratske partije Dragan Čavić ističe da policijski izvještaj koji izađe u javnost nema svoju težinu.

„Umjesto da to bude permanentna aktivnost MUP-a koja u takvim slučajevima nastoji da prati, locira eventualno one koji su iz ekstremnih vjerskih ubjeđenja spremni da ugroze bezbjednost građana i njihove imovine, oni su se upustili u jednu cirkusariju u kojoj objavljuju taj navodni izvještaj, što u suštini cijelu tu njihovu priču stavlja u dnevno-politički kontekst“, kazao je Čavić.