Prije nekih godinu dana Banka za matične ćelije osnovana je i u Sarajevu. Tako su se bosanskohercegovački stručnjaci uključili u veliki međunarodni lanac razmjene materijala od koga medicina mnogo očekuje. Zasad, istina, pretežno skupljaju iskustvo i obavještavaju javnost o vlastitom postojanju. U tom cilju posjetili su najveću evropsku banku za čuvanje ćelija - Croy Save u belgijskom Antverpenu.
Otkriće matičnih ćelija jedno je od najvećih dostignuća savremene medicine. Medicina ulazi u novu eru liječenja, pored tradicionalnih farmakoloških i hirurških metoda - upravo liječenjem pomoću matičnih ćelija. Ove ćelije se razlikuju od zrelih operativnih ćelija: imaju zapanjujuću sposobnost ne samo da proizvode same sebe, već i da stvaraju nova tkiva prilikom svoje diobe i razvoja.
Tako se proizvode sve funkcionalne ćelije tijela a za savremene metode liječenja najefikasnije su matične ćelije uzete prilikom poroda iz krvi pupčane vrpce ili samog tkiva pupčanika. Najveća evropska banka za čuvanje matičnih ćelija Cryo Save nalazi se u Antverpenu u Belgiji.
„Mi ovdje čuvamo matične ćelije uzete iz krvi, ali i iz tkiva pupčanika, a uzimamo i odrasle matične ćelije iz masnog tkiva. Preko 130.000 uzoraka iz Evrope a 200.000 širom svijeta. Liječenje matičnim ćelijama - za razliku od farmakološkog kada se lijekovi piju čitav život, kao na primjer u slučaju dijabetesa - podrazumijeva potpuno izliječenje oboljelih. To je velika razlika. Terapija matičnim ćelijama u stvari znači da vaše tijelo stvara potpuno nove zdrave ćelije koje se mogu pretvoriti u nova i zdrava tkiva. Trenutno, matičnim ćelijama je moguće liječiti oko 80 bolesti, uglavnom hematoloških, poput leukemije, ali i dijebetesa tipa 1, neuroplastome i drugo. Mislim da je budućnost medicine u liječenju upravo matičnim ćelijama. Do sada je iz ove banke povučeno 15 uzoraka za liječenje djece i ja ih pratim i svi su dobro“, kaže jedan od njenih osnivača Banke i predsjednik Mark Woterschoot za program Radija Slobodna Evropa.
Matične ćelije pod mikroskopomUsluge čuvanja matičnih ćelija u ovoj banci dostupne su u 38 zemalja u Evropi, Aziji i Africi. U labaratoriji u Antwerpenu matične ćelije uzete iz krvi pupčanika čuvaju se 20 godina.
„Uzorci se čuvaju u specijalnim spremištima koji su zastićeni, kao i čitava zgrada, i to na dva različita mjesta. Imamo već uzoraka koje čuvamo 15 godina i nisu promijenili ništa od svojih svojstava. Specijalnom metodom koja se radi samo ovdje i zašto smo različiti od svih drugih banaka, iz krvi se izdavaju plazma i crvena krvna zrnca i pohranjuje se samo onaj dio u kojem su ostale matične ćelije koje opet specijalnim sistemima kontrole provjeravamo i konačno skladištimo. Uzorci se stavljaju u obilježene metalne spremnike, te se inicijalno zamrzavaju na -85 C°. Nakon toga se pristupa postupku krioprezervacije, odnosno dubinskog zamrzavanja na -196 C° u gasovitoj fazi tečnog azota. Dosadašnja iskustva pokazuju da sve funkcionise bez greške“, pojašnjava za RSE dr Sally Sennitt, šef laboratorije i direktor Cryo-Save kompanije za medicinska pitanja.
Nada za potomstvo
U BiH cijela priča počinje od prije godinu dana kada su se pojavili partneri Cryo Save banke kao domaća kompanija. Od tada se i u našim bolnicama počelo sa uzimanjem krvi iz pupčane vrpce prilikom poroda. Uzorci su uzeti u Mostaru, Sarajevu, Istočnom Sarajevu, Tuzli, Bihaću. Prof. dr. Nebojša Jovanić iz Kliničko-bolničkog centara Banjaluka kaže kako je liječenje matičnim ćelijama novo - i za ljekare i za pacijente.
Croy Save Foto: Žana Kovačević
„Imali smo negdje sedamdesetak, osamdeset, potpuno završenih, neke su u postupku. Naime, radi se o preocesu koji traje nekad dva, nekad tri, nekad četiri mjeseca, znači od trenutka kada se žena javi pa dok se iz ove laboratorije ne da potvrda da su izdvojene matične ćelije, da su te ćelije vitalne i da ih vrijedi zamrzavati, odnosno da ih vrijedi ostavljati na duži period. Znate, to je jedna potpuno nova tema i za nas i za pacijente, tema koja će, vjerovatno, u budućnosti imati daleko veću priču i daleko širu priču nego što je sad. Naime, vi znate da je sad ta regenerativna medicina dobila svoj zamah i da mnoge laboratorije u svijetu, što legalno, što ilegalno, rade na procesima sa matičnim ćelijama, u raznoraznim pravcima“, kaže dr Jovanić.
