Skoro 80 procenata svetske populacije izloženo je ograničenjima ili neprijateljstvu u ispoljavanju verskih sloboda, izjavio je američki državni sekretar Reks Tilerson predstavljajući izveštaj Stejt departmenta za 2016. godinu.
“Tamo gde nema zaštite verskih sloboda, znamo da su veće šanse za nestabilnost, zloupotrebu ljudskih prava i nasilni ekstremizam”.
Kada je reč o državama Zapadnog Balkana, one ustavom garantuju slobodu veroispovesti i ravnopravnost “tradicionalnih” religija, ali se verske zajednice, pre svega manjinske, suočavaju sa raznim problemima: od vraćanja imovine Katoličke crkve u Banjaluci, preko sporova oko broja stradalih u Jasenovcu, nesuglasica oko položaja Srpske i Crnogorske pravoslavne crkve do problema manjinskih verskih grupa u Srbiji da se registruju.
BiH: Problem vraćanja nacionalizovane imovine crkvama
Pripadnici manjinskih verskih zajednica ističu da su i dalje lišeni mogućnosti da budu imenovani na pozicije u vladi i parlamentu. U izveštaju Stejt departmenta se ukazuje na problem lišavanja verskih zajednica mogućnosti da koriste svoju imovinu, kao što je to slučaj Katoličke crkve kojoj gradske vlasti u Banjaluci odbijaju da vrate nacionalizovane objekte. Od devet slučajeva napada na verska zdanja, policija je pronašla počinioca samo u jednom slučaju, tačnije podmetanje požara u pravoslavnoj crkvi u Sarajevu.
Međuverski savet, koji nastoji da olakša dijalog među četiri tradicionalne verske zajednice (muslimani, pravoslavci, katolici i Jevrejci), saopštava da je znatno smanjen broj napada na verske objekte u poslednje dve godine. Međutim, i dalje ima primera sukoba između članova Islamske zajednice i manjinskih religijskih grupa, među kojima ima i šiita, a koji obavljaju verske obrede izvan jurisdikcije Islamske zajednice. Međureligijski savet nastoji da promoviše dijalog među različitim veroipovestima. Tako su se verski i politički lideri okupili 7. maja u Banjaluci na svečanosti otvaranja obnovljene džamije Ferhadija porušene u ratu, što je najvažniji verski događaj ove godine u BiH.
Ferhadija dan poslije - otvorena vrata za posjetioce
Srbija: 90 odsto Jevreja stradalo pod Nedićem koji se rehabilituje
Skupština Srbije usvojila je u februaru Zakon o otklanjanju posledica oduzimanja imovine žrtvama Holokausta koje nemaju živih zakonskih naslednika. Vlada nastavlja restituciju imovine verskih zajednica konfiskovane nakon 1945, kao i posthumnu rehabilitaciju čelnika pronacističke vlade Milana Nedića, pod čijom je upravom ubijeno 90 odsto Jevreja u Srbiji.
Pojedine manjinske verske grupe ukazuju na problem registracije prema postojećem zakonu, ističući da je pristrasan.
U međuvremenu, pojedine male izdavačke kuće i ultranacionalističke grupe nastavljaju da prodaju prevode antisemitskih knjiga. Takođe, objavljuju se i kritički tekstovi prema netradicionalnim verskim zajednicama. Jehovini svedoci su prijavili nekoliko napada na njihovu imovinu, ali policija nije uhvatila nijednog počiniona, navodi se u izveštaju Stejt departmenta.
Oprečne reakcije na film "Jasenovac - istina"
U odeljku o Hrvatskoj ukazuje se na 20 napada na imovinu Srpske pravoslavne crkve koja upozorava na rast netolerancije u društvu. Stejt department navodi i spor oko obeležavanja godišnjice stradanja u Jasenovcu. Predstavnici Jevreja i Srba (pre svega crkveni velikodostojnici) organizovali su odvojeno manifestaciju, bojkotujući skup koji su u aprilu organizovali hrvatski zvaničnici. Kao razlog su naveli nastojanje zvaničnog Zagreba da umanji zločine pronacističkog ustaškog režima tokom Drugog svetskog rata.
Reditelj Jakov Sedlar snimio je film “Jasenovac - istina” kojim se dovodi u pitanje broj stradalih u ovom koncentracionom logoru, što je izazvalo oprečne reakcije.
U izveštaju Stejt departmenta se navodi i divljanje navijača na fudbalskoj utakmici sa Izraelom koji su uzvikivali profašističke parole, dok su ovaj duel posmatrali hrvatski premijer i izraelski ambasador.
Američka ambasada u Zagrebu nastavlja da ohrabruje hrvatsku vladu da vrati imovinu verskih zajednica koja je oduzeta tokom i nakon Drugog svetskog rata, pre svega jevrejskoj.
Kosovo: Napadi na pravoslavne vernike
Kosovski parlament još nije usvojio vladin predlog zakona koji bi omogućio verskim zajednicama da se registruju kao pravni subjekti što im otežava delovanje prema drugim institucijama, uključujući vraćanje imovine i obezbeđivanje prostora za sahranjivanje.
Tako su gradske vlasti u Prištini sprečile pravoslavne monahe da počiste i poprave nezavršenu crkvu “Hrista Spasa”, nakon što su vandali podmetnuli požar. Kao razlog je navedeno nepostojanje odgovarajućih građevinskih dozvola.
