Centralna izborna komisija Kosova je saopštila 11. aprila da instaliranje kamera na biračkim mestima neće obuhvatiti samo proces glasanja za ili protiv smene albanskih gradonačelnika u opštinama na severu, već će se ta praksa odnositi na sve buduće izborne procese.
Glasanje za smenu gradonačelnika u opštinama sa srpskom većinom na severu Kosova - Severnoj Mitrovici, Leposaviću, Zvečanu i Zubinom Potoku - koje je zakazano za 21. april, sprovodi se na osnovu Administrativnog uputstva, koje je Vlada Kosova donela septembra prošle godine nakon pritiska međunarodne zajednice da organizuje nove lokalne izbore.
Albanski gradonačelnici su na vlast u opštinama na severu došli nako što su Srbi bojkotovali izbore aprila 2023.
Međutim, Srpska lista, najveća stranka Srba na Kosovu koja ima podršku Beograda, još 8. aprila je saopštila da neće učestvovati u glasanju za smenu ovih gradonačelnika a kao jedan od razloga su naveli i postavljanje kamera na biračkim mestima.
Portparol CIK-a Valjmir Eljezi (Valmir Elezi) s druge strane objašnjava da odluka o instaliranju kamera na biračkim mestima neće obuhvattai samo proces glasanja 21. aprila, već će se odnositi na sve buduće izborne procese.
Dodao je da je tako nešto predviđeno podzakonskim aktima CIK-a, te da se instaliranje kamera unutar prostorija biračkog mesta vrši kako bi se "garantovala bezbednost izbornog materijala i sačuvao integritet procesa glasanja i prebrojavanja na biračkom mestu".
Eljezi je istakao i da postavljanje kamera neće uticati na tajnost glasanja.
"One će biti postavljene na drugom kraju prostorije gde će glasačka kabina biti postavljena i ni pod kojim uslovima neće moći da registruje preferenciju birača", rekao je on i dodao da će čuvanje tih snimaka biti privremeno, odnosno materijal će biti uništen u roku od 60 dana od dana potvrđivanja izbornog rezultata.
O uvećanom broju birača
Srpska lista je ranije navela da se iz glasanja za smenu gradonačelnika povlači i zbog neažuriranih biračkih spiskova, odnosno uvećanog broja birača iz redova albanske zajednice.
Centralna izborna komisija Kosova je 11. aprila potvrdila da pravo glasa na predstojećem glasanju za smenu gradonačelnika u opštinama sa srpskom većinom na severu Kosova ima 46.556 birača ili 1.461 birač više u odnosu na izbore održane pre godinu dana, 23. aprila 2023. godine.
Međutim, iz Centralne izborne komisije Kosova navode da su novi birači lica koja su navršila 18 godina nakon izbora održanih 23. aprila 2023. godine, lica koja nisu prethodno bili na biračkom spisku ili oni koji su promenili opštinu nakon tih izbora.
"Pojašnjavamo da se radi o prirodnom porastu broja birača, kao što se obično dešava od jednog do drugog izbornog procesa. Takođe, povodom konstatacija da je broj birača veći od broja stanovnika, pojašnjavamo da se na biračkom spisku ne nalaze samo građani sa pravom glasa koji trenutno žive u određenom prebivalištu, već i građani sa pravom glasa koji žive u inostranstvu", rekao je portparol Centralne izborne komisije Valjmir Eljezi.
Ambasadori zemalja Kvinte – Sjedinjenih Američkih Država (SAD), Velike Britanije, Nemačke, Francuske i Italije - izrazili su žaljenje što se Srpska lista i drugi politički predstavnici Srba povlače iz procesa glasanja za smenu albanskih gradonačelnika u opštinama na severu.
Pozvali su ih da "preispitaju svoje stavove i da u potpunosti iskoriste raspoloživa demokratska sredstva za unapređenje efektivne i reprezentativne demokratije".
Da bi glasanje za smenu albanskih gradonačelnika na severu Kosova bilo uspešno, potrebno je da na birališta izađe 50 odsto plus jedan od ukupnog broja upisanih birača.
Prema Administrativnom uputstvu Vlade Kosova, ako ovo glasanje bude uspešno, predsednica Kosova Vjosa Osmani ima zakonski rok između 30 i 45 dana da raspiše vanredne izbore.
Ukoliko glasanje bude neuspešno, naredna inicijativa može da se pokrene ponovo nakon 12 meseci.