Doktorica Jasmina Gutić Kapidžić iz Opšte bolnice Sarajevo vjeruje da je budućnost medicine u liječenju matičnim ćelijama koje pružaju do sada neslućene mogućnosti:
„Mislim da nam se pruža izvanredna prilika da učinimo nešto za veliki broj ljudi koji pate, koji se možda ne odlučuju da ostvare potomstvo zbog toga što u porodici imaju jedno dijete s nekom od bolesti. To su najčešće bolesti krvi. To je prva indikacija, iako ima jako mnogo drugih bolesnih stanja koja se mogu tretirati tim matičnim ćelijama. Ja lično, kao ljekar, a i na osnovu literature koja me jako interesirala, koju dugo vremena konsultujem, u to vjerujem i mislim da je budućnost medicine u matičnim ćelijama. Ja dolazim iz kuće koja mislim da je prva uzela krv iz pupkovine. Prva informacija koja nas je ohrabrila i dala nam nadu da idemo dalje je da su dobili jako veliki broj ćelija u tom uzorku. Vidjeli ste u laboratoriju da se to testira, da se odmah odredi broj tih ćelija. Što veći uzorak, to veći broj ćelija, ali, eto, bili smo sretni i ohrabreni – i krenuli smo“, kaže doktorica Gutić Kapidžić.
Matične ćelije uzete iz pupčane vrpce prilikom poroda 100 postotno su pogodne za liječenje djeteta od kojeg su uzete, a mogu ih koristiti i članovi uže porodice ukoliko su genetski podudarne.
Family Plus je bh. kompanija - partner banke iz Antwerpena, i do sada je sa područja BiH u proteklih godinu dana na čuvanje poslato oko 250 uzoraka. Direktorica Family Plusa Sanja Todorović-Vujičić:
„Rekla bih da je interes podjednak kod roditelja koji već imaju problem sa starijim djetetom ili su sami oboljeli i imaju veliki interes da izliječe ili svoje dijete ili samog sebe, kao i kod roditelja koji brinu o budućnosti i zdravlju svog djeteta“, kaže direktorica Family Plusa, koji za sada svoje kancelarije ima u Banjaluci i Sarajevu.
Otkriće matičnih ćelija jedno je od najvećih dostignuća savremene medicine. Medicina ulazi u novu eru liječenja, pored tradicionalnih farmakoloških i hirurških metoda - upravo liječenjem pomoću matičnih ćelija. Ove ćelije se razlikuju od zrelih operativnih ćelija: imaju zapanjujuću sposobnost ne samo da proizvode same sebe, već i da stvaraju nova tkiva prilikom svoje diobe i razvoja.
Liječenje matičnim ćelijama - za razliku od farmakološkog kada se lijekovi piju čitav život, kao na primjer u slučaju dijabetesa - podrazumijeva potpuno izliječenje oboljelih.
Tako se proizvode sve funkcionalne ćelije tijela a za savremene metode liječenja najefikasnije su matične ćelije uzete prilikom poroda iz krvi pupčane vrpce ili samog tkiva pupčanika. Najveća evropska banka za čuvanje matičnih ćelija Cryo Save nalazi se u Antverpenu u Belgiji.
„Mi ovdje čuvamo matične ćelije uzete iz krvi, ali i iz tkiva pupčanika, a uzimamo i odrasle matične ćelije iz masnog tkiva. Preko 130.000 uzoraka iz Evrope a 200.000 širom svijeta. Liječenje matičnim ćelijama - za razliku od farmakološkog kada se lijekovi piju čitav život, kao na primjer u slučaju dijabetesa - podrazumijeva potpuno izliječenje oboljelih. To je velika razlika. Terapija matičnim ćelijama u stvari znači da vaše tijelo stvara potpuno nove zdrave ćelije koje se mogu pretvoriti u nova i zdrava tkiva. Trenutno, matičnim ćelijama je moguće liječiti oko 80 bolesti, uglavnom hematoloških, poput leukemije, ali i dijebetesa tipa 1, neuroplastome i drugo. Mislim da je budućnost medicine u liječenju upravo matičnim ćelijama. Do sada je iz ove banke povučeno 15 uzoraka za liječenje djece i ja ih pratim i svi su dobro“, kaže jedan od njenih osnivača Banke i predsjednik Mark Woterschoot za program Radija Slobodna Evropa.