Stejt department navodi saopštenje Srpske pravoslavne crkve da kosovski ministar za kulturu, mlade i sport Kujtim Šalja nije ispunio obećanje o davanju dozvole za rekonstrukciju kapele u manastiru Svetih arhangela u Prizrenu.
U izveštaju se ukazuje i da je u nekoliko slučajeva bacano kamenje i Molotovljeve koktele na pravoslavne vernike koji su se okupili da obeleže svoje praznike. Bilo je i više napada na objekte Srpska pravoslavne crkve uprkos vladinoj zaštiti. Pominje se i slučaj kada je jedan Srbin oštetio džamiju.
Kosovska Vlada sarađuje sa Islamskom zajednicom u borbi protiv ekstremizma i osuđuje vandalske napade na verska zdanja.
Crna Gora: Nastavak sporova Srpske i Crnogorske pravoslavne crkve
U Crnoj Gori je fokus na novom zakonu o verama koji izaziva oprečne reakcije, pre svega Srpske pravoslavne crkve koja insistira da se ne registruje prema ovom aktu kao nova verska zajednica već da bude priznato njeno postojanje prema ranijem zakonodavstvu, što je podržao novi ministar unutrašnjih poslova koga je u maju predložila opozicija u privremenoj Vladi. Nakon njegovog imenovanja, verske grupe su istakle da je smanjeno mešanje države u njihove aktivnosti kao i da je promenjenja politika izdavanja viza sveštenstvu Srpske pravoslavne ckrve, koje su ranije odbijane.
Srpska i Crnogorska pravoslavna crkva se i dalje spore oko vlasništva nad verskim objektima. Stejt department navodi procene lokalnih medija da je oko 70 odsto pravoslavaca privrženo Srpskoj pravoslavnoj crkvi, a oko 30 procenata Crnogorskoj.
Tilerson: 80 procenata svetske populacije ograničeno u ispoljavanju verskih sloboda
Ekstremističke grupe ugrožavaju verske slobode, ne samo na Bliskom istoku, Aziji i sabsaharskoj Africi, već i u drugim regijama u svetu kao što su u istočnoj Ukrajini koje su pod kontrolom proruskih separatista, ocenio je američki Stejt department u godišnjem izveštaju.
Američki državni sekretar Reks Tilerson je istakao da je “Islamska država Iraka i Levanta” (IDIL) “nedvosmisleno odgovorna za genocid” protiv Jezida, Hrišćana i šiita na područjima koja kontroliše.
Skoro 80 procenata svetske populacije izloženo je ograničenjima ili neprijateljstvu u ispoljavanju verskih sloboda, izjavio je Tilerson.
“Tamo gde nema zaštite verskih sloboda, znamo da su veće šanse za nestabilnost, zloupotrebu ljudskih prava i nasilni ekstremizam”.
IDIL nastavlja da ugrožava verske slobode tako što njegovi pripadnici siluju, kidnapuju, porobljavaju i ubijaju pripadnike drugih zajednica.
“IDIL je takođe odgovoran za zločine protiv čovečnosti i etničko čišćenje usmereno protiv sunita, Kurda i drugih manjinskih grupacija”, istakao je Tilerson.
U izveštaju Stejt departmenta se ukazuje da u Rusiji i na ukrajinskom poluostrvu Krim, koji je Kremlj nelegalno anektirao 2014, pripadnici Jehovinih svedoka i Crkve Isusa Hrista svetaca sudnjeg dana, odnosno Mormoni – izloženi brojnim nasrtajima na slobodu veroispovesti.
“Ruske vlasti nastavlju da pritvaraju i kažnjavaju pripadnike manjinskih verskih grupa zbog navodnog ekstremizma. Ruska vlada je takođe kaznila i deportovala brojne američke državljane zbog uključivanja u verske aktivnosti, pre svega volontere Crkve Isusa Hrista svetaca sudnjeg dana”, ukazuje se u izveštaju Stejt departmenta.
Vrhovni sud Rusije presudio je u aprilu da su Jehovini svedoci ekstremistička organizacija zabranivši njeno delovanje. Ova odluka je potvrđena u julu.
Verske slobode su formalno garantovane u Rusiji ali su pravoslavno hrišćanstvo, islam, judeizam i budizam definisani kao četiri tradicionalne religije, dok su manje verske grupe često izložene diskriminaciji.
Uprkos ovim garancijama zvanične Moskve, u izveštaju Stejt departmenta se ukazuje da ruska vlada “nastavlja da pruža privilegije pravoslavnoj crkvi koje nema nijedna druga crkva ili verska zajednica, uključujući i pravo da razmatra predloge zakone i veći pristup javnim institucijama”.
Stejt department ističe da iranska vlada nastavlja da koristi antisemitsku i antibahaističku retoriku (Bahazizam smatra sebe objavom koju je bog uputio čovečanstvu. Ova vera se razvila u 19. veku od učenja dva persijska religiozna vizionara). Vlasti u Teheranu se kritikuju i zbog negiranja holokausta.
Šiitske verske vođe koje ne podržavaju vladinu politiku “i dalje se suočavaju sa zastrašivanjima i hapšenjima”.
Stejt department navodi da iranska vlada “nastavlja da uznemirava, isleđuje i hapsi” Bahaiste, hrišćane, sunite i pripadnike drugih verskih manjina i “reguliše praktikovanje hrišćanstva tako da skoro zabranjuje prozelitizam”.
Facebook Forum