„Uzorci se čuvaju u specijalnim spremištima koji su zastićeni, kao i čitava zgrada, i to na dva različita mjesta. Imamo već uzoraka koje čuvamo 15 godina i nisu promijenili ništa od svojih svojstava. Specijalnom metodom koja se radi samo ovdje i zašto smo različiti od svih drugih banaka, iz krvi se izdavaju plazma i crvena krvna zrnca i pohranjuje se samo onaj dio u kojem su ostale matične ćelije koje opet specijalnim sistemima kontrole provjeravamo i konačno skladištimo. Uzorci se stavljaju u obilježene metalne spremnike, te se inicijalno zamrzavaju na -85 C°. Nakon toga se pristupa postupku krioprezervacije, odnosno dubinskog zamrzavanja na -196 C° u gasovitoj fazi tečnog azota. Dosadašnja iskustva pokazuju da sve funkcionise bez greške“, pojašnjava za RSE dr Sally Sennitt, šef laboratorije i direktor Cryo-Save kompanije za medicinska pitanja.
Nada za potomstvo
U BiH cijela priča počinje od prije godinu dana kada su se pojavili partneri Cryo Save banke kao domaća kompanija. Od tada se i u našim bolnicama počelo sa uzimanjem krvi iz pupčane vrpce prilikom poroda. Uzorci su uzeti u Mostaru, Sarajevu, Istočnom Sarajevu, Tuzli, Bihaću. Prof. dr. Nebojša Jovanić iz Kliničko-bolničkog centara Banjaluka kaže kako je liječenje matičnim ćelijama novo - i za ljekare i za pacijente.
„Imali smo negdje sedamdesetak, osamdeset, potpuno završenih, neke su u postupku. Naime, radi se o preocesu koji traje nekad dva, nekad tri, nekad četiri mjeseca, znači od trenutka kada se žena javi pa dok se iz ove laboratorije ne da potvrda da su izdvojene matične ćelije, da su te ćelije vitalne i da ih vrijedi zamrzavati, odnosno da ih vrijedi ostavljati na duži period. Znate, to je jedna potpuno nova tema i za nas i za pacijente, tema koja će, vjerovatno, u budućnosti imati daleko veću priču i daleko širu priču nego što je sad. Naime, vi znate da je sad ta regenerativna medicina dobila svoj zamah i da mnoge laboratorije u svijetu, što legalno, što ilegalno, rade na procesima sa matičnim ćelijama, u raznoraznim pravcima“, kaže dr Jovanić.
"Pruža se izvanredna prilika da učinimo nešto za veliki broj ljudi koji pate, koji se možda ne odlučuju da ostvare potomstvo zbog toga što u porodici imaju jedno dijete s nekom od bolesti. To su najčešće bolesti krvi", kaže doktorica Jasmina Gutić-Kapidžić.
Doktorica Jasmina Gutić Kapidžić iz Opšte bolnice Sarajevo vjeruje da je budućnost medicine u liječenju matičnim ćelijama koje pružaju do sada neslućene mogućnosti:
„Mislim da nam se pruža izvanredna prilika da učinimo nešto za veliki broj ljudi koji pate, koji se možda ne odlučuju da ostvare potomstvo zbog toga što u porodici imaju jedno dijete s nekom od bolesti. To su najčešće bolesti krvi. To je prva indikacija, iako ima jako mnogo drugih bolesnih stanja koja se mogu tretirati tim matičnim ćelijama. Ja lično, kao ljekar, a i na osnovu literature koja me jako interesirala, koju dugo vremena konsultujem, u to vjerujem i mislim da je budućnost medicine u matičnim ćelijama. Ja dolazim iz kuće koja mislim da je prva uzela krv iz pupkovine. Prva informacija koja nas je ohrabrila i dala nam nadu da idemo dalje je da su dobili jako veliki broj ćelija u tom uzorku. Vidjeli ste u laboratoriju da se to testira, da se odmah odredi broj tih ćelija. Što veći uzorak, to veći broj ćelija, ali, eto, bili smo sretni i ohrabreni – i krenuli smo“, kaže doktorica Gutić Kapidžić.
Matične ćelije uzete iz pupčane vrpce prilikom poroda 100 postotno su pogodne za liječenje djeteta od kojeg su uzete, a mogu ih koristiti i članovi uže porodice ukoliko su genetski podudarne.
Family Plus je bh. kompanija - partner banke iz Antwerpena, i do sada je sa područja BiH u proteklih godinu dana na čuvanje poslato oko 250 uzoraka. Direktorica Family Plusa Sanja Todorović-Vujičić:
„Rekla bih da je interes podjednak kod roditelja koji već imaju problem sa starijim djetetom ili su sami oboljeli i imaju veliki interes da izliječe ili svoje dijete ili samog sebe, kao i kod roditelja koji brinu o budućnosti i zdravlju svog djeteta“, kaže direktorica Family Plusa, koji za sada svoje kancelarije ima u Banjaluci i Sarajevu.
